Jak rozliczać korzystanie z samochodów służbowych do celów

Jak rozliczać korzystanie z samochodów służbowych do celów prywatnych
Gazeta Prawna, Tygodnik Podatkowy, Piotr Andrzejak
EKSPERT wyjaśnia
W jaki sposób pracodawca (płatnik) powinien ustalić wartość świadczenia nieodpłatnego
polegającego na wykorzystywaniu samochodu służbowego do celów prywatnych?
PIOTR ANDRZEJAK
radca prawny i doradca podatkowy w Zespole Podatkowym Kancelarii Sołtysiński Kawecki i Szlęzak
Wartość nieodpłatnego wykorzystywania służbowych samochodów do celów prywatnych pracowników
zasadniczo stanowi przychód pracownika ze stosunku pracy w rozumieniu art. 12 ust. 1 ustawy o PIT. Zgodnie
z tym przepisem przychodem ze stosunku pracy jest m.in. wartość pieniężna świadczeń w naturze, jak również
wartość innych nieodpłatnych świadczeń. Dla pracownika podstawowe znaczenie ma sposób ustalenia przez
pracodawcę wartości świadczenia nieodpłatnego polegającego na wykorzystywaniu przez pracownika
samochodu służbowego dla celów prywatnych.
Zgodnie z art. 12 ust. 2 ustawy o PIT wartość pieniężną nieodpłatnych świadczeń ustala się według zasad
określonych w art. 11 ust. 2-2b. Ponieważ w większości przypadków pracodawca udostępniający własny pojazd
pracownikom do korzystania z niego również dla celów prywatnych nie prowadzi działalności w zakresie najmu
samochodów, dla ustalenia wartości przychodu pracownika przywoływany jest art. 11 ust. 2a pkt 4 ustawy o
PIT. W świetle tej regulacji wartość pieniężną nieodpłatnych świadczeń ustala się na podstawie cen rynkowych
stosowanych przy świadczeniu usług lub udostępnianiu rzeczy lub praw tego samego rodzaju i gatunku, z
uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca udostępnienia. W rezultacie
organy podatkowe nakazują obliczać przychód pracownika na podstawie cen najmu pojazdów stosowanych
przez przedsiębiorców profesjonalnie świadczących usługi krótkotrwałego najmu pojazdów (tzw.
wypożyczalnie samochodów). Może to jednak prowadzić do dość kuriozalnych rezultatów. W przypadkach
prywatnego wykorzystywania pojazdów służbowych w celu dojazdu do pracy z miejsca zamieszkania
potencjalny oszacowany przychód pracownika obliczony w oparciu o stawki dzienne stosowane przez
wypożyczalnie samochodów (brak bowiem podmiotów świadczących usługi najmu pojazdu na okres krótszy niż
dzień) jest niewspółmierny do faktycznej korzyści pracownika.
W praktyce obrotu pojawiają się różne sposoby urealnienia przychodu pracownika z wykorzystywania
samochodu służbowego do celów prywatnych. Stosowanym rozwiązaniem jest m.in. ryczałtowe określenie
takiego przychodu. Stosowaniu ryczałtów stoi jednak na przeszkodzie treść art. 11 ust. 2a ustawy o PIT. Stąd
rozwiązanie takie narażone jest na ryzyko sporu pracodawcy (płatnika) z organami skarbowymi co do
rzetelności wyliczenia przychodu pracownika.
Należy jednocześnie zwrócić uwagę, że w przypadku samochodów służbowych leasingowanych przez
pracodawcę ustalenie przychodu pracownika z tytułu prywatnego użytkowania samochodu służbowego
powinno nastąpić w oparciu o art. 11 ust. 2a pkt 2 ustawy o PIT, zgodnie z którym, jeżeli przedmiotem
świadczeń są usługi zakupione przychód pracownika, ustala się według cen zakupu. W konsekwencji, jeżeli
pracownik prowadzi ewidencję pojazdu, w której wyodrębniono podróże prywatne od służbowych, ustalenie
przychodu pracownika nastąpiłoby poprzez przypisanie pracownikowi jako przychodu proporcjonalnej części
kosztów usług zakupionych przez pracodawcę w związku z eksploatacją samochodu (koszty raty leasingowej,
ubezpieczenia, paliwa itp.).