elearningpapers Nº 1 - Octubre 2006

Transkrypt

Nr 18 ▪ luty 2010
eLearning Papers
Od redakcji: Nowe rodzaje kształcenia dla nowego społeczeństwa
Wim Veen, Jordi Riera Romani & Tapio Koskinen
Wyzwania kształcenia otwartego i kształcenia na odległość w dekadzie post2010: Scenariusze innowacji instytucjonalnej
Cornelis Adrianus (Kees-Jan) van Dorp & Alfonso Herrero de Egaña
Espinosa de los Monteros
ConnectLearning – odpowiedź na nowe wyzwania?
Anne Steinert & Ulf-Daniel Ehlers
Wizja kształcenia w Europie w 2025 r.
Stefania Aceto, Claudio Dondi & Fabio Nascimbeni
Od ery analogowej do cyfrowej: nowe metody nauczania i uczenia się. Krótki
przegląd technologii informacyjno-komunikacyjnych w hiszpańskich szkołach
Miquel Àngel Prats i Fernández
Wpływ narzędzi Web 2.0 na kształcenie nieformalne w małych i średnich
przedsiębiorstwach w Portugalii
Bruno Marques & Rui Brandão
eLearning Papers
eLearning Papers jest publikacją portalu Komisji Europejskiej
elearningeuropa.info,
promującego
wykorzystanie
technologii komunikacyjno-informacyjnych w ustawicznym
kształceniu.
Redakcja: P.A.U. Education, S.L.
Email: [email protected]
ISSN: 1887-1542
Teksty publikowane w eLearning
Papers, o ile nie wskazano inaczej,
podlegają licencji Creative Commons
Uznanie
autorstwa-Użycie
niekomercyjne-Bez utworów zależnych 2.5. Mogą one być
kopiowane, rozpowszechniane, odtwarzane i wykonywane
pod warunkiem, że wskazany zostanie autor i czasopismo
elektroniczne publikujące je, czyli eLearning Papers.
Wykorzystanie komercyjne i prace zależne są niedozwolone.
Pełny
tekst
licencji
jest
dostępny
na
stronie
http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/2.5/deed.pl
Od redakcji: Nowe rodzaje kształcenia dla nowego społeczeństwa
Kiedy Manuel Castells napisał swą książkę o Internecie Galaxy w 2001 r., było już jasne, że
kształcenie i wiedza będą głównymi atutami w społeczeństwach i gospodarkach przyszłości, a
nowoczesne technologie cyfrowe będą elementem, który umożliwi tę transformację społeczną. Ale
nie mieliśmy jeszcze wtedy pełnej jasności, w jaki sposób technologie zrewolucjonizują sposób
przetwarzania informacji, dzielenia się wiedzą i uczenia się. Nadal rozumiemy uczenie się jako
mentalny proces indywidualnego dążenia do przyswojenia informacji. Teraz, w roku 2010, widzimy,
że technologie wspierają uczenie się, poprzez włączanie jednostek do wspólnego procesu
realizowanego przez społeczności, które starają się uzewnętrznić i współtworzyć nową wiedzę, co
jest zupełną odwrotnością ery przed-cyfrowej.
Wiedzieliśmy, że Internet da początek nowemu społeczeństwu, społeczeństwu, w którym
uczestnictwo zastąpi reprezentowanie. Ale nie wiedzieliśmy, w jaki sposób nowe technologie, takie
jak rozszerzona rzeczywistość i rzeczywistość wirtualna umożliwią dostęp do informacji i ich
przetwarzanie poprzez wykorzystanie tak prostych narzędzi, jak zwykłe okulary, które będą mogły
tworzyć wirtualne nakładki na nasze otoczenie fizyczne lub nawet tworzyć rzeczywistości wirtualne.
Laboratoria pracują już nad stworzeniem pierwszych hologramów, ale pierwsze prototypy będziemy
mogli zobaczyć dopiero za kilka lat i wtedy przekonamy się, że technologia nie tylko redukuje
niedostatek informacji i komunikacji, ale także zmniejsza niedostatek obecności. Obecność fizyczna
nie tylko zostanie uzupełniona, ale zostanie także rozszerzona poprzez wirtualną obecność 3D.
Technologie będą nadal miały znaczący wpływ na proces uczenia się i wzorce komunikacyjne.
Relacja pomiędzy kształceniem i technologią rozwijała się poprzez kolejne etapy, począwszy od
zastąpienia starych procesów nauczania kształceniem opartym na wykorzystaniu komputera,
poprzez wspólne środowiska kształcenia, aż do obecnej transformacji procesów kształcenia,
dążących do uczenia się na żądanie zarówno na poziomie indywidualnym, jak i zbiorowym.
Tradycyjne szkoły i uniwersytety staną się węzłami pierścieni połączonych ze sobą instytucji,
dostarczając zindywidualizowanych usług edukacyjnych dla studentów uczących się w pełnym lub
nie pełnym wymiarze czasu, łącząc w ten sposób rynek pracy z życiem akademickim i zbliżając
sektor przedsiębiorstw do instytucji naukowych. Wiele treści będzie dostępnych bezpłatnie poprzez
otwarte zasoby. Ponieważ kształcenie staje się coraz częściej procesem trwającym przez całe
życie, jego zdobycze są doceniane i uznawane niezależnie od tego, czy jest to kształcenie
formalne, czy nieformalne.
W tym specjalnym numerze eLearning Papers znajdziecie pomysły i opracowania kolegów, którzy
pracują nad przyszłą realizacją opisanych powyżej wizji. Opisują oni aktualną sytuację środowisk
kształcenia i przedstawiają swoje idee na temat wymogów i konsekwencji zachodzących obecnie
transformacji procesów kształcenia.
Zaproszeni redaktorzy:
Wim Veen
Jordi Riera Romani
Dyrektor komitetu redakcyjnego:
Tapio Koskinen
eLearning Papers • www.elearningpapers.eu • ISSN 1887-1542
Nr 18 • luty 2010 • PL
2
Dr Cornelis Adrianus (KeesJan) van Dorp
Europejski Związek
Uniwersytetów Kształcenia
na Odległość (EADTU)
Prof. Alfonso Herrero de
Egaña Espinosa de los
Monteros
Państwowy Uniwersytet
Kształcenia na Odległość
(UNED), Hiszpania
Aby przygotować się do
nadchodzącej dekady,
uniwersytety te muszą skupić
się na poszukiwaniu wartości
dodanej i zmodernizować
odpowiednio ich modele
instytucjonalne.
Podstawowe pojęcia
Innowacja edukacyjna,
scenariusze instytucjonalne,
przedsiębiorczość
akademicka, nowe modele,
umiejętności STEM, strategie
uniwersyteckie
Pełny tekst
http://www.elearningeuropa.info/
files/media/media21854.pdf
Wyzwania kształcenia otwartego i kształcenia
na odległość w dekadzie post- 2010:
Scenariusze innowacji instytucjonalnej
Uniwersytety europejskie są gotowe na urzeczywistnienie ich
strategii na okres po roku 2010. Jak dobrze są wyposażone
dzisiejsze uniwersytety na jutrzejsze wymagania? W obliczu
ogromnych wyzwań społeczno-ekonomicznych i demograficznych,
Europa wymaga bardziej zaawansowanych działań edukacyjnych,
zapewniających większy wkład do innowacji, konkurencyjności i
wzrostu gospodarczego. Systemy edukacyjne i związane z nimi
modele przedsiębiorczości muszą być na tyle sprawne, aby móc
odpowiedzieć na zmieniające się czynniki zewnętrzne i przetrwać
je. Obecnie uniwersytety stają przed rosnącym zapotrzebowaniem
na absolwentów wydziałów nauk ścisłych i technicznych (ang.
STEM – nauki ścisłe, technologia, inżynieria i matematyka), i to
przy dużej liczbie opóźnionych studentów i niekorzystnych
zmianach w krajowym systemie finansowania.
Trafne ustalenie własnej roli i miejsca w ramach społeczeństwa
innowacyjnego ma kluczowe znaczenie nie tylko dla
konwencjonalnych uniwersytetów (opartych na badaniach
naukowych), ale także dla uniwersytetów otwartych i kształcenia
na odległość (opartych na edukacji). Podczas gdy tradycyjne
uniwersytety rozpoczynają od strategii obsługi ucznia
kształcącego się przez całe życie, uniwersytety otwarte i
kształcenia na odległość przyjmują, że samo dostarczanie
edukacji, bez elementów innowacji i przedsiębiorczości jest
jałowe. Aby przygotować się do nadchodzącej dekady,
uniwersytety te muszą skupić się na poszukiwaniu wartości
dodanej i zmodernizować odpowiednio ich modele instytucjonalne.
Opierając się na osiągnięciach roku 2009, który był ogłoszony
rokiem kreatywności i innowacji, Komisja Europejska będzie
kontynuować wspieranie innowacji i przedsiębiorczości wśród
państw członkowskich. W naszym artykule, uniwersytety otwarte i
kształcenia na odległość (w szczególności) zostają poddane
ocenie pod kątem ich potencjału innowacyjnego wykraczającego
ponad zadania edukacji elastycznej, w kierunku tworzenia nowych
dróg rozwoju przedsiębiorczości akademickiej i handlowej, łącznie
z inicjatywami (opartymi na sieci) inkubacji edukacyjnej i
biznesowej. Jest oczywiste, że uniwersytety nie mogą
funkcjonować bez kreatywności, innowacji i przedsiębiorczości; są
one napędem (długoterminowego) rozwoju nie tylko dla
uniwersytetów, ale także dla przedsiębiorstw, gospodarki i
społeczeństwa jako całości.
Niniejszy artykuł jest publikacją przemówienia inauguracyjnego na
Międzynarodowej Konferencji ICL 2009, ICL – Interactive
Computer Aided Learning (Interaktywne kształcenie wspomagane
komputerowo), 23 - 25 września 2009 r., Villach, Austria.
Nr 18 • luty 2010 • PL
3
Anne Steinert
Wyższa Szkoła Ekonomii i
Zarządzania (FOM), Niemcy
Ulf-Daniel Ehlers
Uniwersytet Duisburg-Essen,
Niemcy
Zgadzamy się, że
scenariusze nauczania
zmieniają poprzez
technologię swoją formę oraz
organizację wewnętrzną,
natomiast mamy wątpliwości
co do tego, czy rzeczywiście
wyłania się nowa koncepcja
kształcenia.
Podstawowe pojęcia
nauka w sieci, scenariusze
kształcenia, e-learning 2.0,
konektywizm,
konstruktywizm,
ConnectLearning
Pełny tekst
ConnectLearning – odpowiedź na nowe
wyzwania?
Najnowsze raporty wydają się ogłaszać nowy świat edukacji, w
którym studenci będą połączeni poprzez technologię i Internet.
Wzrastający wpływ sieci internetowej prowadzi do powstawania
szybkich cykli wiedzy i pojawiania się „uczniów nowego
millenium”, którzy wydaje się, powinni mieć inne, nowe style
uczenia się. Niemniej, w naszym artykule nie traktujemy młodych
ludzi jak przybyszów z innej planety, którzy uczą się w zupełnie
inny sposób: oni po prostu wykorzystują nowe sposoby dostępu
do informacji i życia społecznego, a tym samym do procesu
uczenia się.
Zgadzamy się, że scenariusze nauczania zmieniają poprzez
technologię swoją formę oraz organizację wewnętrzną, natomiast
mamy wątpliwości co do tego, czy rzeczywiście wyłania się nowa
koncepcja kształcenia. Niniejszy artykuł jest zatem próbą
odpowiedzi na pytanie, czy niewątpliwie nowe wyzwania
społeczne stymulują zapotrzebowanie na nowe formy kształcenia
oraz czy istniejące obecnie teorie mogą być nadal stosowane do
dzisiejszych realiów kształcenia. W związku z tym, dokonujemy
przeglądu zmian społecznych, analizujemy koncepcję e-learningu
2.0 i próbujemy nakreślić, w jaki sposób istniejące modele
teoretyczne odtwarzają rzeczywistość kształcenia. Szczególny
nacisk kładziemy na analizę cech nowych scenariuszy, takich jak
specjalny typ nauki w sieci (ConnectLearning), opartej na
konektywiźmie i konstruktywizmie oraz metodach kształcenia
sytuowanego.
Dochodzimy do wniosku, że musi nastąpić zmiana w
scenariuszach kształcenia, ponieważ niezbędne podstawy
teoretyczne pozostawały miejscu i były poddawane dyskusji przez
ostatnie dwie dekady. Nauka w sieci nie jest czymś na kształt
nowego paradygmatu lub zupełnie nowym modelem kształcenia,
jest raczej odzwierciedleniem tego, w jaki sposób skonsolidowana
koncepcja (oparta na innowacyjnych pomysłach i częściach
składowych istniejących teorii kształcenia) może pomóc w
zaspokojeniu
zapotrzebowania
na
„nowe”
scenariusze
kształcenia, które są samoorganizujące się, ukierunkowane na
ucznia, usytuowane, emocjonalne, społeczne i komunikacyjne.
Nr 18 • luty 2010 • PL
4
Stefania Aceto
Claudio Dondi
Scienter, Włochy
Fabio Nascimbeni
MENON, Belgia
Dzięki ich naturalnemu i
masowemu wykorzystaniu w
codziennym życiu,
technologie nabierają
emancypującej mocy w
stosunku do możliwości i
umiejętności ludzi w zakresie
nauki, wspomagając ich
naturalną tendencję do metapoznania i posiadania ich
własnego procesu uczenia
się.
Podstawowe pojęcia
innowacja, e-learning,
zmiana, przyszły, kształcenie
przez całe życie,
Learnovation – innowacja w
kształceniu, imperatywy
zmian
Pełny tekst
Wizja kształcenia w Europie w 2025 r.
Finansowany przez Unię Europejską projekt Learnovation był
realizowany w latach 2008-2009 w celu ożywienia procesu
konsultacyjnego, mającego doprowadzić do wspólnej i opartej na
konsensusie nowej wizji e-learningu w Europie. Istotą projektu
było ustalenie, czy kształcenie wspiera innowację w
społeczeństwach europejskich i w jaki sposób oraz jak zmienia się
kształcenie
pod
wypływem
wykorzystania
technologii
informacyjno-komunikacyjnych.
Nasz artykuł przedstawia wyniki analizy innowacji w kontekście
kształcenia przez całe życie wspieranego przez wykorzystanie
technologii informacyjno-komunikacyjnych, jak również serii
innych dziedzin związanych w kształceniem, które wymagają
specjalnej uwagi jeśli chodzi o innowację i kreatywność.
Wyniki tej pracy zostały zebrane w liście „imperatywów zmian”,
czyli działań, które powinny zostać podjęte we wszystkich
czterech obszarach objętych przez projekt oraz kilku innych
ogólnych imperatywów transwersalnych. Imperatywy te mogą być
zreasumowane w następującej wizji innowacyjnego kształcenia w
Europie w 2025 roku: „Uczenie się przez całe życie staje się
warunkiem samego życia. Dzięki ich naturalnemu i masowemu
wykorzystaniu w codziennym życiu, technologie nabierają
emancypującej mocy w stosunku do możliwości i umiejętności
ludzi w zakresie nauki, wspomagając ich naturalną tendencję do
meta-poznania i posiadania ich własnego procesu uczenia się”.
Celem niniejszego artykułu jest nakreślenie wizji przyszłości
nauczania w perspektywie innowacji i przedstawienie szeregu
zalecanych dla polityków i decydentów działań, które powinny
zostać pilnie podjęte, aby osiągnąć pozytywne zmiany. Proces
konsultacyjny rozpoczęty przez projekt Learnovation osiągnął
powodzenie jeśli chodzi o mobilizację zainteresowanych stron i
uzyskanie ich wkładu w opracowanie przyszłych, pożądanych
scenariuszy rozwoju kształcenia i o określenie warunków, które
pozwoliłyby zrealizować te scenariusze.
Nr 18 • luty 2010 • PL
5
Dr Miquel Àngel Prats i
Fernández
CETEI – Fundacja Jana XXIII;
Uniwersytet Ramona Llulla,
Hiszpania
W naszej pracy
podkreślamy te aspekty,
które w sposób pośredni lub
bezpośredni, mają wpływ na
przechodzenie od szkól
analogowych do cyfrowych i
ułatwiają lub utrudniają ten
proces.
Podstawowe pojęcia
technologie informacyjnokomunikacyjne, cyfrowe
szkoły, edukacja w Hiszpanii,
digitalizacja, innowacja
pedagogiczna, modernizacja
Pełny tekst
Od ery analogowej do cyfrowej: nowe metody
nauczania i uczenia się. Krótki przegląd
technologii informacyjno-komunikacyjnych w
hiszpańskich szkołach
Edukacja i technologie zawsze są kontrowersyjne. Oprócz
zwykłego wprowadzenia technologii informacyjnych w szkołach,
głównym celem debaty jest znalezienie sposobu na innowację
naszej metodologii i przekształcenie naszego modelu
edukacyjnego w taki sposób, aby odzwierciedlał otaczający nas
świat. Nowe technologie informacyjno-komunikacyjne (ang. ICT),
jak będziemy argumentować w dalszej części naszego artykułu,
są doskonałym narzędziem do osiągnięcia tej zmiany. W naszej
pracy podkreślamy te aspekty, które w sposób pośredni lub
bezpośredni, mają wpływ na przechodzenie od szkól analogowych
do cyfrowych i ułatwiają lub utrudniają ten proces.
Wychodzimy z założenia, że w wielu przypadkach hiszpańskie
szkoły nadal pracują w ramach analogowego paradygmatu
rozumienia edukacji. Oznacza to między innymi, że szkoły nadal
są związane i ograniczone sztywnym programem: wybór zasobów
dydaktycznych (zbyt wiele podręczników) podporządkowany jest
sztywnym formom oceny, wykorzystuje się bardzo mało
zglobalizowanej wiedzy, nauka odbywa się w ściśle określonych
przestrzeniach (sale lekcyjne). Obecnie wykorzystanie technologii
informacyjno-komunikacyjnych w hiszpańskich salach lekcyjnych
jest minimalne. Możemy przytoczyć wiele przykładów szkół, w
których nadal panuje raczej filozofia dziewiętnastowieczna
(przemysłowa), niż światopogląd (informacyjny) XXI wieku. Ale
wielu autorów, nie bez racji, przytaczało już pogląd, iż mamy
obecnie XIX-wieczne szkoły, XX-wiecznych nauczycieli i XXIwiecznych studentów.
W pierwszej części artykułu przytaczamy krótkie streszczenie
związków istniejących pomiędzy społeczeństwem i technologią i w
konsekwencji określamy też kilka wcześniejszych założeń, które
pozwolą nam lepiej zrozumieć aktualny kontekst społecznoedukacyjny w odniesieniu do technologii informacyjnokomunikacyjnych. W drugiej części pracy opisujemy cechy
charakterystyczne tego okresu przejściowego pomiędzy szkołą
analogową i cyfrową. Na koniec, przedstawiamy serię propozycji,
które mogą przybliżyć przejście do szkół cyfrowych.
Nr 18 • luty 2010 • PL
6
Bruno Marques
Rui Brandão
Portugalska Izba
Przemysłowa – Zrzeszenie
Przedsiębiorstw (AIP-CE)
oraz Centrum Badań
Ludności i Kultur
Portugalskojęzycznych,
Katolicki Uniwersytet
Portugalski (CEPCEP/ UCP)
Wstępne wyniki wskazują
na potrzebę głębokich zmian
w modelu zarządzania MŚP,
aby narzędzia Web 2.0
mogły być w pełni
wykorzystane.
Podstawowe pojęcia
kształcenie organizacyjne,
MŚP 2.0, Web 2.0,
gospodarki oparte na wiedzy,
procesy oparte na
współpracy, kształcenie
nieformalne
Pełny tekst
Wpływ narzędzi Web 2.0 na kształcenie
nieformalne w małych i średnich
przedsiębiorstwach w Portugalii
Małe i Średnie Przedsiębiorstwa (MŚP) w perspektywie ogólnej
konkurencyjności podlegają szczególnym naciskom w kierunku
większej wydajności, specjalizacji i innowacji. Technologie Web
2.0 mogą być wykorzystane jako odpowiedź na te potrzeby,
ponieważ umożliwiają wprowadzenie nowych metod pracy, ze
szczególnym podkreśleniem roli społeczności i współpracy.
W obliczu wyłaniającego się społeczeństwa opartego na edukacji i
wiedzy i uznając kluczową rolę małych i średnich przedsiębiorstw
w gospodarce europejskiej, AIP-CE i CEPCEP/UCP rozpoczęły
pilotażowy projekt badawczy w Portugalii. Celem tego projektu jest
dostarczenie danych na temat wykorzystania narzędzi Web 2.0 w
MŚP w Portugalii w kontekście kształcenia, aby stworzyć wizję
aktualnych tendencji i pomóc w nakreśleniu przyszłych działań.
Badacze wykorzystują trzy różne narzędzia do gromadzenia
danych empirycznych: badania ilościowe, warsztaty z udziałem
pionierskich MŚP oraz sesje zespołu ekspertów „think tank”.
Ponieważ badanie nie zostało jeszcze zakończone, nasza praca
skupia się na przedstawieniu podstawowych założeń, modelu
konceptualnego oraz naszych początkowych ustaleń.
Wstępne wyniki wskazują na potrzebę głębokich zmian w modelu
zarządzania MŚP, aby narzędzia Web 2.0 mogły być w pełni
wykorzystane. Mimo że rozwój środowisk kształcenia i wspólnych
sieci pomaga w stworzeniu wizji MŚP 2.0, to wizja ta nie będzie
łatwa do zrealizowania ze względu na dopiero początkowe
wykorzystanie tych narzędzi i istniejące obecnie przeszkody.
Dlatego należy odrzucić koncepcję szybkiej, łatwej i globalnej
adaptacji w małych i średnich przedsiębiorstwach.
Niemniej, tak skuteczny bodziec jak sieci oparte na współpracy,
uznanie wartości dzielenia się wiedzą oraz chęć do czynnego
udziału w zmianach są pozytywnymi czynnikami na drodze do
stałego i systematycznego rozwoju wizji MŚP 2.0. Przedsiębiorcy
oraz polityczni decydenci nie powinni pozostać obojętni w
stosunku do tej możliwości i istniejącej tendencji w społeczeństwie
opartym na wiedzy.
Nr 18 • luty 2010 • PL
7

elearningpapers Nº 1 - Octubre 2006

Transkrypt

Podobne dokumenty