Leksykologia i leksykografia

Lp.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
Element
Nazwa modułu
Instytut
Kod
przedmiotu
Kierunek,
poziom i profil
kształcenia
Forma studiów
Rok studiów,
semestr
SYLABUS MODUŁU KSZTAŁCENIA
Opis
Leksykologia i leksykografia
Humanistyczny
PPWSZ - FP - 1 – 523 – s
filologia polska, studia pierwszego stopnia, profil praktyczny
stacjonarne
rok III
semestr V
Rodzaj i liczba
godzin
dydaktycznych
wymagających
bezpośredniego
udziału nauczyciela
i studentów
30 godzin ćwiczeń
Punkty ECTS
2
Pracochłonność
w godzinach
st. stacjonarne
Suma
Razem
Prowadzący
zajęcia
Egzaminator/
Zaliczający
Wymagania
(kompetencje)
wstępne
Założenia i cele
przedmiotu
Stacjonarne:
Zajęcia z bezpośrednim udziałem nauczyciela
Wykłady
Ćwiczenia/
seminaria
30
Konsultacje
obowiązkowe
Egzaminy
Efekty
kształcenia
Projekty/
opracowania
Nauka
własna
Inne
25
25
30
55
Prof. dr hab. Józef Kąś
Prof. dr hab. Józef Kąś
Zaliczenie przedmiotu „Gramatyka opisowa języka polskiego”.
Opanowanie wiedzy z podstawowego zakresu leksykologii i nabycie umiejętności w
praktycznym jej wykorzystaniu na potrzeby własne i środowiska regionalnego.
Odniesienie do
Odniesienie do
Efekt (Wiedza, Umiejętności, Kompetencje
efektów
efektów
społeczne)
kierunkowych
obszarowych
WIEDZA
Zna podstawowe typy słowników i zasady ich
tworzenia. Zna klasyfikacje frazeologizmów;
H1P_W01,
K_W02
podstawowe terminy z leksykologii; pojęcie pola
H1P_W02,
znaczeniowego
H1P_W03
Ma wiedzę o zróżnicowaniu leksykalnym
polszczyzny.
13
Praca własna studenta
K_W03
UMIEJĘTNOŚCI
Potrafi, korzystając z różnych źródeł, samodzielnie
przygotować opartą na merytorycznej argumentacji
K_U03
wypowiedź dotyczącą wybranego zagadnienia
leksykologicznego.
Umiejętnie korzysta z różnego typu słowników
ogólnych i specjalistycznych . Potrafi selekcjonować i
K_U06
hierarchizować zdobyte informacje i funkcjonalnie je
wykorzystać.
KOMPETENCJE SPOŁECZNE
Rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie,
dostrzega związek między systematycznym
K_K01
podnoszeniem kwalifikacji a jakością życia. Na
H1P_W01,
H1P_W02,
H1P_W03
H1P_U02,
H1P_U03,
H1P_U10,
H1P_U13,
H1P_U01,
H1P_U11
H1P_K01
bieżąco śledzi rynek wydawnictw
leksykograficznych.
Potrafi pracować w grupie, przyjmując w niej różne
role.
Efekt kształcenia
14
Forma i
warunki
potwierdzenia
efektu
kształcenia
K_W02, K_W03
K_U03, K_U06
K_K01, K_K02
15
Stosowane
metody
dydaktyczne
Treści
merytoryczne
przedmiotu
17
Forma i warunki
zaliczenia modułu,
w tym zasady
dopuszczenia do
egzaminu/zaliczenia
18
Wykaz
literatury
podstawowej
1.
2.
19
Wykaz
literatury
uzupełniającej
(pomocniczej)
H1P_K02
Sposób potwierdzenia (weryfikacji)
Umie zinterpretować różnice między
słownictwem ogólnopolskim a
gwarowym.
Umie korzystać z różnego typu
słowników.
Potrafi wykorzystać zdobytą wiedzę w
redagowaniu tekstu regionalnego.
ćwiczenia, zajęcia praktyczne, samokształcenie
Pojęcia: wyraz tekstowy, leksem w kontekście płaszczyzny morfologicznej
systemu.
2. Znak językowy, znaczenie wyrazu, cecha znaczeniowa (s e m); rodzaje
znaczeń, warianty semantyczne, pole znaczeniowe, treść i zakres
znaczeniowy wyrazu, system semantyczny (leksykalny) języka.
3. Zasady wyodrębniania leksemów w tekście.
4. Relacje między leksemami.
5. Sposoby rozwoju słownictwa: neologizmy, neosemantyzmy, współczesne
zapożyczenia z języków obcych.
6. Homonimia a wieloznaczność. Przyczyny wieloznaczności wyrazów: rola
kontekstu, metafora i metonimia. Historyczne procesy zmian znaczeniowych.
7. Zróżnicowanie leksykalne polszczyzny.
8. Frazeologia. Klasyfikacja związków frazeologicznych; źródła frazeologii;
frazeologia a paremiologia.
9. Słownictwo ogólnopolskie a słownictwo gwarowe.
1. Zaliczenie.
2. Obecność na zajęciach.
3. Leksykograficzne opracowanie słownictwa z wybranego pola wyrazowego
lub semantycznego, bądź opis zmian semantycznych wybranych wyrazów.
1. Kania S., Tokarski J., Zarys leksykologii i leksykografii polskiej, Warszawa
1984.
2. Kowalik K., Sposoby wzbogacania słownictwa współczesnego języka
polskiego, Język Polski LXVI, 1986.
3. Kurkowska H., O przedmiocie i działach leksykologii, Prace Filologiczne
XXV, 1974, s. 247 – 257.
4. Lewicki A.M., Pajdzińska A., Frazeologia, [w:] Encyklopedia kultury polskiej
XX w., t. 2.: Współczesny język polski, pod red. J. Bartmińskiego, Wrocław
1993, s. 223 – 241.
5. Miodunka W., Podstawy leksykologii i leksykografii, Warszawa 1989.
6. Piotrowski T., Zrozumieć leksykografię, Warszawa 2001.
7. Słowniki regionalne.
8. Urbańczyk S., Słowniki, ich rodzaje i użyteczność, Wrocław 1964 i wyd. nast.
9. Żmigrodzki P., Wprowadzenie do leksykografii polskiej, Katowice 2003.
Doroszewski W., Elementy leksykologii i semiotyki, Warszawa 1970.
Godyń J., „Od Adama i Ewy zaczynać”. Mały słownik biblizmów języka polskiego,
Warszawa 1995.
Tokarski R., Słownictwo jako interpretacja świata, [w:] Encyklopedia kultury
polskiej XX w., t. 2.: Współczesny język polski, pod red. J. Bartmińskiego, Wrocław
1993, s. 335 – 362.
Tokarski R., Struktura pola znaczeniowego (studium językoznawcze), Warszawa
1984.
1.
16
K_K02
3.
4.
Tabela odniesień kierunkowych efektów kształcenia (z wyjątkiem efektów kształcenia
przewidzianych dla modułów specjalności nauczycielskiej) do obszarowych efektów kształcenia
Nazwa kierunku studiów: filologia polska
Określenie obszaru kształcenia/obszarów kształcenia, z których został wyodrębniony kierunek studiów:
nauki humanistyczne
Poziom kształcenia: studia pierwszego stopnia
Profil kształcenia:
profil praktyczny
Symbol
Opis zakładanych efektów kształcenia
Odniesienie
do efektów kształcenia
dla obszaru (obszarów)
WIEDZA
K_W01
Ma wiedzę o budowie i funkcjach, a także o genezie i
rozwoju polszczyzny ogólnej i jej form językowych.
Rozumie rolę i rangę języka jako medium komunikacji
międzyludzkiej, narzędzia służącego do kształtowania i
przekazywania treści kultury, tworzywa literatury.
H1P_W01, H1P_W02,
H1P_W03
K_W02
Zna i rozumie funkcjonowanie podstawowych
mechanizmów retorycznych oraz ich znaczenie dla
człowieka działającego w społeczeństwie. Zna
podstawowe typy słowników i zasady ich tworzenia.
H1P_W02, H1P_W04
K_W03
Ma wiedzę o geograficznym, środowiskowym i
funkcjonalnym zróżnicowaniu polszczyzny; rozumie
społeczne znaczenie kultury języka.
H1P_W01, H1P_W02,
H1P_W03
K_W04
Ma wiedzę o periodyzacji literatury polskiej w kontekście
literatury europejskiej i światowej, zna najważniejsze
jakości estetyczne decydujące o odrębności
poszczególnych epok i okresów literackich, a także ich
najwybitniejszych przedstawiciele i najbardziej
charakterystyczne teksty. Posiada orientację w
podstawowych kontekstach kulturowych literatury
polskiej.
H1P_W01, H1P_W02,
H1P_W04
K_W05
Zna i rozumie najważniejsze pojęcia z zakresu poetyki
oraz podstawowe metody interpretacji tekstu
literackiego; posiada orientację w najważniejszych
teoriach literatury XX wieku, ma podstawową wiedzę o
antropologicznych i filozoficznych kontekstach
współczesnej nauki o literaturze.
H1P_W03, H1P_W01,
H1P_W02
K_W06
Ma wiedzę o współczesnej kulturze literackiej, zna
najważniejszych współczesnych pisarzy polskich i ich
najwybitniejsze teksty; posiada orientację we
współczesnej kulturze polskiej.
H1P_W04, H1P_W02
K_W07
Zna i rozumie podstawowe pojęcia i zasady z zakresu
prawa autorskiego i ochrony własności.
H1P_W10
K_W08
Posiada wiedzę specjalistyczną (w zależności od
H1P_W05, H1P_W06,
wybranej specjalności)
H1P_W07, H1P_W08,
H1P_W09
K_W09
Posiada podstawową wiedzę o bezpieczeństwie i
higienie pracy w instytucjach edukacyjnych, kulturowooświatowych i innych placówkach użytku publicznego
K_W10
Dysponuje podstawową wiedzą dotyczącą historii
recepcji arcydzieł literatury polskiej, ma świadomość
zachodzących przemian literacko-kulturowych
H1P_W09
H1P_W01, H1P_W02,
H1P_W04
UMIEJĘTNOŚCI
K_U01
Umiejętnie wykorzystuje podstawową wiedzę
teoretyczną z zakresu nauki o języku i nauki o literaturze,
analizując i interpretując teksty literackie oraz inne
teksty kultury w kontekście historycznoliterackim,
historyczno-kulturowym, biograficznym.
H1P_U01, H1P_U09,
H1P_U10
K_U02
Potrafi, wykorzystując podstawowe ujęcia teoretyczne i
korzystając z różnorodnych źródeł, samodzielnie
przygotować typową, opartą na merytorycznej
argumentacji pracę pisemną dotyczącą szczegółowych
zagadnień polonistycznych oraz związanych z wybraną
specjalnością (specjalnościami).
H1P_U02, H1P_U03,
H1P_U10, H1P_U12
K_U03
Potrafi, wykorzystując podstawowe ujęcia teoretyczne i
korzystając z różnorodnych źródeł, samodzielnie
przygotować typową, opartą na merytorycznej
argumentacji wypowiedź dotyczącą szczegółowych
zagadnień polonistycznych oraz związanych z wybraną
specjalnością (specjalnościami).
H1P_U02, H1P_U03,
H1P_U10, H1P_U13
K_U04
Umie prowadzić prace badawcze na podstawowym
poziomie, współpracując z opiekunem naukowym.
H1P_U03, H1P_U09,
H1P_U12
K_U05
Świadomie wykorzystuje retoryczną sferę języka, umie
określić wartość i przydatność środków stylistycznych,
potrafi nazwać środki stylistyczne użyte w tekście i
zinterpretować ich funkcje.
H1P_U10, H1P_U09
K_U06
Umiejętnie korzysta z różnego typu słowników, baz
danych, katalogów, bibliografii. Potrafi selekcjonować i
hierarchizować zdobyte informacje.
H1P_U01, H1P_U11
K_U07
Zna język angielski na poziomie B2 Europejskiego
Systemu Opisu Kształcenia Językowego. Zna podstawy
łaciny.
H1P_U14
K_U08
Dysponuje umiejętnościami specjalistycznymi.
H1P_U03, H1P_U04,
H1P_U05, H1P_U06,
H1P_U07, H1P_U08,
K_U09
posiada zdolności organizacyjne umożliwiające sprawne
planowanie i realizację zadań związanych z działalnością
edukacyjno-oświatową, sferą mediów
H1P_U03, H1P_U04
K_U10
potrafi wartościować zjawiska i procesy kulturowe
H1P_U06
K_U11
potrafi ocenić przydatność i zasadność różnorodnych
metod analizy dzieła literackiego, a także zastosować je
w praktyce
H1P_U09
K_U12
potrafi w podstawowym zakresie zastosować przepisy
prawa odnoszące się do sfery edukacyjno-oświatowej
(głównie prawa autorskie) i medialnej
H1P_U07
K_U13
potrafi przeprowadzić samodzielną interpunkcyjną dzieła
literackiego i odpowiednio ją uwarunkować
H1P_U10, H1P_U12
K_U14
wykazuje się samodzielnym, krytycznym myśleniem,
sprawnie komunikuje się z otoczeniem
H1P_U10, H1P_U11
KOMPETENCJE SPOŁECZNE
K_K01
Rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie, dostrzega
związek między systematycznym podnoszeniem
kwalifikacji a jakością życia.
H1P_K01
K_K02
Potrafi pracować w grupie, przyjmując w niej różne role.
H1P_K02
K_K03
Potrafi rozpoznawać te aspekty realizowanego zadania,
które są decydujące, umiejętnie oddzielając je od spraw
mniejszej rangi.
H1P_K03
K_K04
Dostrzega i prawidłowo rozstrzyga dylematy etyczne
związane z wykonywaniem zawodu.
H1P_K04
K_K05
Ma świadomość odpowiedzialności za europejskie,
polskie i regionalne dziedzictwo kulturowe.
H1P_K05
K_K06
Uczestniczy w życiu kulturalnym, korzystając z jego
bogactwa i różnorodności.
H1P_K06