Kryteria oceniania osiągnięć edukacyjnych ucznia z języka

Kryteria oceniania osiągnięć edukacyjnych ucznia z języka polskiego
dla klasy I Gimnazjum w Nowym Tomyślu
Kryteria oceniania i wymagania edukacyjne opracowane przez zespół nauczycieli języka
polskiego w oparciu o wewnątrzszkolny system oceniania, podstawę programową i realizowany w gimnazjum Program nauczania języka polskiego dla klas I - III „Świat w słowach i obrazach”
Sposoby sprawdzania osiągnięć edukacyjnych uczniów
I Praca klasowa – praca pisemna, trwająca co najmniej 45 minut, w trakcie której zostają sprawdzone
umiejętności uczniów w zakresie komponowania przewidzianych programem form wypowiedzi oraz
poziom ich wiedzy merytorycznej.
Nauczyciel informuje uczniów o terminie pracy klasowej, o formach podawczych, które się na niej
pojawią oraz o zakresie obejmowanego przez nią materiału co najmniej z tygodniowym wyprzedzeniem.
Prace klasowe mogą być przeprowadzone w dwóch różnych formach:
1. Nauczyciel przygotowuje zestaw minimum dwóch tematów prac z określonego wcześniej zakresu
materiału. Przy każdym temacie zostaje jasno określona wymagana forma wypracowania. Uczniowie
mają możliwość wyboru jednego z podanych tematów.
2. Nauczyciel przedstawia zestaw trzech tematów prac, możliwych do zrealizowania za pomocą
krótszych form pisemnych (zaproszenie, przepis, instrukcja, podanie itp.). Uczniowie wypowiadają
się na wszystkie przedstawione im tematy. Nauczyciel biorąc pod uwagę wszystkich trzech prac,
ustala jedną ocenę.
II Test (do wyboru forma testu otwartego lub zamkniętego) – test trwa co najmniej 45 minut i może
obejmować materiał nawet z całego półrocza. Nauczyciel informuje uczniów o terminie testu i zakresie
objętego nim materiału co najmniej z tygodniowym wyprzedzeniem.
III Sprawdzian – praca pisemna, obejmująca swym zakresem jeden z realizowanych w danym semestrze
działów programu nauczania. Czas trwania tej formy sprawdzania umiejętności uczniów wynosi od 30 do
45 minut.
Nauczyciel informuje uczniów o terminie sprawdzianu oraz o zakresie obejmowanego przez niego
materiału co najmniej z tygodniowym wyprzedzeniem.
Ilość sprawdzianów jest uzależniona od ilości przerobionego materiału – ukończonych działów. Nie
powinny się one jednak odbywać częściej niż raz w miesiącu.
IV Kartkówka – to niezapowiedziana praca pisemna, obejmująca swym zakresem trzy ostatnie tematy.
Czas trwania kartkówki jest różny w zależności od stopnia trudności obejmowanego przez nią materiału,
nie może być jednak krótszy niż 5 i dłuższy niż 15 minut.
Sposób oceniania kartkówki ustala nauczyciel w zależności od stopnia trudności materiału.
Ilość kartkówek nie jest ograniczona i zależy wyłącznie od decyzji nauczyciela.
V Odpowiedź ustna – to niezapowiedziane sprawdzenie umiejętności komponowania wypowiedzi ustnej
(wysławiania się) uczniów, wnioskowania oraz ich wiedzy merytorycznej. Swym zakresem odpowiedź ta
obejmuje materiał trzech ostatnich tematów.
Nauczyciel ocenie wiedzę ucznia, jego sposób wysławiania się, tj. słownictwo, umiejętność
konstruowania zdań i dłuższych wypowiedzi.
Uczeń może być wywołany do odpowiedzi kilkakrotnie w ciągu jednego semestru.
1
VI Udział w lekcji – nauczyciel na bieżąco ocenia udział uczniów w lekcji, tzn. stopień ich
przygotowania do zajęć, aktywność, jakość proponowanych przez nich rozwiązań postawionych
problemów itp.
VII Sprawdzenie funkcjonalności i estetyki zeszytu – nauczyciel ocenia zeszyt ucznia, biorąc pod
uwagę nie tylko jego estetykę, lecz przede wszystkim kompletność notatek i ich przejrzystość.
Każdy uczeń może mieć oceniony zeszyt raz w semestrze, zwłaszcza przy ocenianiu semestralnym.
VIII Sprawdziany ortograficzne – (dyktanda) – nauczyciel zapowiada dyktando co najmniej na tydzień
przed jego terminem. Kryteria oceniania są uzależnione od zakresu materiału, rozmiarów oraz stopnia
trudności sprawdzianu.
IX Wypracowania – oceniając prace pisemne uczniów nauczyciel powinien brać pod uwagę następujące
kryteria:
1. Stopień zgodności treści z tematem. Rozumienie tematu.
2. Stopień samodzielności w opracowaniu tematu. Samodzielność.
3. Wartość materiału faktograficznego. Poziom wiadomości, umiejętność dobrania lektury, cytaty.
4. Stopień wyczerpania tematu.
5. Kompozycję pracy, zgodność z formą (lub dobór formy), planowość, spójność tekstu, jednolitość
konwencji.
6. Walory stylistyczne pracy, bogactwo i stosowność słownictwa, urozmaicenie składni.
7. Poprawność językową (słownictwo i gramatyka).
8. Poprawność ortograficzną i interpunkcyjną.
9. Estetykę pracy: pismo, przejrzystość struktury tekstu, akapity itd.
Nauczyciel sprawdza prace wybiórczo. Pod koniec każdego semestru każdy uczeń powinien posiadać
co najmniej 2 sprawdzone i ocenione prace pisemne. Wypracowania oraz krótsze formy wypowiedzi
np. zaproszenie, oceniane są wg systemu kryterialnego opracowanego przez nauczycieli polonistów.
X Zadania domowe: tj. ćwiczenia językowe, stylistyczne itp. – nauczyciel sprawdza przede wszystkim
zgodność wykonanego ćwiczenia z przyjętą normą, bierze pod uwagę pomysłowość ucznia, umiejętność
zaproponowania nowych, własnych rozwiązań, postawionych problemów.
Nauczyciel ocenia ten typ zadań domowych przede wszystkim wtedy, kiedy zostały one sporządzone
w sposób bardzo ciekawy i niekonwencjonalny.
Ocenie podlega także nieodrobienie tego typu zadań.
XI Terminy zwrotu prac pisemnych.
1. Prace klasowe, sprawdziany i testy – w ciągu 14 dni od napisania pracy.
2. Dyktanda i kartkówki – na bieżąco (nie później niż w ciągu tygodnia).
Sposoby zawiadamiania uczniów i ich rodziców o otrzymanych ocenach.
1. Wszystkie prace pisemne zostają przez nauczyciela ocenione i zrecenzowane
2. Prace ocenione przechowywane są przez nauczyciela do czasu zakończenia edukacji w gimnazjum, rodzicom są udostępnione do wglądu podczas konsultacji.
3. Uczeń ma możliwość uzupełnienia wiadomości i umiejętności i ponownego napisania sprawdzianu w drugim terminie (w przeciągu 2 tygodni). Obie oceny zostają wpisane do dziennika.
2
Sposób ostatecznego ustalenia oceny śródrocznej i rocznej
Na te oceny mają wpływ wyniki uzyskane wg następującej hierarchii ważności:
1. Prace klasowe, testy, sprawdziany.
2. Wypracowania.
3. Ocenianie bieżące(praca na lekcji, kartkówki, odpowiedzi ustne).
4. Pozostałe (np. prowadzenie zeszytu, udział w konkursach, recytacja).
Warunki i tryb uzyskania wyższej niż przewidywana rocznej oceny klasyfikacyjnej
reguluje WSO.
Kryteria ocen śródrocznych i rocznych z języka polskiego
dla klasy I gimnazjum
Uczeń otrzymuje ocenę niedostateczną, jeśli nie opanował wiadomości i umiejętności objętych
wymaganiami podstawowymi określonymi w podstawie programowej.
Uczeń otrzymuje oceną dopuszczającą, jeśli nie w pełni opanował wiadomości i umiejętności
objęte wymaganiami podstawowymi określonymi w podstawie programowej, jednak posiadane
wiadomości i umiejętności dają mu możliwość dalszego kształcenia.
Uczeń otrzymuje ocenę dostateczną, gdy w pełni opanował wiadomości i umiejętności na poziomie wymagań podstawowych określonych w podstawie programowej.
Uczeń otrzymuje ocenę dobrą, gdy w pełni opanował wiadomości i umiejętności na poziomie
wymagań podstawowych określonych w podstawie programowej oraz w części wymagania ponadpodstawowe określone w programie nauczania.
Uczeń otrzymuje ocenę bardzo dobrą, jeśli w pełni opanował wiadomości i umiejętności
na poziomie wymagań podstawowych określonych w podstawie programowej i ponadpodstawowych
określonych w programie nauczania.
Uczeń otrzymuje ocenę celującą, jeśli w pełni opanował wiadomości i umiejętności na poziomie
wymagań podstawowych i ponadpodstawowych oraz wykraczające poza program nauczania.
3
Wymagania edukacyjne
Treści nauczania zawarte
w podstawie programowej
Wymagania podstawowe
Wymagania ponadpodstawowe
Doskonalenie umiejętności
czytania i odbioru różnorodnych
tekstów kultury
Uczeń czyta głośno i płynnie,
czyta cicho i po przeczytaniu odpowiada na pytania
dotyczące treści,
wskazuje elementy świata przedstawionego w utworze
fabularnym,
dostrzega w utworach różne postawy bohaterów,
rozpoznaje charakterystyczne cechy języka postaci
literackich,
dostrzega podstawowe wyróżniki sztuki teatralnej
i filmowej,
wskazuje różnice między adaptacją a pierwowzorem
literackim,
określa tematykę np. obrazu, rzeźby, grafiki,
umie wskazać dzieła wybitnych twórców polskich.
Uczeń czyta głośno i wyraziście tekst o zabarwieniu emocjonalnym, dobierając odpowiednie środki
ekspresji,
umie czytać tekst pobieżnie,
przygotowuje samodzielnie wypowiedź dotyczącą
przeczytanego tekstu,
określa problematykę utworu,
dostrzega zmiany zachodzące w postępowaniu
bohaterów,
dobiera odpowiednie cytaty,
ocenia adaptację filmową i teatralną,
ocenia postępowanie bohaterów teatralnych i filmowych,
rozróżnia rozmaite wytwory sztuki plastycznej,
dostrzega ilustracyjny charakter muzyki.
Rodzaje literackie oraz ich gatunki Odróżnia powieść historyczną od dokumentu,
związane z epiką, dramatem i
wymienia cechy dramatu, rozróżnia tragedię
liryką
i komedię,
wskazuje postacie i sytuacje komiczne,
odróżnia tekst główny od pobocznego dramatu,
rozpoznaje cechy : bajki, ballady, satyry,
przypowieści, fraszki, hymnu, pieśni (piosenki),
wskazuje środki stylistyczne w utworach (metafora,
powtórzenie, apostrofa, pytanie retoryczne),
określa osobę mówiącą.
Odróżnia fikcję od prawdy historycznej,
rozróżnia fazy przebiegu akcji w utworze,
rozpoznaje odmiany komizmu,
określa rolę autora dramatu, reżysera, scenografa
i aktora,
odczytuje alegorię i morał w bajkach i przypowieściach,
rozróżnia fraszkę, hymn, pieśń,
określa funkcje środków stylistycznych w utworze.
Poszukiwanie informacji
Korzysta z różnych czasopism,
Gromadzi materiały prasowe do samodzielnej
4
w różnych źródłach
Rozumienie wybranych pojęć
i terminów z teorii literatury
Dostrzeganie i komentowanie
swoistych właściwości poznanych
utworów literackich i tekstów
kultury oraz określanie funkcji
korzysta z katalogu alfabetycznego i rzeczowego
w celu wyszukania materiałów na zadany temat,
pod kierunkiem nauczyciela korzysta ze słownika:
poprawnej polszczyzny, frazeologicznego i
interpunkcyjnego,
czyta proste instrukcje i wykonuje czynności zgodnie
z zapisem,
rozpoznaje językowe środki perswazji (np.. w reklamie),
umie korzystać z różnych części książki (wstępu,
przedmowy, posłowia, indeksu, bibliografii).
pracy,
korzysta ze zbiorów i warsztatu informacyjnego
biblioteki,
samodzielnie korzysta ze słownika: poprawnej
polszczyzny, frazeologicznego i interpunkcyjnego
w celu bogacenia słownictwa i korekty własnych
prac,
czyta instrukcje gier komputerowych i programów
edukacyjnych w celu wykorzystania ich w
samodzielnej pracy,
dostrzega możliwości manipulowania odbiorcami
(np. w reklamie).
Odróżnia powieść historyczną od dokumentu,
wskazuje elementy świata przedstawionego w utworze fabularnym,
dostrzega różne postawy bohaterów,
rozpoznaje charakterystyczne cechy postaci
literackich,
dostrzega cechy dramatu,
rozróżnia tragedię i komedię,
wskazuje elementy komiczne,
odróżnia tekst główny od teksu pobocznego,
rozpoznaje cechy bajki, ballady, satyry, przypowieści,
fraszki, powieści,
wskazuje cechy wiersza sylabicznego,
odróżnia autora od narratora i podmiotu lirycznego,
rozróżnia realistyczne i fantastyczne obrazowanie
świata w utworze literackim.
Odróżnia fikcję od prawdy historycznej,
rozróżnia fazy przebiegu akcji: zawiązanie akcji,
punkt kulminacyjny, rozwiązanie akcji,
określa problematykę utworu,
dostrzega zmiany zachodzące w postępowaniu
bohaterów.
Rozpoznaje typy komizmu (słowny, sytuacyjny,
postaci),
określa rolę autora dramatu, reżysera, scenografa
i aktora jako twórców sztuki teatralnej,
odczytuje alegorię i morał w bajkach oraz prawdy
ogólne w przypowieści.
Potrafi wskazać elementy rytmizujące wiersz,
odróżnia narrację pierwszo- i trzecioosobową,
rozróżnia cechy literatury fantasy, odróżnia ją
od baśni.
Uczeń odczytuje alegorię i morał w bajkach oraz
prawdy ogólne w przypowieści,
określa rolę środków stylistycznych w tekstach
5
zaobserwowanych środków
wyrazu.
kultury,
potrafi ocenić adaptację filmową i teatralną,
Dostrzeganie uniwersalności
doświadczeń , przemyśleń, uczuć
i aspiracji wpisanych w dzieła
z różnych okresów i kręgów
kulturowych (zwłaszcza tradycji
biblijnej, antycznej, dworskorycerskiej, patriotycznej,
społecznikowskiej)
dostrzega w reklamach możliwości perswazji
oraz manipulacji.
Pojęcia dotyczące stylistyki:
Odróżnia powieść historyczną od dokumentu.
neologizm, archaizm, dialektyzm, Rozpoznaje charakterystyczne cechy języka postaci
stylizacja.
literackich.
Odróżnia fikcję od prawdy historycznej.
Pojęcia (bez konieczności ich
definiowania i używania
terminów):
myśl przewodnia, sensy
symboliczne i metaforyczne
utworu, realizm, fantastyka,
groteska, narracja (pierwszoosobowa i trzecioosobowa),
symbol, alegoria, ironia,
apostrofa, antyteza, kontrast.
W utworach lirycznych wskazuje środki stylistyczne:
powtórzenie, apostrofę.
Odczytuje alegorię i morał w bajkach oraz prawdy
ogólne w przypowieści.
Posługiwanie się w czynnym
języku terminami:
wiersz sylabiczny i wolny,
średniówka, przerzutnia,
przenośnia, obraz poetycki,
pytanie retoryczne, fabuła,
akcja.
W utworach lirycznych wskazuje środki stylistyczne:
przenośnię, pytanie retoryczne.
Identyfikuje osobę mówiącą.
Wskazuje elementy świata przedstawionego
utworze fabularnym (noweli, powieści, dramacie).
Odmiana części mowy – fleksyjne Uczeń poprawnie tworzy formy czasownika
w
Określa funkcję środków stylistycznych w tekstach literackich.
Rozróżnia fazy przebiegu akcji w utworze
(zawiązanie
akcji,
punkt
kulminacyjny,
rozwiązanie akcji).
Uczeń
świadomie
stosuje
różne
formy
6
cząstki budowy wyrazów,
posługiwanie się wiadomościami
na ten temat w analizie znaczeń
posługuje się czasownikami w różnych trybach
i stronach;
poprawnie stosuje nieregularne formy czasowników;
dostrzega osobliwości w odmianie niektórych
rzeczowników;
poprawnie zapisuje osobliwe formy rzeczowników;
poprawnie tworzy i zapisuje stopień wyższy i najwyższy różnych przymiotników;
dostosowuje formy przymiotnika do rzeczownika
stosuje stopień wyższy i najwyższy przysłówków
poprawnie używa spójnika w zdaniu pojedynczym
i złożonym.
Pisanie poprawne pod względem
zgodności z właściwymi
strukturami gramatycznymi i
systemem języka
Uczeń poprawnie pisze cząstki: -bym, -byś, -by
z osobowymi i nieosobowymi formami czasownika;
poprawnie zapisuje osobliwe formy rzeczowników;
poprawnie zapisuje cząstkę nie ze stopniem wyższym
i najwyższym przymiotnika;
poprawnie pisze zakończenia –szy po spółgłoskach
w stopniu wyższym i najwyższym przymiotnika;
poprawnie pisze przysłówki złożone;
poprawnie pisze nie z przysłówkiem w stopniu
wyższym i najwyższym;
poprawnie pisze wyrażenia przyimkowe;
Uczeń poprawnie pisze przyimki złożone.
poprawnie pisze partykułę : nie, -by, -że, -no, -li, czy
z różnymi częściami mowy.
Rodzaje wypowiedzeń
pojedynczych
Uczeń zna i posługuje się różnymi rodzajami
wypowiedzeń pojedynczych;
stosuje odpowiednią interpunkcję;
Uczeń świadomie posługuje się różnymi
rodzajami wypowiedzeń pojedynczych,
dostosowuje je do intencji, sytuacji, odbiorcy;
zna i stosuje w wypowiedzeniach różne rodzaje
w wypowiedziach celowo używa różnorodnych
Składniowe funkcje części mowy
oraz części zdania
czasownika
w różnych formach wypowiedzi
rozróżnia tryby i strony czasownika;
umie przekształcać stronę czynną na bierną
używa
poprawnych
form
rzeczowników
o odmianie osobliwej;
w wypowiedziach ustnych i pisemnych używa
poprawnych form rzeczowników odmieniających
się nieregularnie;
stosuje odpowiednie stopnie przymiotnika;
tworzy i stosuje odpowiednie stopnie przysłówka
ze względu na przekazywaną informację
i intencję wypowiedzi;
przekształca wypowiedzenia różnego typu,
stosując zamienne spójniki.
7
podmiotów, orzeczeń, rozwija podmioty i orzeczenia
w celu skuteczniejszego komunikowania się;
oddziela przecinkiem jednorodne części zdania;
określeń w odpowiednich formach fleksyjnych;
stosuje podmiot w mianowniku, dopełniaczu
domyślny, szeregowy, orzeczenie czasownikowe,
imienne, z czasownikiem modalnym i z frazeologizmem;
rozpoznaje w zdaniu orzeczenie czasownikowe,
imienne i orzeczenie z czasownikiem modalnym;
tworzy zdania z orzeczeniem czasownikowym,
imiennym i z czasownikiem modalnym oraz
z orzeczeniem wyrażonym frazeologizmem;
stosuje w zdaniu podmiot w mianowniku,
tworzy zdania z podmiotem w mianowniku
dopełniaczu, podmiot domyślny, szeregowy;
w dopełniaczu, z podmiotem domyślnym i szeregowym;
stosuje w zdaniu rzeczownik w funkcji przydawki,
świadomie stosuje rzeczownik w funkcji
dopełnienia, okolicznika, orzecznika;
przydawki, dopełnienia, okolicznika, orzecznika;
stosuje w wypowiedzeniach ustnych i pisemnych
wzbogaca wypowiedzi ustne i pisemne
przymiotnik w funkcji przydawki i orzecznika;
przymiotnikami w funkcji przydawki i orzecznika;
wskazuje w zdaniu liczebnik w funkcji przydawki
stosuje w wypowiedziach ustnych i pisemnych
i podmiotu;
liczebnik w funkcji przydawki i podmiotu;
zastępuje różne części mowy odpowiednimi
świadomie stosuje różne formy zaimków w celu
zaimkami;
osiągnięcia spójności wypowiedzi;
stosuje w wypowiedzeniach ustnych i pisemnych
zna i świadomie stosuje przysłówek w funkcji
przysłówek w funkcji okolicznika i orzecznika;
okolicznika i orzecznika;
poprawnie używa spójnika jako wskaźnika stosunków przekształca wypowiedzenia różnego typu,
między wyrazami w zdaniu pojedynczym i wskaźnika stosując zamiennie spójniki;
zespolenia w zdaniu złożonym.
zachowuje poprawną interpunkcję.
Budowa wypowiedzeń złożonych
w związku z interpunkcją
Rodzaje wypowiedzeń złożonych
Konstruuje wypowiedzenia pojedyncze i złożone;
stosuje odpowiednią interpunkcję w wypowiedzeniu
złożonym współrzędnie i podrzędnie;
dostrzega istnienie wyrazów poza związkami w zdaniu.
Wyżej zorganizowane formy
wypowiedzi
Uczeń dba o estetykę pisma, właściwy kształt liter, ich
połączenie, odległość między wyrazami;
Przekształca wypowiedzenia pojedyncze na
złożone i odwrotnie;
odczytuje funkcje wyrazów poza związkami
w zdaniu;
stosuje właściwą interpunkcję.
8
poprawnie stosuje akapity;
zachowuje właściwe marginesy;
Pojęcia związane z retoryką
i wypowiedziami o strukturze
logicznej: teza, argument,
przesłanka, wniosek, pogląd,
ocena.
konstruuje wypowiedzi pisemne z zachowaniem
trójdzielnej kompozycji, pamiętając o właściwych
proporcjach między wstępem, rozwinięciem
i zakończeniem;
Redaguje plany szczegółowe różnych wypowiedzi
pisemnych, a następnie rozwija je
stosuje właściwe znaki graficzne w tekście;
redaguje opowiadanie, stosując słownictwo
charakterystyczne dla innych wypowiedzi;
redaguje spójne i logiczne opowiadanie, włączając
redaguje streszczenie utworu fabularnego,
elementy innych form wypowiedzi;
zachowując chronologię wydarzeń i porządek
przyczynowo – skutkowy;
redaguje streszczenie krótkiego utworu fabularnego,
redaguje streszczenie jednego wątku utworu
eliminując wypowiedzi postaci i opisy na wpływające wielowątkowego, zastępując zdania podrzędne
na przebieg zdarzeń;
odpowiednią częścią zdania pojedynczego;
redaguje charakterystykę postaci literackiej
i rzeczywistej, używając słownictwa nazywaredaguje charakterystykę postaci literackiej i rzeczy- jącego uczucia, stany psychiczne i reakcje
wistej, stosując słownictwo nazywające cechy;
zewnętrzne;
redaguje sprawozdanie z przebiegu wydarzenia
redaguje sprawozdanie z przebiegu wydarzenia
fikcyjnego lub rzeczywistego, świadomie stosując
fikcyjnego (tekstu literackiego, filmu);
składnię typu informacyjnego;
redaguje recenzję w formie artykułu do gazetki
redaguje recenzję, zwracając szczególną uwagę
porządkuje argumenty;
na część krytyczną wypowiedzi;
sporządza plan kompozycyjny rozprawki;
redaguje opinię z uzasadnieniem argumentów
redaguje list połączony z innymi formami
na określony temat;
wypowiedzi do różnych adresatów;
redaguje list połączony z innymi formami wypowiedzi redaguje protokół dyskusji;
do adresata z własnego otoczenia;
redaguje protokół lekcji; formułuje odwołanie,
dedykację, życzenia, pozdrowienia, ogłoszenia,
redaguje notatkę w formie streszczenia.
zaproszenia;
sporządza notatkę w formie planu.
Opracowali: Katarzyna Beyer, Marzena Dach-Kolanko, Danuta Karczmarek, Dorota Kuźniewska, Grzegorz Piątas, Anna Przybylska, Anita Rucioch-Gołek, Dorota
Wiśniewska
9