Stanisław Owsiak, Finanse publiczne – teoria i praktyka. Spis treści

Stanisław Owsiak, Finanse publiczne – teoria i praktyka.
Spis treści:
Wstęp
Część pierwsza. PODSTAWY TEORII FINANSÓW PUBLICZNYCH
Rozdział 1. Przedmiot nauki o finansach publicznych
Pojęcie nauki o finansach publicznych
Kategoria potrzeb zbiorowych
Dobro publiczne
Dobro społeczne
Finanse publiczne jako przedmiot zainteresowania różnych dyscyplin
Rozdział 2. Przegląd ważniejszych teorii finansów publicznych
Znaczenie teorii finansów publicznych
Okres przedkapitalistyczny
Finanse publiczne w okresie powstawania kapitalizmu
Liberalna myśl finansowa
Ortodoksyjna teoria finansów publicznych
Pierwsze próby interwencjonizmu fiskalnego
Złota reguła finansów publicznych
Rewolucja keynesowska
Neokeynesowskie teorie finansów publicznych
Zalecenia A. H. Hansena
Koncepcja finansów funkcjonalnych A. Lernera
Teorie finansów publicznych według J. M. Buchanana
Kryzys państwa podatkowego według J. A. Schumpetera
Neoliberalizm i nowy konserwatyzm fiskalny
Rozdział 3. Funkcje finansów publicznych
Rodzaje funkcji
Funkcja alokacyjna
Funkcja redystrybucyjna
Funkcja stabilizacyjna
Problem sprzeczności między funkcjami finansów publicznych
Rozdział 4. Elementy teorii wyboru publicznego
Mechanizm alokacji dobra prywatnego i dobra publicznego
Cele i przedmiot wyboru publicznego
Istota wyboru publicznego
Sposoby wyrażania preferencji w sprawach publicznych
Kryterium kosztów i korzyści
Zasady ustalania wyników głosowania w sprawach publicznych
Paradoks wyborczy
Rozdział 5. System finansów publicznych
Sektor publiczny a finanse publiczne
Struktura systemu finansów publicznych
Budżet państwa
Pojęcie budżetu państwa
Rozwój budżetu państwa
Cechy budżetu państwa
Funkcje budżetu państwa
Problem zasad budżetowych
Finanse regionalne
Przesłanki decentralizacji finansów publicznych
Podział kompetencji władz podstawą decentralizacji finansów publicznych
Finansowe podstawy działalności władz regionalnych
Mechanizm kształtowania finansowych zasobów regionu
Finanse lokalne
Problem granic autonomii władz samorządowych
Finansowe podstawy autonomii władz samorządowych
Rodzaje publicznych funduszy lokalnych
Publiczne fundusze celowe
Pojęcie funduszu celowego
Funkcje funduszy celowych
Rodzaje funduszy celowych
Finanse ubezpieczeń społecznych
Kwestia obowiązków państwa w zakresie ubezpieczeń
Wpływ ubezpieczeń emerytalno-rentowych na gospodarkę i finanse publiczne
System finansowy ubezpieczeń zdrowotnych
Ubezpieczenie od bezrobocia
Finanse agencji władz publicznych
Rozdział 6. Dochody publiczne
Przyczyny gromadzenia dochodów publicznych
Rodzaje dochodów publicznych
Podatek
Pojęcie podatku
Rodzaje podatków
Technika podatkowa
Opłaty
Cła
Rozdział 7. Gospodarcze i społeczne skutki podatków
Zasady podatkowe
Podatek a alokacja zasobów w gospodarce rynkowej
Rynkowe reakcje podmiotów na podatek
Efekt podatkowego spustoszenia
Wpływ podatków na oszczędności i inwestycje
Redystrybucyjne skutki podatków
Problem granic opodatkowania
Przerzucalność podatków
Ucieczka przed podatkami
Etyczne aspekty podatku
Wprowadzenie
Istota etycznego postępowania w kwestiach podatkowych
Podatek w społeczeństwach transformujących ustrój gospodarczy - przypadek Polski
Warunki przestrzegania zasad etyki przez podatnika
Etyka aparatu skarbowego
Cechy współczesnego systemu podatkowego
Rozdział 8. Wydatki publiczne
Istota wydatków publicznych
Rodzaje wydatków publicznych
Problem racjonalizacji wydatków publicznych
Dwie płaszczyzny racjonalizacji wydatków publicznych
Efektywność wydatków publicznych
Oszczędności w wydatkach publicznych
Metody racjonalizacji wydatków publicznych
Metody kształtowania wydatków publicznych
Programowanie budżetowe - charakterystyka idei
Programowanie budżetowe
Metoda analizy kosztów i korzyści
Metoda budżetowania od zera
Budżet jako narzędzie zarządzania i racjonalizacji wydatków jednostek publicznych
Rodzaje budżetów stosowanych w zarządzaniu podmiotami publicznymi
Doświadczenia z metodami budżetowania wybranych krajów
Stany Zjednoczone
Wielka Brytania
Polska
Rozdział 9. Równowaga budżetowa
Istota równowagi budżetowej
Czynniki równowagi budżetowej
Mnożnik zrównoważonego budżetu
Rodzaje sald budżetowych
Standardowe metody obliczania deficytu budżetowego (GFS i ESA 95)
Mechanizm powstawania deficytu budżetowego
Ekonomiczne rodzaje deficytu budżetowego
Równowaga budżetowa jako kryterium oceny działalności władz publicznych
Rozdział 10. Dług publiczny
Ekonomiczna istota długu publicznego
Rodzaje długu publicznego
Przyczyny powstawania długu publicznego
Dylematy związane z zaciąganiem pożyczek publicznych
Instrumenty zaciągania długu publicznego
Cele zarządzania długiem publicznym
Rola banku centralnego w finansowaniu długu publicznego
Przesłanki zaangażowania banku centralnego w finansowanie długu publicznego
Relacje między bankiem centralnym a rządem
Autonomia banku centralnego względem rządu
Własność banku centralnego
Przesłanki współpracy banku centralnego z rządem w zakresie długu publicznego
Rozdział 11. Polityka fiskalna
Istota i cel polityki fiskalnej
Narzędzia polityki fiskalnej
Instytucjonalne podstawy polityki fiskalnej
Aktywna i pasywna polityka fiskalna
Cechy "dobrej" polityki fiskalnej
Część druga. FINANSE PUBLICZNE W POLSCE
Rozdział 12. Budowanie systemu finansów publicznych
Podstawy budowania systemu finansów publicznych
Konsekwencje zmiany treści kategorii finansowych
Budowanie systemu finansów publicznych w Polsce
Warunki
Główne etapy
Sektor finansów publicznych
Sektor publiczny a sektor finansów publicznych
Sektor finansów publicznych - ujęcie jakościowe
Sektor finansów publicznych - ujęcie ilościowe
Rozdział 13. System budżetowy
Istota systemu budżetowego
Budżet państwa
Warunki budowania budżetu
Zakres ustawy budżetowej
Procedura budżetowa i kalendarium budżetowe
Klasyfikacja budżetowa
Koncepcja środków publicznych
System dochodów budżetu państwa
System wydatków budżetu państwa
Wynik budżetu państwa
Formy organizacyjne gospodarki budżetowej
Podstawowe zasady gospodarowania środkami budżetu państwa
Budżety jednostek samorządu terytorialnego
Pierwszy krok ku samorządności terytorialnej - powstanie gmin w 1990 r
Eksperymenty w systemie finansowania zadań publicznych
Radykalna reforma samorządowa z 1999 r.
Zasady funkcjonowania budżetu samorządowego
Dochody jednostek samorządu terytorialnego
Ewolucja systemu dochodów jednostek samorządowych
Dochody jednostek samorządu terytorialnego od 2004 r.
Dochody gminy
Dochody powiatu
Dochody województwa samorządowego
Rozdział 14. System podatkowy
Przesłanki rewolucji podatkowej
Główne zasady i etapy budowania nowego systemu podatkowego
Ordynacja podatkowa
Skutki łagodnej rewolucji podatkowej
Charakterystyka podatków centralnych
Podatek dochodowy od osób fizycznych
Podatek dochodowy od osób prawnych
Podatek od towarów i usług (VAT)
Podatek akcyzowy
Inne podatki i opłaty centralne
Podatki i opłaty lokalne
Podatki lokalne
Opłaty lokalne
Co dalej z polskim systemem podatkowym?
Rozdział 15. Fundusze celowe i agencje władz publicznych
Reformowanie publicznych funduszy celowych
Fundusz Ubezpieczeń Społecznych
Fundusze ubezpieczeń społecznych w rolnictwie
Fundusz Emerytalno-Rentowy
Fundusz Prewencji i Rehabilitacji
Fundusz Administracyjny
Fundusz Składkowy
Fundusze rynku pracy
Fundusz Pracy
Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych
Fundusze ekologiczne
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
Fundusz Ochrony Gruntów Rolnych
Pozostałe fundusze
Agencje władz publicznych
Ogólna charakterystyka
Agencje władz publicznych powiązane z budżetem państwa 2004 r
Ocena funduszy celowych oraz agencji władz publicznych
Rozdział 16. Wydatki budżetowe
Charakterystyka wydatków sektora finansów publicznych
Wydatki publiczne w układzie przestrzennym
Wydatki budżetu państwa
Ogólna struktura wydatków
Wydatki sztywne i wydatki elastyczne
Wydatki budżetu według funkcji państwa
Wydatki budżetu państwa w układzie rodzajowym
Wydatki budżetu państwa na gospodarkę
Koncepcja wykorzystania budżetu państwa w restrukturyzacji gospodarki
Kwestia zakresu wydatków budżetowych na gospodarkę
Pośrednie finansowanie gospodarki z budżetu państwa
Wydatki jednostek samorządu terytorialnego
Wydatki gmin
Wydatki powiatów
Wydatki miast na prawach powiatów
Wydatki województw
Rozdział 17. Deficyt finansów publicznych i dług publiczny
Ewolucja podejścia do równowagi budżetowej
Charakter deficytu budżetowego w Polsce
Zmiany dotyczące metody i źródeł finansowania deficytu budżetowego
Deficyt sektora finansów publicznych
Państwo na rynkach finansowych
Przyczyny emisji papierów wartościowych
Rodzaje papierów wartościowych emitowanych przez państwo
Działalność emisyjna państwa
Ocena działalności emisyjnej państwa
Dług publiczny
Powstanie instytucji długu publicznego
Państwowy dług publiczny
Dług krajowy i dług zagraniczny
Zagraniczny dług skarbu państwa
Dług skarbu państwa według instrumentów
Koszty obsługi długu publicznego
Potencjalne zobowiązania skarbu państwa
Należności skarbu państwa
Mechanizm powstawania należności skarbu państwa
Ekonomiczne skutki należności skarbu państwa
Kształtowanie się należności skarbu państwa
Rozdział 18. Cechy polityki fiskalnej w okresie transformacji
Periodyzacja okresu transformacji
Kryteria oceny polityki fiskalnej
Główne tendencje w polityce gospodarczej i fiskalnej
Kwestia nadmiernego fiskalizmu
Istota fiskalizmu w warunkach polskich
Fiskalizm w Polsce na tle innych krajów
Fiskalizm w Polsce na tle wybranych krajów transformujących gospodarkę
Nadmierny fiskalizm - próba oceny
Polityka fiskalna a podział dochodów w społeczeństwie
Rozdział 19. Kryzysy finansów publicznych
Istota zjawiska
Kryzys finansów publicznych z lat 1991-1992
Wychodzenie z kryzysu: lata 1993-1995
Stabilizacja finansów publicznych w latach 1996-1998
Zalążki nowego kryzysu - reformy społeczne z 1999 r.
Kryzys z 2001-2002 r. i jego konsekwencje
Instytucjonalne warunki bezpieczeństwa finansów publicznych
Przegląd ogólny
Procedury ostrożnościowe i sanacyjne
Warunki przezwyciężenia kryzysu finansów publicznych
Rozdział 20. Reformy finansów publicznych w Polsce w okresie transformacji
Koncepcja reformowania finansów publicznych
"Strategia dla Polski" z 1994 r
"Biała księga podatków" z 1998 r.
"Średniookresowa strategia finansowa" z 1998 r.
"Strategia finansów publicznych i rozwoju gospodarczego Polska 2000-2010"
Program oddłużania przedsiębiorców z 2002 r.
"Narodowy plan rozwoju" na lata 2004-2006
"Program naprawy finansów Rzeczypospolitej" z czerwca 2003 r.
"Średniookresowa strategia finansów publicznych" z września 2003 r.
"Program uporządkowania i ograniczania wydatków publicznych"
z października 2003 r.
"Zielona księga"
Przyczyny niepowodzenia reform finansów publicznych w Polsce i warunki ich naprawy
Rozdział 21. Finanse Unii Europejskiej
Ogólna charakterystyka UE
Budżet UE
Ogólna charakterystyka budżetu UE
Procedura opracowywania i uchwalania budżetu UE
Wykonywanie budżetu UE
System dochodów budżetu UE
"Perspektywa finansowa" 2000-2006
Wydatki strukturalne
Rozliczenia Polski z UE
Perspektywy koordynacji polityki fiskalnej w krajach członkowskich UE
Przesłanki koordynacji
Stopień harmonizacji polityki fiskalnej w UE przed rozszerzeniem
Finanse publiczne nowych członków UE w świetle kryteriów zbieżności
Harmonizacja systemów podatkowych w UE
Bibliografia
Wykaz cytowanych aktów prawnych
Indeks nazwisk
Indeks rzeczowy