Komunikacja niewerbalna: uwarunkowania kulturowe

Komunikacja niewerbalna:
uwarunkowania kulturowe
Kulturowe uniwersalizmy
1. Te same części ciała wykorzystywane są do
przesyłania niewerbalnych komunikatów.
2. Niewerbalne kanały wykorzystywane są do
przekazywania podobnych informacji, uczuć,
wartości, norm i samoodsłaniających przekazów.
3. Niewerbalne przekazy towarzyszą przekazom
werbalnym lub występują samodzielnie.
4. Motywy wykorzystania komunikacji niewerbalnej.
5. Koordynowanie i kontrolowanie kontekstów i
relacji.
Determinant kulturowy
w komunikowaniu niewerbalnym



Różnice w znaczeniu przypisywanym
poszczególnym gestom i postawom ciała
(interpretacja)
Normy określające zachowania
akceptowane w danej sytuacji lub relacji.
Przyswajanie „wiedzy” z zakresu
komunikacji niewerbalnej poprzez
obserwację i naśladowanie.
Mimika



Twarz jako źródło wiedzy o: rasie,
narodowości, wieku, płci, statusie.
Wyraz mimiczny jako źródło informacji o
emocjach.
6 grup emocji: 1. Miłość, uszczęśliwienie
radość; 2. Zdziwienie; 3. Strach, cierpienie;
4. Gniew, wściekłość, zdecydowanie; 5.
Niesmak, wstręt; 6. Lekceważenie,
pogarda.
Podobieństwa i różnice kulturowe




Wyrażanie i interpretacja emocji: uniwersalne.
Biologiczne podłoże - „program mimicznych
emocji (Ekman, 1982).
Kontrola nad mimiczną ekspresją emocji: silne
zróżnicowanie kulturowe – zasady dotyczące
określonych grup wiekowych, płci, osób
posiadających określony status.
Uśmiech: najbardziej mylący wyraz mimiczny.
Zachowanie wzrokowe (1)




„Oczy: zwierciadło duszy”.
Podczas interakcji: 43% czasu poświęcamy
na koncentrowane się na oczach; drugi
najważniejszy obszar wizualnej uwagi: usta
(13% czasu).
Główna funkcja: przekazywanie
komunikatów relacyjnych.
Typy: spoglądanie i przyglądanie się;
wzajemne spoglądanie; kontakt wzrokowy.
Funkcje
1. Wskazywanie na stopień uwagi i skupienia,
zainteresowania, pobudzenia.
2. Inicjacja i podtrzymanie intymnych relacji.
3. Zmiana postaw i perswazja.
4. Regulacja interakcji.
5. Komunikowanie emocji.
6. Definiowanie relacji opartych na władzy i
statusie.
7. Kierowanie wrażeniami.
Różnice w zachowaniu wzrokowym




Różnice międzypłciowe.
Różnice osobowościowe.
Różnice kontekstualne.
Różnice kulturowe: znaczenie przypisywane
poszczególnym zachowaniom; oczekiwania
i interpretacje.
Proksemika
Sposób wykorzystania przestrzeni: wyraz
pragnień (afiliacja i prywatność), postaw
(interakcje międzyosobowe) i wartości
kulturowych.
Postrzeganie, wykorzystanie i
strukturyzowanie przestrzeni dla celów
komunikacyjnych.
Terytorium i terytorializm




Prawo do terytorium
Terytorium prywatne
Terytorium publiczne
Inwazja interakcyjnego terytorium
Przestrzeń profesjonalna
Konceptualizacja i wykorzystanie
przestrzeni biurowej:
- System otwarty (USA)
- System zamknięty (Niemcy)
- Hierarchia (USA, Francja)

Różnice kulturowe
1. Ogólny poziom terytorialności (Niemcy,
Francuzi, Amerykanie).
2. Miejsca lub przestrzenie stanowiące
terytorium zastrzeżone (Niemcy,
Afrykanie).
3. Reakcje na inwazję.
Terytorium wokół ciała



Przestrzeń: intymna, osobista, społeczna,
publiczna (płeć, wiek, kultur, relacje, status).
Dystans: intymny, indywidualny, towarzyski,
publiczny.
Różnice kulturowe: Japończycy, Brytyjczycy,
Amerykanie versus Arabowie, Latynosi,
mieszkańcy krajów śródziemnomorskich.
Dotyk
Kultury kontaktowe: kraje Europy
Południowej, kraje Bliskiego Wschodu i
Ameryki Południowej, Rosja.

Kultury bezkontaktowe: USA, Japonia,
Kanada, kraje Europy Północnej, Chiny,
Niemcy
Czynniki: płeć, wiek, religia, poziom zażyłości
i znajomości, pokrewieństwo.

Ubiór i przedmioty osobistego użytku
Wygląd osobisty jako środek komunikowania:
typ, kształt, rozmiary ciała.
Strój jako forma autoekspresji, źródło
informacji o społecznym statusie, sytuacji
ekonomicznej, wykształceniu, normach
moralnych, sprawności fizycznej,
wierzeniach i przekonaniach, potrzebach
estetycznych, doświadczeniach, itp.
Funkcje ubioru
1.
2.
-
Ochrona ciała
Kulturowa prezentacja:
normy,
rytuały dbałości o wygląd zewnętrzny,
ozdabiania i upiększania ciała,
symbole statusu społecznego (siła,
władza, społeczna przynależność).