Terapia szpiczaka mnogiego

tekst
dr n. med. Artur Jurczyszyn
Klinika Hematologii, Szpital Uniwersytecki w Krakowie
nauka
Czy w dobie nowych leków jest miejsce na przeszczepy?
Terapia szpiczaka
mnogiego
Szpiczak mnogi (myeloma multiplex) nale¿y do grupy ch³oniaków z³oœliwych linii B
i cechuje siê proliferacj¹ komórek plazmatycznych naciekaj¹cych szpik kostny, co prowadzi
do upoœledzenia hematopoezy oraz destrukcji koœci. Czêsto dochodzi te¿ do upoœledzenia
czynnoœci nerek, a w zdecydowanej wiêkszoœci przypadków – do produkcji i wydzielania
do krwi cz¹steczek immunoglobulin, okreœlanych jako bia³ko monoklonalne.
W
ysokodozowana chemioterapia wsparta autologicznymi komórkami macierzystymi (auto-PBSCT), poprzedzona kilkoma cyklami indukuj¹cymi, jest od wielu lat rutynowym oraz zalecanym
sposobem leczenia pacjentów z de novo rozpoznanym szpiczakiem mnogim poni¿ej 70. r.¿. Ponadto, wg National Cancer
Comrehensive Network (NCCN), auto-PBSCT jest rekomendowane
jako postêpowanie kategorii 1.
Szpiczak jest obecnie najczêstsz¹ przyczyn¹ przeprowadzania autologicznych transplantacji w Stanach Zjednoczonych (4500 w 2006 r.).
Wiele randomizowanych badañ klinicznych (próby francuskie i angielskie) porównuj¹ce wysokodozowane leczenie ze standardow¹ chemioterapi¹ sugeruj¹ znacz¹c¹ przewagê, jeœli chodzi o ca³kowite prze¿ycie
(OS) oraz prze¿ycie wolne od progresji choroby (PFS) w ramieniu wysokodozowanej terapii. Jednak s¹ inne badania (próby hiszpañskie
i francuskie), równie¿ randomizowane, gdzie leczenie z wykorzystaniem terapii standardowej wydaje siê dobr¹ opcj¹ i nie jest gorsze od
wysokodozowanej chemioterapii.
Leczenie szpiczaka za pomoc¹ nowych leków (np. thalidomide, bortezomib, lenalidomide) doprowadza czêsto do trwa³ych i g³êbokich remisji. W zaktualizowanej ostatnio podczas piêædziesi¹tego spotkania
American Society of Hematology w San Francisco próbie porównuj¹cej VMP i MP, w ramieniu VMP osi¹gniêto wyœmienite rezultaty: ca³kowit¹ odpowiedŸ (ORR) a¿ u 71% chorych, zaœ ca³kowit¹ remisjê
(CR) u 30% leczonych [2].
Rodzi siê wiêc pytanie: czy u pacjenta bêd¹cego w g³êbokiej ca³kowitej remisji osi¹gniêtej za pomoc¹ nowych terapii warto wykonywaæ
auto-PBSCT? Na tê w¹tpliwoœæ mo¿e odpowiedzieæ jedynie randomizowana próba kliniczna… chocia¿ liczne spekulacje sugeruj¹, by jednak dobrze siê zastanowiæ przed wykonaniem przeszczepów szpiku u
pacjentów bêd¹cych w dobrej CR.
Ostatnio pojawi³y siê publikacje [3] potwierdzaj¹ce, i¿ pomimo wielkiego postêpu, pacjenta ze szpiczakiem nie da siê ca³kowicie wyleczyæ,
chocia¿ chorobê tê mo¿na dobrze kontrolowaæ. Widzimy te¿, i¿ znacz¹co wyd³u¿y³a siê œrednia prze¿ycia, która aktualnie wynosi oko³o 6–7
lat, a jeszcze 10 lat temu wynosi³a 3–4 lata.
W styczniu 2009 r. ukaza³a siê publikacja [4], z której jasno wynika,
i¿ u de novo chorych ze szpiczakiem wykonywanie tandemowych (podwójnych) auto-PBSCT nie przed³u¿a OS oraz EFS. W zwi¹zku z tym
nie s¹ zalecane tandemowe auto-PBSCT jako terapia standardowa. Pacjenci ze szpiczakiem mnogim, u których choroba zostanie rozpoznana
w 2009 r., dziêki zastosowaniu nowych terapii maj¹ szansê prze¿ycia
œrednio 10 lat i d³u¿ej. Na szczêœcie, chorobê mo¿na ju¿ dobrze kontrolowaæ, a byæ mo¿e w niejednym przypadku ca³kowicie pokonaæ. n
Piœmiennictwo
1. Koreth J., Butler C.S., Djulbegovic B. i wsp. High-dose Therapy with Single Autologous Transplantation versus Chemotherapy for Newly Diagnosed Multiple Myeloma: A Systemic Review and Meta-analysis of Randomized Controlled Trials. Biol.
Blood Marrow Transplant. 2007, 13: 183-196.
2. San Miguel i wsp. Bortezomib plus Melphalan and Prednisone for Initial Treatment of
Multiple Myeloma; N. Engl. J. Med. 2008; 359:906-17.
3. Rajkumar VS. Treatment of Myeloma: Cure vs Control; Mayo Clin. Proc. 2008: 83(10):
1142-1145.
4. Kumar A., Kharfan-Dabaja M.A., Glasmacher A. Tandem versus Single Autologous Hematopoietic Cell Transplanantion fort he Treatemnt of Multiple Myeloma:
A Systematic Review and Meta-analysis. J.N.C.I.; 2009, 101: 100-106.
23 lutego 2009 r.
51