od roku akad. 2013/2014

filologia polska
studia II stopnia (stacjonarne), rok pierwszy (rok akad. 2013/2014)
PROGRAMY SEMINARIÓW MAGISTERSKICH
(OD ROKU AKAD. 2013/2014)
Studenci zapisują się do wybranej grupy bezpośrednio u kierownika seminarium podczas
dyżurów pracowniczych, poczynając od drugiej połowy września 2013.
Do każdej grupy może się zapisać nie więcej niż 11 studentów.
Wybór seminarium nie jest uzależniony od specjalności, jaką Państwo wybiorą/wybrali.
Jest jednak oczywiste, że w wypadku seminariów dydaktycznych pierwszeństwo mają studenci specjalności nauczycielskiej.
spis opiekunów seminariów
1. dr hab. Teresa Banaś-Korniak (Zakład Historii Literatury Średniowiecza i Renesansu, INoLP)
2. dr hab. Zbigniew Kadłubek (Katedra Literatury Porównawczej)
3. dr hab. Paweł Majerski (Zakład Literatury Współczesnej, INoLP)
4. dr hab. Zdzisław Marcinów (Zakład Literatury Współczesnej, INoLP)
5. dr hab. Dariusz Nowacki (Zakład Literatury Współczesnej, INoLP)
6. dr hab. Alina Świeściak (Zakład Literatury Współczesnej, INoLP)
7. prof. Aleksandra Janowska (Zakład Leksykologii i Semantyki, IJP)
8. prof. Mariola Jarczyk (Zakład Historii Literatury Baroku i Dawnej Książki, INoLP)
9. prof. Jacek Lyszczyna (Zakład Historii Literatury Oświecenia i Romantyzmu, INoLP);
10. prof. Krzysztof Kłosiński (Zakład Historii Literatury Poromantycznej, INoLP);
11. prof. Aleksander Nawarecki (Zakład Teorii Literatury, INoLP)
12. prof. Bernadeta Niesporek-Szamburska (Katedra Dydaktyki Literatury i Języka Polskiego)
13. prof. Józef Olejniczak (Zakład Teorii Literatury, INoLP)
14. prof. Danuta Opacka-Walasek (Zakład Literatury Współczesnej, INoLP);
15. prof. Dariusz Pawelec (Zakład Poetyki Historycznej i Sztuki Interpretacji, INoLP)
16. prof. Artur Rejter (Zakład Historii Języka, IJP)
17. prof. Aldona Skudrzyk (Zakład Socjolingwistyki i Społecznych Praktyk Komunikowania, IJP)
18. prof. Joanna Sobczykowa (Zakład Leksykologii i Semantyki, IJP)
2
1/ dr hab. Teresa Banaś-Korniak
(środy, 11.30-13.00, s. 407)
Seminarium magisterskie na lata 2013–2015
Proponuję, aby problematyka, nad którą będą pracować przyszli magistranci na
prowadzonym przeze mnie seminarium, skupiała się wokół tematu centralnego, który brzmi:
„Kultura literacka dawnych wieków oraz jej tradycja w epokach późniejszych”.
Przewiduję kilka kręgów zagadnień: — etos rycerski w literaturze dawnej oraz jego literackie
parodie; — kobieta minionych epok w literaturze i kulturze (od średniowiecza po wiek XVIII);
— staropolski obyczaj biesiadny w literaturze i kulturze polskiej; — komizm i groteska oraz
środki ich wyrazu w literaturze dawnej Polski (XV-XVII w.); — Nawiązanie polskich
autorów XX wieku do literatury i kultury przeszłych epok.
Przykładowe tematy prac:
Etos rycerski w historiografii średniowiecza i renesansu ( na wybranych przykładach);
Prezentacja życia żołnierskiego i dokonań rycerskich w dziełach staropolskich twórców —
żołnierzy (Wespazjan Kochowski, Zbigniew Morsztyn, Jan Ch. Pasek);
Parodie etosu rycerskiego w literaturze sowizdrzalskiej;
Status kobiety oraz jej wizerunek w staropolskich epitalamiach;
Kreacje kobiece i ich literackie źródła w twórczości Jana Kochanowskiego;
Erotyk sarmacki i erotyk dworski — w twórczości polskich poetów barokowych;
Literaci barokowi o małżeństwie i rodzinie ( na podstawie „Złotego jarzma małżeńskiego”,
„Gorzkiej wolności młodzieńskiej” A. Żydowskiego i utworów anonimowych);
Sowizdrzalskie „satyry białogłowskie” i ich odniesienie do siedemnastowiecznych realiów
Rzeczypospolitej szlacheckiej;
Jedzenie, picie, palenie — pomiędzy literacką gloryfikacją a deprecjacją( na podstawie
wybranych tekstów z XVI i XVII stulecia);
Fantastyka i groteska w nowinach sowizdrzalskich;
Nawiązania do poetyki baroku w poezji J. M. Rymkiewicza;
Tradycja literacka trenu (jako gatunku literackiego)w polskiej poezji XX w. (na wybranych
przykładach).
Przewiduję też możliwość samodzielnego sformułowania tematu przez studenta, o ile
temat ów będzie się wiązał z zaproponowaną problematyką seminarium.
Teresa Banaś–Korniak
3
2/ dr hab. Zbigniew Kadłubek
(czwartki, 9.45-11.15, s. 504A)
Seminarium magisterskie na lata 2013–2015
Tematyka dyskutowana podczas seminarium i tematy powstających w efekcie tych dyskusji prac będzie się koncentrować wokół dwu następujących kręgów problemowych: 1) strefy
komparatystyczne i porównawcze (ze szczególnym uwzględnieniem modernizmu, a także z
praktyką dialogiczną w lekturze relacji literatury polskiej do literatury włoskiej, niemieckiej,
antycznej), 2) literatura a region (ze szczególnym uwzględnieniem literatury powstającej na
Śląsku od końca XIX wieku po dzień dzisiejszy).
Podstawowe lektury inspirujące uczestników seminarium:
Platon: Faidros. Przeł. L. Regner. Warszawa 2004.
G. Agamben: Czas, który zostaje. Komentarz do „Listu do Rzymian”. Przeł. S. Królak.
Warszawa 2009.
R. Calasso: Zaślubiny Kadmosa z Harmonią. Przeł. S. Kasprzysiak. Czuły Barbarzyńca
Press 2010.
Wokół nihilizmu. Pod red. G. Sowińskiego. Kraków 2001.
H. Bloom: Podzwonne dla kanonu. Przeł. M. Szuster. „Literatura na Świecie” 2003, nr 910, s. 164-198.
E. Pound: Duch romański. Przeł. L. Engelking. Warszawa 1999.
J. Bocheński. Nazo poeta. Warszawa 1999.
C. Magris: Mikrokosmosy. Przeł. J. Ugniewska i A. Osmólska-Mętrak. Warszawa 2002.
B. Snell: Odkrycie ducha. Studia o greckich korzeniach europejskiego myślenia. Przeł. A.
Onysymow. Warszawa 2009.
Th. Mann: Śmierć w Wenecji. Przeł. L. Staff. W tegoż: Opowiadania. Warszawa 2009.
T. Bilczewski: Komparatystyka i interpretacja. Nowoczesne badania porównawcze wobec
translatologii. Kraków 2010.
Ernst Jünger: Przybliżenia. Narkotyki i upojenie. Przeł. W. Kunicki. Warszawa 2013.
C. Pavese: Rzemiosło życia. (Dziennik 1935-1950). Przeł. A. Dukanović. Warszawa 1972.
Podczas spotkań będziemy się kierować istotną myślą śp. Prof. Stefana Szymutki: „Wielka
literatura – o tym przede wszystkim nie można zapomnieć – obala teorie”.
Zbigniew Kadłubek
[email protected]
4
3/ dr hab. Paweł Majerski
(czwartki, 9.45-11.15, s. 502A)
Seminarium magisterskie na lata 2013–2015
Propozycje tematów prac seminaryjnych związane będą ze współczesną polską liryką.
Będą nas interesowały — postrzegane z dzisiejszej perspektywy — nurty, tendencje, warianty
poetyk, projekty programowe. Prace mogą mieć charakter „tematyczny”, mogą też stać się —
w przypadku pierwszego ze wskazanych poniżej punktów — małymi monografiami.
Proponuję wybór wariantu (idealna sytuacja — wszyscy wpisujemy się w jeden z
wymienionych):
1. Wariant regionalny, uwzględniający twórców z Górnego Śląska i Zagłębia
Dąbrowskiego. W kręgu zainteresowania (być może odrębnych prac interpretacyjnych)
znaleźć się mogą tacy pisarze, jak Stanisław Krawczyk, Tadeusz Kijonka, Feliks Netz,
Andrzej Szuba, Tadeusz Sławek, Jan Strządała, Barbara Gruszka-Zych, a także poeci
„roczników siedemdziesiątych”. Są wśród nich twórcy przybliżani w recenzjach i szkicach
stosunkowo często, ale również autorzy, których można odczytywać z „lżejszym bagażem”
dotychczasowych sądów krytycznoliterackich.
2.
Wariant
awangardowy,
uwzględniający
twórczość
pisarzy
dwudziestolecia
międzywojennego (np. Adam Ważyk, Jan Brzękowski, Stefan Flukowski, Lech Piwowar) i
twórców debiutujących po 1945 roku (aż do kręgu „neolingwistów”). Ważne byłyby tutaj
kwestie poetyk, ale także — najogólniej rzecz ujmując — dziedzictwa awangardy, czyli
powrotów do tekstów awangardowych „klasyków” Dwudziestolecia i pytania o znaczenie ich
twórczości w latach powojennych; o fascynacje, intertekstualne dialogi, polemiki, nawiązania
twórcze i „epigońskie”; o diagnozy wartości, estetyczne relatywizacje.
Na pierwszych zajęciach istnieje możliwość zaprojektowania (wspólnego!) wariantu
trzeciego.
Paweł Majerski
5
4/ dr hab. Zdzisław Marcinów
(środy, 11.30-13.00, s. 206)
Program seminarium magisterskiego na lata 2013–2015
Seminarium prowadzone przeze mnie zajmować się będzie wybranymi zagadnieniami z
historii literatury polskiej lat pięćdziesiątych, sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XX w.
Wiodące tematy seminarium skupione będą na zagadnieniach przełamywania się form socrealistycznych, narodzinach tendencji „małego realizmu” i diagnozach rzeczywistości lat 60.
Literaturę lat siedemdziesiątych reprezentują: zagadnienia związane z odpomnieniem tematyki ziemiańskiej i kresowej (A. Stojowski), poezja uprawiana ówcześnie przez wybitnych reprezentantów kręgu „Współczesności” czy dokument osobistych przeżyć wielkiego eseisty
Mariana Brandysa. Ostatnia z prezentowanych tu propozycji dotyczy paradoksalnej, „żywej”
obecności Wielkiego Nieobecnego – Witolda Gombrowicza.
Propozycje tematów:
1. Niegdysiejsze arcydzieło: Obywatele Kazimierza Brandysa. Pomiędzy powieścią socrealistyczną a prozą obyczajową.
2. Magda Leja: Umiejętność krzyku. Formy, tematy, przestrzenie.
3. Prowincja jako temat literatury polskiej po r. 1956.
4. Świat prozy i wczesnych dramatów Stanisława Grochowiaka.
5. Świat przedstawiony prozy Jana Gerharda lat 60.
6. Podróż do Nieczajny. Saga rodzinna Andrzeja Stojowskiego.
7. Poezja Ernesta Brylla lat 70. Tematy, konteksty, dyskusje.
8. Wybrane zagadnienia poezji Romana Śliwnika lat 70. i 80.
9. „Czas teraźniejszy” pisarza historycznego. Dzienniki Mariana Brandysa.
10. Recepcja twórczości Witolda Gombrowicza w Polsce w latach 1956–1980.
11. Propozycja do uzgodnienia.
Zdzisław Marcinów
6
5/ dr hab. Dariusz Nowacki
(środy, 11.30-13.00, s. 421)
Seminarium magisterskie od roku 2013/2014
Do udziału w seminarium zapraszam tych Państwa, którzy są zainteresowani polską literaturą współczesną, a zwłaszcza prozą artystyczną, jaka pojawiła się po roku 1989, oraz krytyką
literacką tego samego czasu.
Nie precyzuję listy tematów prac i nie wykluczam żadnej propozycji zgłoszonej przez studentkę/studenta. Owe tematy — starannie przedyskutowane i zrewidowane — wyłonią się
oczywiście na pierwszych spotkaniach seminaryjnych.
Chciałbym, aby problematyka seminaryjna krążyła wokół zjawisk literackich, na temat
których istnieje w miarę obszerna i możliwie wartościowa literatura przedmiotu. Patrząc od
strony personalnej, chodzi o twórców o ugruntowanej pozycji literackiej, o rozpoznawalne
nazwiska (np. A. Stasiuk, J. Pilch, O. Tokarczuk, M. Gretkowska, J. Dukaj, A. Sapkowski, M.
Witkowski). To przesłanka czysto pragmatyczna — idzie o dostęp do opracowań innych niż
rozsiane w prasie recenzje i noty o książkach, a więc ostatecznie o komfort pracy seminarzysty (perspektywa dialogu z cudzym słowem).
Najbardziej pożądane byłby ujęcia dążące do monograficznego (całościowego) opracowania wybranego problemu — np. przedstawienie recepcji krytycznoliterackiej dzieła, które
obrosło licznymi interpretacjami, lub zreferowanie i zinterpretowanie wielowątkowej debaty
krytycznej. Możliwe są też ujęcia porównawcze, czyli zestawienie i skonfrontowanie praktyk
literackich kilku pisarzy, a nade wszystko możliwe są indywidualne pomysły badawcze
uczestników seminarium. Zapraszam.
Dariusz Nowacki
7
6/ dr hab. Alina Świeściak
(środy, 11.30-13.00, s. 419)
Seminarium magisterskie 2013–2015
Seminarium poświęcone będzie polskiej poezji XX i XXI wieku i jej estetycznym
kontekstom. Proponowane zagadnienia:
— relacje pomiędzy poezją a sztuką (sztukami) (np. Tytus Czyżewski a sztuka polskiego
i europejskiego futuryzmu);
— poezja w kontekście estetycznie rozumianych prądów oraz nurtów literatury i sztuki XX
i XXI (klasycyzm, neoklasycyzm; awangarda, neoawangarda, postawangarda; modernizm,
postmodernizm) (np. neoawangardowe konteksty twórczości Mirona Białoszewskiego);
— poezja najnowsza wobec zmian kulturowych związanych z nowymi sposobami
funkcjonowania tekstu w obszarze intermediów (postpoezja, postsztuka) (np. polska poezja
w Internecie);
— poezja najnowsza wobec przemian świadomości kulturowej (posthumanizm,
postsekularyzm,
postestetyczność,
zwrot
performatywny,
etnograficzny,
afektywny,
polityczny) (np. Tadeusz Różewicz i kategorie „post-”)
Alina Świeściak
7/ dr hab., prof. UŚ Aleksandra Janowska
(środy, 11.30-13.00, s. 522)
Seminarium magisterskie 2013–2015
Zapraszam na seminarium, które poświęcone będzie zagadnieniom leksykalnym
i semantycznym. Interesować nas będą zmiany pojęciowe, ewolucje semantyczne wyrazów,
zmiany w zasobach słownictwa. Szczególną uwagę poświęcimy językowi ostatniego stulecia.
Jak bardzo zmienił się zasób leksykalny w ciągu stu lat? Czy wiek to dużo na zmiany
semantyczne wyrazów?
W trakcie zajęć poruszane będą zagadnienia związane z zanikiem wyrazów. Stawiać
będziemy pytania o to, jak giną wyrazy. Czy jest to proces długotrwały, czy są pewne etapy
zanikania? Co dzieje się z leksemami, które były szczególnie charakterystyczne dla danej
epoki, np. co stało się z jednostkami leksykalnymi eksponowanymi, ważnymi w czasach
8
socjalizmu (komitet, towarzysz, przodownik, klasa robotnicza, reakcjonista itd.)? Zastanawiać
się będziemy również nad problemem przyrostu leksyki. Czy wyrazy obce łatwo są
wchłanianie przez język? Jakie zapożyczenia były charakterystyczne dla okresu
międzywojennego (np. będziemy porównywać zapożyczenia występujące w wybranych
gazetach przedwojennych i współczesnych)? Dlaczego powstają nowe jednostki leksykalne
(np. nazwy kolorów)? Dlaczego w języku mamy tak dużo bliskoznaczników?
To, oczywiście, przykładowa tematyka zajęć. Tematyka prac magisterskich zostanie
uzgodniona wspólnie, tak aby każdy z uczestników seminarium mógł wybrać zagadnienie,
które najbardziej go interesuje.
Aleksandra Janowska
[email protected]
8/ dr hab., prof. UŚ Mariola Jarczyk
(środy, 11.30-13.00, s. 417A)
Seminarium magisterskie od roku 2013/2014
Zapraszam do udziału w seminarium magisterskim, które zostanie poświęcone literaturze i
kulturze staropolskiej oraz zagadnieniom edytorsko-tekstologicznym. Problematyka, którą
proponuję, koncentruje się wokół śledzenia edytorskich losów spuścizny twórców
staropolskich, różnorodnego kształtowania komentarzy w wydaniach popularnonaukowych i
popularnych, wydawania korespondencji twórców dawnych i współczesnych, staropolskiego
kultu cudownych obrazów, literackiej ramy wydawniczej (np. analiza przedmów do
czytelnika w kronikach). Poza tym tematyka prac może dotyczyć zagadnień staropolskiej
obyczajowości, kultury życia codziennego, obrzędów weselnych i pogrzebowych, problemów
szkolnictwa.
Jako przykłady proponowanych Państwu zagadnień niech posłużą następujące tematy:
Kult obrazów świętych w wypowiedziach poetów staropolskich,
Wydawnicze losy spuścizny Daniela Naborowskiego,
Francuz miłośnikiem Paska (przykład Paula Cazina),
Herb jako inspiracja dla pisarzy staropolskich.
Pozostaję również otwarta na Państwa propozycje tematów prac. Zapraszam na konsultacje
i zapisy na seminarium w czasie moich dyżurów (kontakt drogą elektroniczną:
[email protected]).
Mariola Jarczyk
9
9/ prof. dr hab. Jacek Lyszczyna
(czwartki, 9.45-11.15, s. 405)
Seminarium magisterskie od roku 2013/2014
Problematyka, którą zamierzam podejmować w trakcie seminarium, wiąże się z literaturą
wczesnego romantyzmu, jak i wybranymi zagadnieniami dojrzałej fazy tej epoki. Proponuję
m. in. tematy mieszczące się przykładowo w ramach zagadnień:
— twórczość Kazimierza Brodzińskiego i Jana Pawła Woronicza jako zapowiedź
romantycznych przemian;
— wybrane problemy romantycznej krytyki literackiej (m. in. Maurycego Mochnackiego,
Michała Podczaszyńskiego)
— powieści Józefa Ignacego Kraszewskiego
— „Literatura słowiańska” Adama Mickiewicza wobec różnych aspektów literatury i
kultury polskiej
— korespondencja Zygmunta Krasińskiego jako materiał do rekonstrukcji poglądów
literackich i filozoficznych poety oraz komentarz do własnej i cudzej twórczości
— wybrane problemy twórczości Cypriana Kamila Norwida, omówienia wybranych
utworów.
A także tematy zaproponowane przez seminarzystów.
Jacek Lyszczyna
10/ prof. dr hab. Krzysztof Kłosiński
(środy, 11.30-13.00, s. 410)
Seminarium magisterskie na lata 2013-2015
Zapraszam na seminarium wszystkich zainteresowanych tym, co się dzieje we
współczesnej humanistyce (antropologii i teorii literatury) oraz w sferze przekształceń –
określmy to tak – politerackich.
Literatura, a za nią literaturoznawstwo, znajduje się „na zakręcie”. Ludzie czytają co
innego niż krytycy (cała masa gatunków tworzących swoje nisze, np. fantasy, horror, itd.) i przede wszystkim – piszą. Piszą maile, blogi, sms-y (ostatnio pojawiły się pierwsze
10
anglojęzyczne monografie bloga i sms-a). I to pisanie tworzy pewną nową infrastrukturę
piśmienności (dawniej taką infrastrukturę tworzyły dzienniki, listy, pamiętniki – dziś
wydawane po wielu latach zimowania w archiwach).
Chciałoby się porównać tę dawną i tę nową sytuacje literatury i zobaczyć, jak na zmiany
reaguje literaturoznawstwo. Zapraszam do wspólnej przygody poznawczej.
Oczywiście, jako historyk literatury XIX i XX wieku nie wykluczam prac tradycyjnych
(choć ciekawe byłoby spojrzenie na odległe dokonania dzisiejszym, multi-mega-itd. okiem),
dotyczących okresów dawniejszych (pozytywizm, Młoda Polska).
Krzysztof Kłosiński
[email protected]
11/ prof. dr hab. Aleksander Nawarecki
(czwartki, 9.45-11.15, s. 413)
program seminarium magisterskiego na lata 2013–2015
Seminarium ma charakter otwarty, adresowane jest do studentek i studentów o rozmaitych
zainteresowaniach literackich; zajmują nas różne epoki (od staropolskiej do r. 2013), gatunki
(poezja w szczególności), metody badawcze. Akceptujemy też
(pogranicze z innymi
sztukami
interdyscyplinarność
i naukami, relacje literatury wobec regionu, przyrody,
sacrum itp.). Zapraszam ludzi aktywnych , myślących samodzielnie, więc proponujących
własny temat, problem, pomysł. Oczekuję od Państwa umiejętności i ochoty do analizy
tekstów i życzliwego stosunku do teorii literatury, która dostarcza nam zarówno narzędzi jak
inspiracji.
Główny temat seminaryjny:
IMIĘ WŁASNE. Poetyka–onomastyka–etymologia
Czym jest imię (nazwisko, nazwa własna)? Co nam mówi? Jaką rolę pełni w literaturze?
„Jak można utrzymywać miłosne stosunki z nazwiskami?” Pyta Roland Barthes i zakreśla
problem: „Potrzebna jest nie tylko lingwistyka nazwisk, lecz również ich erotyka: nazwa,
niczym głos, niczym zapach, znaczyłaby kres tęsknoty: pragnienie i śmierć: nazwa to ostatnie
tchnienie rzeczy — jak pisze poeta.”
Będziemy
zatem
uprawiali
onomastykę
i
etymologię
literatury
przekraczającą
językoznawcze rozumienie tych nauk. W centrum uwagi znajda się takie zjawiska jak:
symbolika imion i nazw, nazwiska znaczące, wyobraźniowe walory nazw geograficznych,
(nazwy rzek, krajów, regionów), anagramy i kalambury, gry semantyczne, szyfry,
11
psychoanalityczna interpretacja nazw (znaczące błędy i pomyłki w nazywaniu).
Zainteresowanych proszę o zgłaszanie wstępnych propozycji na adres: [email protected]
Aleksander Nawarecki
12/ dr hab., prof. UŚ Bernadeta Niesporek-Szamburska
(środy, 9.45-11.15, s. 505)
Dziecko i świat języka
Serdecznie zapraszam wszystkich zainteresowanych problematyką rozwoju języka dzieci i
młodzieży na seminarium magisterskie. Tematy prac i materiał stanowiący podstawę do badań
będą uwzględniały zarówno teksty tworzone przez dzieci, jak i te, które są dla nich
przeznaczone. W opracowaniu tematów prac proponuję odwołanie się do metodologii
językoznawczych (kognitywizm, JOS, stylistyka), a także do metod pedagogicznych (sondaż
diagnostyczny, testy, eksperyment pedagogiczny).
Oto problematyka proponowana w ramach seminarium magisterskiego:
— opis fragmentów językowego obrazu świata dzieci i młodzieży (na podstawie tekstów
swobodnych i wypowiedzi ankietowych), twórczość językowa dzieci i młodzieży (tzw. teksty
swobodne: wiersze, opowiadania, opisy, piosenki) – opis ekspresji językowej oraz jej roli w
kształceniu sprawności językowej dzieci;
— badanie i opis procesów nabywania języka przez dzieci (począwszy od okresu
przedszkolnego); badanie tekstów współczesnego języka mówionego i pisanego dzieci i
młodzieży; badanie komunikacji językowej dzieci w dobie kultury konsumpcyjnej i
uczestnictwa w doświadczeniach komunikacji elektronicznej;
— najnowsza literatura dla dzieci – jej język i styl, prezentowany w niej obraz świata (JOS,
modyfikacje stereotypów), także – możliwości wykorzystania tekstów literatury czwartej w
edukacji polonistycznej;
— zagadnienia związane z jakością procesu dydaktycznego w edukacji polonistycznej (np.
badanie wiedzy o języku i sprawności językowej uczniów; jakość dyskursu dydaktycznego;
dydaktyczne propozycje wykorzystania tekstów kultury popularnej w edukacji językowej
dzieci i młodzieży).
W ramach zarysowanych kręgów zagadnień dopuszczam realizację własnej propozycji
tematu.
Bernadeta Niesporek-Szamburska
[email protected], [email protected]
12
13/ prof. dr hab. Józef Olejniczak
(poniedziałki, 16.30-18.00, s. 413)
Zaproszenie na seminarium magisterskie w roku akad. 2013/2014
Zapraszam
na
seminarium
magisterskie
„Ucieczki
w
wyobraźnię”.
Za
tym
metaforycznym tytułem ukrywam zjawiska literatury polskiej po 1945 roku, których wspólną
cechą była próba ucieczki od realności, rzeczywistości świata PRL-u w różnie pojmowane
przestrzenie wyobraźni, tworzenie światów alternatywnych, onirycznych, utopijnych,
imaginacyjnych czy fantazmatycznych. Cechą zjawisk interpretowanych w powstających w
trakcie pracy seminaryjnej prac magisterskich ma być swoista postawa eskapistyczna, będąca
albo wyrazem niezgody lub buntu przeciw PRL-owskiej rzeczywistości, albo efektem
utopijnego marzenia o możliwości innego, „lepszego” świata.
Taką postawę odnajduję w wielu utworach napisanych w obrębie „Literatury Polski
Ludowej”, łączy ona tak różne zjawiska, jak Obłęd Jana Krzysztonia, poezję i prozę Edwarda
Stachury czy poezję Tadeusza Nowaka.
Pierwszy semestr pracy seminarium poświęcony będzie zbiorowej pracy nad
zdefiniowaniem zasygnalizowanego w niniejszym zaproszeniu problemu/motywu. Drugi —
sformułowaniu tematów prac magisterskich. W trzecim i czwartym semestrze praca będzie
„zindywidualizowana”, spotkania seminaryjne będą miały charakter naukowych dyskusji nad
interpretacyjnymi pomysłami uczestników seminarium lub prezentowanymi przez nich
fragmentami przygotowywanych prac magisterskich.
Metodologicznie seminarium określiłbym jako „interpretacyjne”, a wybór konkretnej
szkoły metodologicznej (hermeneutyka, strukturalizm, dekonstrukcja, krytyka feministyczna,
intertekstualność, poetyka kulturowa itd.) pozostawiam autorom konkretnych prac
(uczestnikom seminarium), jeśli — oczywiście — wybrany język opisu będzie autora
powstającej pracy prowadził do satysfakcjonującego poznawczo efektu poznawczego.
Zapraszam —
Józef Olejniczak
13
14/ dr hab., dr hab. Danuta Opacka-Walasek
(czwartki, 9.45-11.15, s. 420)
projekt seminarium magisterskiego na lata 2013–2015
Serdecznie zapraszam do udziału w planowanym przeze mnie seminarium magisterskim
tych spośród Państwa Studentów, którzy zainteresowani są poezją współczesną. Zakres
historycznoliteracki podejmowanych prac magisterskich obejmować może lirykę polską od
dwudziestolecia międzywojennego po zjawiska najnowsze, wraz z otwarciem na dialog z
tradycją okresów wcześniejszych.
W zależności od Państwa zainteresowań badawczych, decyzje o skupieniu się na
twórczości wskazanego poety (nad niektórymi aspektami jego utworów) czy też wybór
przekroju
tematycznego
lub
kategorii
teoretycznoliterackiej,
którym
zostanie
podporządkowany dobór liryki kilku twórców, proponuję uzgadniać w rozmowach
indywidualnych.
Pośród zagadnień, które zajmują mnie szczególnie, znajdują się: problematyka czasu
(czasoprzestrzeni) w poezji współczesnej, rozmaite realizacje kategorii wzniosłości oraz
relacje wzniosłości i ironii, zagadnienia wyobraźni poetyckiej, persona liryczna,
pisanie/czytanie kobiece.
Lista nazwisk poetów, nad których twórczością chciałabym z Państwem pracować jest
długa — i otwarta na Państwa propozycje.
Nauczona doświadczeniem poprzednich seminariów, nie proponuję gotowej listy tematów,
które kształtują się przy pierwszych naszych rozmowach, kiedy określacie Państwo swoje
zainteresowania badawcze. Do udziału w seminarium zapraszam jednak szczególnie tych
Studentów, którym bliska jest teoria literatury i sztuka interpretacji.
Łączę wyrazy szacunku –
Danuta Opacka-Walasek
14
15/ prof. dr hab. Dariusz Pawelec
(środy, 11.30-13.00, s. 414)
problematyka seminarium magisterskiego
Proponowane tematy prac obejmować mogą obszar literatury polskiej drugiej połowy
XX wieku i pierwszej dekady wieku XXI (do chwili obecnej), ze szczególnym
uprzywilejowaniem poezji, eseistyki i krytyki literackiej. W tym zakresie dobór dzieł i
autorów pozostawiam do dyskusji z osobami zainteresowanymi. Możliwe są zarówno ujęcia
monograficzne, obejmujące jednego autora bądź tom poetycki, powieść, esej, książkę
krytyczną, itp., jak i prace przekrojowe, dotyczące wybranych tendencji, grup, pokoleń,
poetyk i innych zjawisk literackich. Chciałbym, aby rozważania objęły nie tylko dzieła o
mocno ugruntowanej pozycji na rynku czytelniczym i w ocenach krytyków, choć interesujące
mogą być oczywiście rewizje i reinterpretacje dotychczas obowiązujących kanonów i
hierarchii. Przykładem autora, którego twórczość zasługuje na takie rewizje i reinterpretacje
może być na pewno Witold Wirpsza. W sferze metodologii proponuję poruszanie się w
szerokim spektrum: od zagadnień odbioru i recepcji, przez socjologię form literackich i
badania kulturowe, antropologię literatury, intertekstualność, zagadnienia komunikacji
literackiej, po narzędzia właściwe dla „sztuki interpretacji”.
Kontakt: e-mail: [email protected]
Dariusz Pawelec
16/ dr hab., prof. UŚ Artur Rejter
(czwartki, 9.45-11.15, s. 510)
problematyka seminarium magisterskiego
Proponuję trzy pojemne kręgi tematyczne oraz w ich obrębie wybrane konkretne
zagadnienia mogące stanowić problematykę badawczą pracy magisterskiej:
I Męskość w języku i kulturze:
— kwestie związane z kategorią męskości w tekstach kultury dawnej i współczesnej, np.
wizerunek mężczyzny w wybranych gatunkach, tytułach, twórczości wybranego autora itp.
(XVIII–XXI w.);
— problematyka tzw. modeli męskości jako fenomenów dynamicznych, uwarunkowanych
15
kontekstem
kulturowo-społecznym,
prezentowanych
w komunikacji
medialnej,
np.
sportowiec-celebryta, prezenter telewizyjny, feminista i antyfeminista, współczesny ojciec
przejmujący role tradycyjnie zarezerwowane dla kobiet i in.
II Język(i) kultury popularnej:
— problemy języka piosenki autorskiej, zarówno klasycznej, jak i najnowszej:
wartościowanie, językowy obraz świata, wybrane pola leksykalno-pojęciowe i in.;
— zagadnienia stylu powieści kryminalnej i sensacyjnej oraz romansowej (dawnej i
współczesnej);
— językowe eksponenty kultury celebrytów (agresja językowa, plotka itp.).
III Nazwy własne a kultura:
— tendencje we współczesnej chrematonimii (np. nazwy artykułów kosmetycznych,
spożywczych; tytuły dzieł sztuki, filmów, płyt i in.);
— nazwy własne w przestrzeni wirtualnej (np. tytuły blogów, prywatnych stron
internetowych, portali tematycznych itp.);
— nazwy własne w literaturze dawnej i współczesnej (na materiale wybranego pisarza,
gatunku literackiego);
— modne imiona dawniej i dziś (tendencje w nadawaniu imion w wybranych miastach i
okresach).
Mile widziane również propozycje własne mieszczące się w powyższych obszarach
tematycznych.
Artur Rejter
[email protected]
17/ dr hab., prof. UŚ Aldona Skudrzyk
(środy, 11.30-13.00, s. 516)
Współczesna polszczyzna w obiegu publicznym
Proponuję tematykę seminarium związaną z wieloaspektowymi przemianami polszczyzny
na tle przemian kulturowych i społecznych. Najważniejszym polem obserwacji byłaby zmiana
kategorii oficjalności w języku i współczesnych zachowaniach językowych, zatem wszystko
to, co narusza tradycyjnie rozumiane układy ról społecznych w sytuacji językowego kontaktu
ogólnego.
16
Socjolingwistyczne
i
pragmatyczne
badania
tych
zmian
byłyby
przedmiotem
szczegółowych tematów opracowań, ustalanych w drodze dyskusji ze studentami.
Przykładowe zakresy obserwacji i badań: „dewastacja” tradycyjnych relacji dialogowych,
zmiany w polskim systemie adresatywnym, przemiany modelu grzeczności językowej, opinia
społeczna wobec przemian polszczyzny, opinia społeczna wobec języka jako wartości,
współczesne przestrzenie językowego tabu, kategoria płci a tabu w kulturze komunikacji na
przykładzie „Rozmów w toku”, taktyki autoprezentacyjne a wizerunek publiczny (na
przykładzie wybranej postaci), taktyki autoprezentacyjne polityków, funkcje zapożyczeń z
języka angielskiego, zapożyczenia leksykalne i nowe kręgi tematyczne w leksyce, stosunek
do gwary w obiegu publicznym, rozumienie wyrazów obcych, wyrazy trudne w polskiej
prasie, modne imiona – imię jako znak kulturowy
Warunek zapisu: zainteresowania językoznawcze – szczególnie zaś zainteresowania
polszczyzną współczesną.
Aldona Skudrzyk
[email protected]
18/ dr hab., prof. UŚ Joanna Sobczykowa
(czwartki, 9.45-11.15, s. 520)
Język wobec wartości sakralnych
Nie ma nic lepszego niż język, który jest łącznikiem życia społecznego,
kluczem do wiedzy, organem prawdy i rozsądku oraz modlitwy…[Ezop]
By pić ze źródła, trzeba się nad nim pochylić [Norwid]
Proponuję wejrzenie w językowy wyraz świata wartości duchowych: język wiary (religii)
– współcześnie i w przeszłości. Pytanie o początek, o to, co było//jest przede wszystkim,
kieruje uwagę ku Biblii, która jako źródło chrześcijaństwa była czynnikiem sprawczym
rozwoju języka, kultury i nauki każdego narodu europejskiego. To jej język kształtował
myślenie i mówienie zakładające relację z Bogiem — w różnych gatunkach religijnych, a w
znacznym stopniu także w języku ogólnym. We współczesnym dyskursie publicznym środki
wyrazu czerpane z języka religijnego są częste i pełnią różne funkcje; ujawnianie postawy
wiary można spotkać nawet na forum świeckim.
Oto zakres możliwej tematyki prac (metodologicznie mieszczących się w stylistyce,
tekstologii, semantyce, komunikacji i pragmatyce z elementami retoryki):
1. Kształt językowy któregoś ze współczesnych przekładów biblijnych, np. Ewangelii św.
17
Marka w tłumaczeniu T. Węcławskiego; Nowego Testamentu w Komentarzu żydowskim
opracowanym przez D. H. Sterna, wyd. polskie (II) 2005 (w wyborze, np. jednej Ewangelii);
slangowego (młodzieżowego/hiphopowego) przekładu Ewangelii św. Jana.
2. Porównanie języka (dwóch) szesnastowiecznych przekładów biblijnych (w zakresie
Nowego Testamentu w wyborze, np. 1 Ewangelii); dysponujemy reprintami Leopolity, Wujka,
Budnego, Murzynowskiego i Biblii brzeskiej;
3. Religijność w języku któregoś z pisarzy XIX (XX) w., np. w listach, publicystyce.
4. Język religijny (np. frazeologia, biblizmy) we współczesnym dyskursie publicznym, np.
prasie, radiu, telewizji, internecie;
5. Religijność w języku reklamy;
6. Język w prasie religijnej (np. „Droga”, „Wstań”, „Różaniec”, „List”; gazetki parafialne),
w listach czytelników i odpowiedziach redakcji.
7. Kształt językowy kazań (perswazja, modelowanie świata wartości);
8. Kształt językowy modlitw - ustalonych bądź spontanicznych, np. wpisów do ksiąg
modlitewnych w kościołach; można opisać jakiś modlitewnik (wzorem Marii Wojtak:
Współczesne modlitewniki w oczach językoznawcy);
9. Cechy językowe świadectw.
10. Język wypowiedzi (oficjalnych bądź osobistych) Jana Pawła II.
11. Język wybranej wspólnoty religijnej.
12. Wartościowanie leksyki związanej z rodziną - na materiale współczesnych mediów:
językowy obraz relacji rodzinnych w serialach telewizyjnych; zmiany w językowych
zachowaniach grzecznościowych.
13. Nazwy własne z komponentem sakralnym: nazwy miejscowości, ulic, szczegółowe
nazwy topograficzne itp.
14. Leksyka religijna w wybranym słowniku języka polskiego.
15. Łacina jako język wartości Polaków: łacińskie sentencje z rozważaniami br. S.
Rybickiego FSC Mądrość łaciny, Częstochowa 2004; łacina we współczesnym życiu i
kulturze Polaków.
Jestem otwarta także na własne propozycje Studentów.
Joanna Sobczykowa
[email protected]