Edudu.pl - Naród i tożsamość narodowa

Ściąga eksperta
Naród i tożsamość narodowa
Naród - według potocznego przekonania naród jest pierwotną i naturalną zbiorowością ludzi wywodzących się ze wspólnego rdzenia. W tym
ujęciu naród jest traktowany jako jedna, wielka rodzina rodzin.
Przynależność narodowa - utożsamia się z więziami pokrewieństwa. Jednostka dziedziczy tę przynależność po swoich rodzicach, bez
stosowania jakichkolwiek procedur przyjmowania do wspólnoty narodowej. Przy ustaleniu narodowości dziecka jest stosowane prawo krwi (ius
sanguinis) uzależniające ją od narodowości rodziców. W niektórych społeczeństwach narodowo-państwowych, zwłaszcza ukształtowanych w
wyniku procesów imigracyjnych, obowiązuje prawo ziemi (ius soli). Prawo ziemi reguluje nabycie obywatelstwa w oparciu o miejsca urodzenia.
Prawo ziemi funkcjonuje np. w Brazylii.
Wspólnota językowa. W świadomości powszechnej upowszechnił się również pogląd, że o przynależności narodowej decyduje kryterium
językowe. Na tej podstawie mówi się o narodzie jako o wspólnocie ludzi posługujących się tym samym językiem. Wspólnota języka daje
ludziom możliwość bezpośredniego i ciągłego komunikowania się, co w konsekwencji prowadzi do kształtowania tożsamości narodowej. Na
tej podstawie naród jest określany jako etniczna wspólnota językowa.
Należy jednak podkreślić, że kryterium utożsamiające naród z grupą językową według formuły – „jeden język – jeden naród” jest nieścisłe,
ponieważ spotykane są liczne odstępstwa od tego wzoru. Są języki, którymi mówi wiele narodów. Odpowiednim przykładem jest język
angielski, którym, poza Brytyjczykami, posługują się także mieszkańcy USA, Australii, część ludności Kanady. Podobnie wiele narodów
posługuje się językami hiszpańskim, portugalskim, francuskim czy niemieckim. Istnieją narody, w których używa się kilka języków. Przykładem
europejskim są Szwajcarzy mówiący językami: francuskim, włoskim, niemieckim i retoromańskim.
Terytorium a naród. Pojęcie narodu jest też stosowane w celu określenia ludności, która posiada stałe terytorium. Częsty jest pogląd, że
terytorium warunkuje wspólnotę losów historycznych oraz poczucie bliskości psychicznej i kulturowej. Istniały jednak w przeszłości i nadal
istnieją narody bez własnego terytorium, żyjące w rozproszeniu, czyli diasporze.Diasporą nazywamy rozproszenie jakiejś narodowości wśród
innej nacji lub innym narodzie. Diasporą określamy również rozproszenie wyznawców jakiejś religii wśród przedstawicieli innego wyznania lub
wyznań. W węższym znaczeniu termin ten jest stosowany na oznaczenie rozproszenia Żydów poza Palestyną w okresach starożytności i
średniowieczu. Jest to inaczej galut. Tradycyjna literatura żydowska wyróżnia cztery galuty: egipski, babiloński, grecki, rzymski, od
zbudowania II świątyni w 70 r. n. e. do czasów obecnych.
Współczesne narody powstawały w XIX i XX wieku. Rewolucja francuska – (1789) likwiduje feudalne prawa, likwiduje uprzywilejowanie
szlachty - powstaje świadomy naród. Czynniki, które przekształcają grupę społeczną w naród: wspólne terytorium, nie koniecznie wspólne
państwo, wspólne pochodzenie etniczne, wspólny jezyk, wspólna kultura, wspólna tradycja. Trwanie narodom ułatwia: wspólne państwo,
wspólny system gospodarczy. Świadomość narodowa: poczucie przynależności do danego narodu, relacje z innymi narodami.
patriotyzm- postawa umiłowania i akceptacji własnego narodu wypełnianie obowiązków obywatelskich; słowo to pochodzi od łac. patrio =
ojczyzna, gr. patriates; postawa szacunku,
umiłowania i oddania własnej ojczyźnie oraz chęć ponoszenia za nią ofiar.
kosmopolityzm - termin wprowadzony do filozofii przez cyników: Antystenesa i Diogenesa, oznaczający "obywatel świata". Cynicy ceniąc życie
"wedle natury" potępiali wszelkie urządzenia społeczne i państwowe, uważając je za konwencjonalne. Twierdzili, że to, co się jedynie liczy, to
cnota. Występowali przeciw wszelkim nierównościom. Nie uznawali granic państwowych, uważali się za "kosmopolitów" ("obywateli świata").
Opowiadali się za równouprawnieniem kobiet i niewolników.
ksenofobia (z greckiego ksenos – obcy, phobos – strach) - wrogość, niechęć w stosunku do obcych. Wiąże się z nacjonalizmem, trudną
sytuacją społeczno-gospodarczą lub zamierzoną polityką państwa, które dążąc do zyskania poparcia dla planów agresji, rozbudza takie
nastroje. Przejawia się we wrogich zachowaniach wobec mniejszości narodowych, cudzoziemców lub narodów sąsiednich.
nacjonalizm (z łacińskiego natio – naród) - ideologia i ruch polityczny, a także postawa społeczno-polityczna podporządkowująca interesy
innych narodów celom własnego. Według tej ideologii wszelkie działania polityczne podejmowane są w celu podniesienia siły własnego
narodu, a także oceniane przez pryzmat jego dobra i interesów.
szowinizm (fr. chauvinisme od naz. N. Chauvin, naiwny entuzjasta cesarza, bohater komedii E. Scribe’a z 1831 r.) - postawa charakteryzująca
się brakiem tolerancji wobec innych, a gloryfikacją własnej grupy, do której się należy; skrajna odmiana nacjonalizmu uznająca prawo
własnego narodu do podbojów i panowania nad innymi narodami, przejawiająca się również bezkrytycznym stosunkiem do własnego narodu i
pogardą, nienawiścią do innych narodowości; n.os. szowinista (fr. chauviniste).
rasizm - pseudonaukowa doktryna głosząca, że ludzie dzielą się na rasy nie tylko ze względu na cechy somatyczne (budowa ciała, kolor
skóry, kształt czaszki), ale i psychiczne. Z tej nierówności w rozwoju psychicznym wynika wartościowanie ras, podział na "wyższe" i "niższe".
Mieszanie ras prowadzi do degeneracji ras wyższych i całej ludzkości, upadku cywilizacji i kultur. Według tego przekonania konieczna jest
troska o czystość rasową i stosowanie segregacji rasowej.
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)
Strona 1/1