Dramat rodzinny i krytyka poezji oderwanej od życia w „Nie

Pobrano z http://magda.of.pl
Dramat rodzinny i krytyka poezji oderwanej od Ŝycia w „Nie-Boskiej
komedii” Z. Krasińskiego.
Zygmunt Krasiński uwaŜał, Ŝe prawdziwa miłość moŜe łączyć ludzi wolnych. W
1843r. Zygmunt spełnił wolę ojca i poślubił E. Brancką. W prezencie otrzymał od ojca zamek
w Opinogórze. Pisząc I i II część dramatu prognozował jakim byłby męŜem, gdyby zawarł
ślub z jakąś kobietą. Odpowiedź zawarł w kreacji MęŜa. Przykładem pierwszego typu poety
jest MąŜ, który Ŝył w świecie poetyckich wyobraŜeń, pozbawiony był miłości, choć Anioł
StróŜ trzykrotnie przestrzegał go, Ŝe „kto ma serce - on jeszcze zbawion być moŜe”.
Obraz rewolucji społecznej i poglądy Z. Krasińskiego w III i IV części „Nie-Boskiej
komedii”.
Przyczyny podjęcia przez poetę problemu rewolucji:
1. powstanie listopadowe przedstawiane przez ojca jako rewolucja, której celem jest
zniszczenie arystokracji,
2. zetknięcie się z ruchami rewolucyjnymi w Lyonie w 1831r.,
3. lektura pism myślicieli francuskich zapowiadających ruchy rewolucyjne (Micheleta,
de Maistre'a, Saint Simona)
Nie określając miejsca i czasu przedstawionej rewolucji Krasiński nadał jej charakter
uniwersalny, tzn. sugerował, Ŝe moŜe ona wybuchnąć wszędzie. W przedstawionej w
dramacie rewolucji walczą ze sobą: obóz arystokracji i ludu. Pierwszym przewodzi hrabia
Henryk, drugim Pankracy. Lud: rzemieślnicy, chłopi, przechrzty. Krasiński miał świadomość
tragicznej sytuacji ludu i dlatego ujawnił przyczyny wystąpień przeciwko panom. Przyczyny
te to: głód, bieda, cięŜka i wyczerpująca praca, brak wypoczynku i rozrywek, brak dostępu do
nauki i kultury, złe traktowanie przez pracodawców. Celem ludu jest dokonanie zemsty na
swych dotychczasowych panach, uŜywania Ŝycia, zburzenia dotychczasowego systemu, nie
ma zaś przygotowanego programu na przyszłość. Są w tym obozie nawet karierowicze, np.
Leonard, gen. Bianchetii. Jedynie Pankracy jest ideowcem i ma ogólną wizję przyszłości jako
lepszego niŜ obecny świata. Potwierdzeniem chęci dokonania przez lud zemsty na panach jest
wypowiedź chóru rzeźników, którzy mówią: „Nam jedno: czy bydło, czy panów rŜnąć”.
RównieŜ myśl o zemście pojawia się w słowach chóru chłopów („panom tyranom śmierć) i
Pierwszego Lokaja („juŜem ubił swojego pana”). Tak przedstawiony lud to motłoch, hołota,
tłuszcza niezdolna tworzyć lepszego świata. Jest to ocena wyraźnie tendencyjna. Arystokracja
- autor nie wyobraŜa sobie społeczeństwa bez dominującej roli arystokracji. Mimo to spojrzał
na nią w swoim dramacie obiektywnie, krytykując ją za okrucieństwo wobec poddanych,
fałszerstwa, nieuczciwości, oszustwa, niemoralny tryb Ŝycia: rozpusta, cudzołóstwo,
sprzedajność dumy narodowej, kosmopolityzm i pogardę do ludzi niŜej urodzonych, brak
honoru, tchórzostwo. Jedynie przywódca obozu, hrabia Henryk, zachowuje: godność, honor,
gotowość do poświęceń. Surowa krytyka arystokracji ma słuŜyć skłonieniu jej do moralnego
odrodzenia i dalszego przewodzenia narodowi. Obóz ludowy odnosi zwycięstwo w tej
rewolucji, ale przyszłości tworzyć nie będzie, gdyŜ w ostatniej chwili Pankracy ginie mocą
Chrystusa. W konflikt między ludźmi ingeruje Bóg, gdyŜ ludzie chcieli zniszczyć świat boski
oparty na miłości i wierze. To tłumaczy częściowo tytuł dramatu „Nie-Boska komedia”.
Druga interpretacja to związek z „Boską komedią” Dantego. Wędrówka hrabiego Henryka po
obozie ludowym przypomina wędrówkę Dantego po piekle, gdzie nie ma Ŝadnej nadziei. W
dramacie Krasińskiego, będącego sądem nad światem, który się kończy kreśląc wizję upadku
dotychczasowego świata, takŜe nie ma wizji przyszłości, nie ma idei, które zastąpią te
Pobrano z http://magda.of.pl
przeŜyte. Dramat kończy się znakiem zapytania. W postawie Krasińskiego dostrzegamy za
równo przejawy myśli postępowych jak i wstecznych. Do postępowych naleŜą:
−
podjęcie problemu rewolucji społecznej,
−
dostrzeŜenie wad arystokracji,
−
cięŜkie połoŜenie chłopów pańszczyźnianych,
−
przedstawienie rewolucjonistów jako fanatycznego tłumu, który Ŝąda zemsty,
przelewu krwi i zburzenia starego porządku,
−
brak idei tworzenia nowego świata, nowej rzeczywistości.