marzec 2011 - Staromiejski Dom Kultury
Transkrypt
marzec 2011 - Staromiejski Dom Kultury
INFORMATOR KULTURALNY STAROMIEJSKIEGO DOMU KULTURY NR 78/03/2011, www.sdk.pl WSTEP , Spis treści: O gwarze warszawskiej słów kilka ....................3 Odszczekiwanie ...............................................9 Muzyka jest... ..................................................11 Fotoplastikon ..................................................12 Informacje kulturalne - bieżące imprezy, wydarzenia, spotkania... .................................13 Dysponenda ....................................................25 Kluby, zajęcia, stałe formy pracy w SDK Plastyka ............................................................27 Galerie...............................................................27 Muzyka..............................................................28 Edukacja artystyczna.........................................28 Kulturoterapia....................................................28 Dla Seniorów......................................................29 Taniec................................................................29 Literatura........................................................29 Dla dzieci i młodzieży..........................................30 Teatr...................................................................30 Wierszyki dla dzieci .........................................31 O...słupiałam ...................................................32 Organizatorzy zastrzegają sobie możliwość zmian w programie (np.: terminu lub godziny rozpoczęcia imprezy, składu zespołów). W W WWW Polecamy Państwa uwadze... nasza strona internetowa: W Wszystkim Paniom Składamy Najserdeczniejsze Życzenia www.sdk.pl Redaktorzy Rynku inne Domy Kultury w Warszawie: www.domykultury.waw.pl ERRATA: W tekście artykułu Pana Zygmunta K. Jagodzińskiego pt.: "Tancerka na różance", opublikowanym w poprzednim numerze "Rynku" (nr 77/02/2011), wkradł się błąd (str. 3 i 4). Prezydentem m.st. Warszawy (w latach1927-1934) był oczywiście Zygmunt Słomiński. Za pomyłkę serdecznie przepraszamy. Okładka: Widok na Zapiecek fot. Piotr Sobieniak Wyk. fragmenty ilustracji A. Muchy WARSZAWSKIE CIEKAWOSTKI mówiliśmy tak jak całe nasze otoczenie - gwarą. Nie było w pobliżu wymagających nauczycieli, rodzice byli zapracowani, dlatego zaraz po lekcjach zaczynała się laba, czas niefrasobliwej zabawy i nieskrępowanych rozmów z chłopakami z okolic ul. Wiatracznej. W ten naturalny i ówcześnie bezrefleksyjny sposób byłem „użytkownikiem" tejże mowy. Wiele lat później poznałem poglądy naukowców na temat gwary. O tym jednak nieco dalej. Okupacja, straty i zmiany demograficzne Stolicy, boleśnie widoczne po zakończeniu II wojny światowej, sprawiły, że charakterystyczna, umierająca wraz z dawnymi mieszkańcami przedwojenna mowa warszawska, obrosła opowieściami, romantycznymi legendami. Opiewana w tekstach i pieśniach, zyskała przychylność i sympatię kolejnych pokoleń Warszawiaków. Przedwojenna gwara warszawska, jej koloryt, jednoczesna zwiewność i dosadność, była cechą wyróżniającą „syreni gród" spośród innych miast Polski. 1. Czym jest gwara? Definicje ogólne. Mieszkańcy Starówki - Rynek Starego Miasta 31, ok. 1915 r. [fot. z: "Album starej Warszawy i jej okolic"; pobr. z: CBN Polona - www.polona.pl] TADEUSZ DODA O GWARZE WARSZAWSKIEJ SŁÓW KILKA CZĘŚĆ I. Doczekałem tej szczęśliwej chwili, że mogę zaprezentować wyniki moich wieloletnich obserwacji fenomenu gwary warszawskiej. Przed II wojną światową moi rodzice mieszkali na Grochowie. Gwarę słyszałem od dziecka. Dzieciarnia, jak to na przedmieściu, pochodziła z różnych rodzin: robotniczych, rzemieślniczych, rodzin handlarzy, a także pijackich i zwykłych miejskich lumpów. Wszyscy - Gwara jest terytorialną odmianą języka narodowego, mową wsi różniącą się cechami fonetycznymi, morfologicznymi i składniowymi od języka narodowego.1 - Gwara jest odmianą języka ogólnonarodowego, różniącą się od niego słownictwem (g. zawodowe) albo słownictwem i fonetyką (g. ludowe) i jest podrzędną w stosunku do dialektu.2 - Gwara oparta jest o system języka ogólnego, a różnice dotyczą słownictwa. 3 - Gwara jest to taki sposób wypowiadania się, który odbiega od ogólnie przyjętego konwenansu językowo- stylistycznego.4 Warto zauważyć, że przytoczone definicje ogólne z uwagi na swą zwięzłość filologiczną nie uwypuklają kardynalnych różnic historycznych i społecznych między dwoma największymi grupami gwar - gwarami ludowymi (zwanymi zawężająco wiejskimi), a gwarami miejskimi, do których należy gwara warszawska. Podstawowymi cechami gwary miejskiej (odróżniającymi ją od gwary ludowej), które warto w tym miejscu wymienić, są: otwartość zasobu słownego, jego dynamika, łatwość słowotwórcza, zdolność do modyfikacji wraz ze zmieniającymi 1. Encyklopedia Popularna, Warszawa 1982; 2. Mała Encyklopedia Popularna, Warszawa 1959; 3. Bronisław Wieczorkiewicz „Gwara Warszawska dawniej i dziś”, Warszawa 1966; 4. Witold Doroszewski „Rozmowy o języku” T.IV, Warszawa 1948 3 WARSZAWSKIE CIEKAWOSTKI się warunkami (np.: zmianami społecznym miasta, rozrostem aglomeracji, migracją ludności), sprawność w absorpcji nowo powstałych słów i zwrotów gwarowych. 2. Cechy i podziały przedwojennej gwary warszawskiej - w badaniach prof. Bronisława Wieczorkiewicza 5 Według Prof. B. Wieczorkiewicza, autora m.in.: "Słownika gwary warszawskiej XIX wieku", książek: "Gwara warszawska dawniej i dziś" oraz "Warszawskie ballady podwórzowe: pieśni i piosenki warszawskiej ulicy", pierwsze udokumentowane ślady gwary warszawskiej znajdujemy w sprawozdaniu sądowym (w sprawie kryminalnej dotyczącej kradzieży kieszonkowych) zamieszczonym w „Gazecie Warszawskiej" z 1778 r. Badaniom prof. Wieczorkiewicza zawdzięczamy również naukowe określenie podstawowych cech gwary warszawskiej, wyróżniających ją z języka narodowego, pod względem fonetycznym, morfologicznym i składniowym. Cechy te to m.in.: 1. Zdrobnienia - (dla elegancji) „na śniadanko pił kawkę, mleczko lub herbatkę, przed obiadkiem musowo wódeczkę" . 2. Przymilanie - (z wielu powodów) „kochaniuśka", „złocista", „skarbeńku" . Ja w ten deseń znałem z klatki schodowej młode małżeństwo które nieustannie na cały głos awanturowało się i solidnie biło, a w chwilach ciszy słyszeliśmy jak Puciuś i Puciulka czule szczebiotali. 3. Skracanie - (dla wygody ) „sie - wi", „dobra” zamiast „dobrze”, „tera" - zamiast „teraz” oraz wiele innych jak choćby: "kiego?"- zamiast „czego chcesz?” „sie masz?" zamiast „jak się masz?", „sie robi" itd.] 4. Zamiana liter -ę, -o na -je, lub -e, np.: „Pragie”, „jade”, „chodze”, „mogie”, „flaszkie”, „derożkie”, „uwagie” itp. 5. Używanie nagminnie przyrostka -ak: nie „kurczę” a „kurczak”, nie „prosię” a „prosiak”, „uczniak”, „dzieciak” itd. 6. Zapożyczenia językowe: - „Panie ober”, „flacha”, „majcher”, „glanc”, „bajer”, „szlus”, „konus” itd. 7. Bogactwo określeń jednego przedmiotu, np.: „głowa” to „pecyna”, „pała”, „globus”, „baśka”, „melon” itd. 5. Bronisław Wieczorkiewicz „Gwara ...” (ibidem) 4 Młodzi Warszawiacy - 1928 r. [fot. z: “Tygodnik Ilustrowany” nr 36 z 8 września 1928 r.] 8. Napuszoność: zamiast „Wysoki Sądzie” używano: „Wysoka Amnestio”, „Szanowna Instancjo”, „Najwyższa Eksmisjo”, „Kochana Sprawiedliwości”. 9. Przysięgi były niepodważalne - „niech mnie świnia powącha”, „niech mnie wesz rozszarpie”, „jak pragnę czkawki”, „jak Bonie dydy”, „jak pragnę podskoczyć” i wiele innych, tworzonych często ad hoc. Pamiętam, że gdy chodziło o sprawy poważniejsze, przysięgający wzmacniał je powołując się na najbliższych często nieżyjących lub wręcz fikcyjnych ludzi. Prof. Wieczorkiewicz uważał również, że ogólne pojęcie gwary warszawskiej posiada szereg odcieni, odrębności lokalnych. Podawał przykłady różnic dla poszczególnych dzielnic: Woli, Pragi, Czerniakowa i Powiśla. Na Pradze „twarz” to „macha”, „limuzyna”, „dziób”, „tabela”, „trója”; na Mokotowie: „cyferblat”, „facjata”, „kaktus”; na Ochocie: „kula”, „pynio”, „puzon”, „mazepa”. W jego opisie gwara warszawska, poza podziałami dzielnicowymi, dzieliła się także na pięć grup środowiskowych: WARSZAWSKIE CIEKAWOSTKI 1. gwara ulicy - uliczników, dorożkarzy, domokrążców, przekupniów, żebraków, 2. gwara przestępcza - złodziei, szulerów, oszustów i sutenerów, 3. gwara drobnomieszczańska - rzemieślników, sklepikarzy, straganiarzy, 4. gwara proletariatu - robociarska, więzienna (!) i partyjna, 5. gwara inteligencji - szkolna, studencka, różnych zawodów, prasy. W tym miejscu chciałbym wyrazić kilka uwag do opisu zaproponowanego przez prof. Bronisława Wieczorkiewicza. Z lektury książki „Gwara warszawska dawniej i dziś" wynika, że autor w dużej części wiedzę swą czerpał ze źródeł XIX. wiecznych, a nawet starszych. Szczególnie widać to w podawanych w książce przykładach: - „Stary po robocie przyszedł do chawiry, pochawirował trochę, wetknął dulca w ściboszkę, pofajczył i chodu - tyle go było. Gnał do knajpy, do kumplów, bo zakapior był fest. A jak sobie do stamboli dołożył, bo podskakaniec był, to wracając draki szukał i w domu odgrywki z całą famułą uskuteczniał. Żona jednak potrafiła się zemścić i zakładała wtedy żałobę na garnek."; - „Andrus lubił ruch w interesie, ale unikał aniołów i burych bo mogli wpakować do zataja albo mamra i bez szczekacza, czy najmimordy co zaiwaniał smrodochodem w sądzie nie da rady". Podawane przez Wieczorkiewicza przykłady dotyczą gwary bardzo dawnej. Wydaje się, że już w latach 40. tych XX w. znaczna część przytoczonych wyrażeń, zwrotów i słownictwa nie była używana. Podziały gwary dokonywane przez prof. Bronisława Wieczorkiewicza również zasługują na komentarz, szczególnie, że liczni dziennikarze pisząc o gwarze warszawskiej, opierają się prawie wyłącznie na jego pracach. Wymieniają jak mantrę podziały na gwary dzielnicowe i środowiskowe, nie zastanawiając się nad ich zasadnością. Według nich bardem Czerniakowa był pisarz, poeta i śpiewak grający na bandżo Stanisław Grzesiuk, pisarzem Woli Stanisław Dobrowolski itd. Osobiście do wymienionych podziałów podchodzę z dużą rezerwą. W mojej ocenie wydają się one pewną nadinterpretacją wynikłą z potrzeby naukowego opisu „ulotnego i dynamicznego” zjawiska gwary warszawskiej. Tworzą nie istniejące w rzeczywistości granice, budując swoistą wieżę Babel. Wynika z nich (trywializując nieco), że ulicznik, syn robociarza mówił gwarą ulicy, a jego ojciec gwarą proletariatu; idąc do sklepiku w tym samym domu obaj dostawali się Mieszkańcy Starówki - Wąski Dunaj - 1928 r. [fot. z: “Tygodnik Ilustrowany” nr 10 z 10 marca 1928 r.] w szpony gwary drobnomieszczańskiej sklepikarza. Z analizy wielu tekstów zasłyszanych (piosenek, opowieści, rozmów i pyskówek w knajpach, na bazarach itp. itd.) i pisanych (miedzy innymi książek wspomnianych powyżej autorów) posługujących się gwarą warszawską oraz z obserwacji i doświadczeń mojego życia, wnoszę, iż zawsze miałem w całym mieście, w rozmowach z ludźmi z różnych dzielnic i środowisk, kontakt z jedną gwarą. Choć nie jest to dowód sensu stricte naukowy, to przy swoim zdaniu pozostanę. Wydaje się, że lokalne różnice w słowach i zwrotach raczej poszerzały istniejący, zrozumiały dla wszystkich (bez względu na lokalizację) zasób gwary, nie czyniąc go dzielnicowo zamkniętym. Dynamizm i rozwojowość gwary nie pozwalała jej okopywać się terytorialnie, czy społecznie. Gdy chłopak z Pragi został ostrzeżony, że „zaliczy w puzon” na Grójeckiej, to z pewnością wiedział, że trzeba chwilkę odczekać by nie dostać w „dziób” wybierając się z wizytą do cioci mieszkającej na Ochocie. Czy wobec tego nie było żadnych różnic między dzielnicami, grupami społecznymi i środowiskami? Oczywiście, że były, ale moim zdaniem 5 WARSZAWSKIE CIEKAWOSTKI raczej nie na tle językowym lub mówiąc inaczej: różnice w słownictwie gwarowym nie były tak duże, by w praktyce można było wyróżniać odrębne gwary dla dzielnic. Gwara była po prostu ogólno warszawską mową plebsu (miejskiej biedoty). Różnice mogły się uwypuklać tam, gdzie w grę wchodziły ważne grupowe interesy. Dzielnice o których wspominał profesor (Wola, Praga, Czerniaków, Powiśle) zamieszkiwała w dużej części ludność uboga a także miejskie męty. Stanowili oni często środowiska dość hermetyczne, mające swoje interesy, określone zasięgi działania. Nie lubili konkurencji, wścibstwa i obcych, a szczególnie policji. Gwara była bardzo dobrze funkcjonującym i zrównoważonym gwarantem zarówno porozumienia, jak i odróżnienia. Sławna „Krwawa Wola" miewała jakieś sprawy na targowisku końmi na Ochocie, co z całą pewnością mogło nie podobać się miejscowym. Z „Krwawą Wolą" konkurowały nie mniej krwawe kiepsko oświetlone zaułki Powiśla, czy Czerniakowa. Ogromną sławą i szacunkiem cieszyły się liczne „Pekiny". Na Pradze mało kto zapuszczał się na Pelcowiznę, czy dalej na północ do osiedla zamieszkałego przez szemrane towarzystwo aż na Annopolu, a tylko swojak mógł odwiedzać opryszków z „Polusa". Porachunki załatwiano bójkami, nieraz krwawymi. To samo dotyczyło Powiśla i Czerniakowa. Do dziś jeszcze, tak rozliczają się na Pradze. Porachunki między dzielnicami załatwiano szybko i skutecznie nie fatygując („szanownych”) władz. Takich naturalnych rozliczeń dokonywano w razie zatargu między mieszkańcami sąsiednich ulic, a nawet domów. Pyskówki (oczywiście gwarą), awantury i bijatyki wybuchały nieraz z błahych powodów, np.: ja pochodząc z Grochowa dostałem tęgie lanie od chłopaków na Powiślu przy ul. Rozbrat, bo po pierwsze: przybyłem z innej dzielnicy, po drugie: przyszedłem do zamieszkałej na ul. Przemysłowej najładniejszej 12. latki, która była ich dziewczyną. Od jeszcze boleśniejszych skutków międzydzielnicowej konkurencji uratowała mnie (niestety, już po zdemolowaniu mi facjaty) częściowo sama zainteresowana (Basia), a częściowo fakt, że była moją cioteczną siostrą. 3. Uzupełnienie opisu przedwojennej gwary warszawskiej. Myśląc o Warszawie z mojego dzieciństwa - tej tuż przedwojennej i okupacyjnej przed oczami duszy przepływają mi oderwane 6 Młody warszawski gazeciarz - okres okupacji w czasie II wojny światowej [fot. poch. z wystawy: "Warszawa w obiektywie nieznanego Niemca w latach okupacji (1940) 1943 - 1944", Archiwum Państwowe m.st. Warszawy; pobrano z : www.warszawa.ap.gov.pl] obrazy zdarzeń i ludzi, niczym sceny starego filmu dźwiękowego. Wyłaniają się z nich pewne cechy gwary wymykające się naukowym rozważaniom. Słysząc rozmowy na ulicy, w tramwajach, na bazarach (czasami odwiedzałem handlujące kapeluszami ciocie w budce na Bazarze Różyckiego) - wyczuwało się u rozmówców: 1 - fantazję, 2 - dowcip, 3 - dynamizm uczuciowy, 4 - trafność spostrzeżeń i określeń wzmacniających wypowiedzi, 5 - pomysłowość w obrazowym opisie, zależną tylko od „inwencji twórczej" rozmówców (nie byli oni skrępowani żadnym obowiązującym słownictwem, wszyscy dobrze rozumieli o co chodzi, jeśli ktoś mówił „zakuta pała", a inny „tępy łeb", czy „pusty globus"; podziały dzielnicowe oczywiście miały w Warszawie miejsce i były często bardzo ostre, ale nie zaburzały płynności i jasności komunikacyjnej gwary). WARSZAWSKIE CIEKAWOSTKI Choć rodowód gwary warszawskiej wyprowadza się często (wg. mnie niefortunnie ) z żargonu przestępczego XVIII wieku, to XIX. i XX. wieczna gwara warszawska nie miała cech hermetycznej mowy opryszków. Jej miejsce znajdowało się między żargonem kryminalistów, a językiem narodowym. Była językiem potocznym, modyfikowanym i urozmaicanym doraźnie, w zależności od pomysłowości rozmówców. Był to bardzo żywy język słabo obytego z pismem pospólstwa miejskiego, nie mającego pojęcia o dyscyplinie i prawidłach języka. Nie można zapominać, że gwara warszawska była wyłącznie językiem mówionym, nigdzie nie zapisywanym. Gwary zapisać się nie da, ponieważ pod piórem momentalnie kostnieje. Z tego też powodu nie było żadnego słownika tej gwary! Po wojnie próbowano taki słownik tworzyć z bardzo mizernymi skutkami. Na przykład warszawski muzyk, znawca folkloru, drobiazgowy zbieracz Stanisław Wielanek wymienił w swej książce o przedwojennych kabaretach6 około 240 określeń w gwarze warszawskiej, inni badacze podają znacznie mniej i na koniec - autorowi udało się zebrać tylko 80 haseł, a bez wątpienia wyrażeń gwarowych były tysiące. Kilka cech uzupełniających jakościowy opis gwary warszawskiej: I. Gwarą warszawską mówili prości ludzie - nie dotyczyła ona arystokracji, inteligencji i wykształconego mieszczaństwa. Każda z tych warstw miała ambicję mówienia piękną narodową polszczyzną. Środowiska te starały się być jak najwytworniejsze nie tylko w mowie, ale i w sposobie życia. Wyjazdy „do wód", zainteresowania literaturą, sztuką, muzyką były wzorem dla reszty społeczeństwa. Gwara nie miała wstępu do szkół i biur. We wszystkich szkołach w Warszawie szczególny nacisk kładziono na czystość języka. Poprawne wyrażanie się wpływało na ocenę uczniów. Więcej. W większości zakładów pracy zwracano uwagę na poprawne wyrażanie się. Przestrzegała czystości języka prasa, literatura, rozwijające się radio. Ale tam gdzie zabraniają rodzi się opór. Gwara była w nieustannym konflikcie z poprawną polszczyzną ponieważ z punktu widzenia naukowców, uważana była za chwast językowy, kaleczenie języka, niechlujną mowę. To szczera prawda, ale chwast językowy był giętki, kwiecisty i pełen optymizmu czego o poprawnej polszczyźnie w takim stopniu powiedzieć się nie da. Tymczasem w XIX i XX wieku do miasta napływało wielu ludzi szukających pracy (zaborcy znieśli pańszczyznę) Banknot 500 zł z 1940 r. - “Góral” [ze zbiorów autora] a także osobników pragnących lekkiego życia. Zaludniali tanie przedmieścia wtapiając się w miejscową ludność mówiącą gwarą. Jej twórcami byli więc coraz liczniejsi mieszkańcy ubogich przedmieść, którzy niezbyt różowe życie okraszali kwiecistą, pełną polotu mową. II. Gwara Warszawska to mowa lekka, fantazyjna, dowcipna i tworzona na bieżąco w miarę zmian zachodzących w mieście. III. Wyrażała sowizdrzalską filozofię życiową „śmierć frajerom", „spokojna Baśka", „mowa trawa", „nie masz cwaniaka nad Warszawiaka", "na frasunek dobry trunek", „trzymaj fason", „raz kozie śmierć", „bujaj się Fela bo jutro niedziela" itd. IV. Miała swój akcent i melodykę - Warszawiaka bezbłędnie poznawano w całym kraju po zawadiackiej mowie. Często miejscowi mówili: „O, przyjechały warszawskie cwaniaki". Otóż akcent przeważnie padał na ostatnią sylabę. To nadawało mowie zadziorność i zawadiackość, którą każdy łatwo rozpoznawał. Warszawiak akcentu uczył się mimowolnie od dziecka. To się miało jak nos i uszy. Z doskonałym akcentem warszawskim śpiewał piosenki Jarema Stępowski. V. Idealnie nadawała się do „artystycznych" pyskówek. Bywało, że dwie „damy" na podwórku wyzywały się „od rozmaitych”, a wygrywała ta, której wiązanka była bardziej dosadna, zgryźliwa, dowcipna i przekonująca bez względu na rację. Darły się na całą kamienicę więc sąsiedzi słuchali zza firanek, pokładając się ze śmiechu i oceniając fachowo, która jest lepsza. Miałem zaszczyt mieć znajomych klnących ciurkiem przez 15 minut bez powtarzania epitetów. VI. Gwara w zasadzie prosta i szczera, określała zjawiska bez niedomówień. Wyśmiewała „drętwą mowę". Niewiarygodnemu gadaczowi mówiono: „Picu, picu mój dziedzicu”, „wodolej” itp. O jakiejś poprawności nie było 7 WARSZAWSKIE CIEKAWOSTKI Jazda "dzyndzajem” na “cycku" - okres okupacji [fot. poch. z wystawy: "Warszawa w obiektywie nieznanego Niemca w latach okupacji (1940) 1943 - 1944", Archiwum Państwowe m.st. Warszawy; pobrano z : www.warszawa.ap.gov.pl] mowy, ale też nie była wulgarna, bo dosadnych słów używała z umiarem, w razie potrzeby. Nie miała na celu rzucania mięsem na prawo i lewo. Była mową, a nie przekleństwami. VII. Gwara warszawska była w pewnym sensie elegancka i wykwintna o czym wspominałem przy okazji przedstawiania cech gwary prof. B. Wieczorkiewicza. Zdrobnienia i napuszoność mogą świadczyć o tęsknotach do świata lepiej urodzonych, bycia pięknym, młodym i bogatym. Przejawiało się to nieraz w sposób śmieszny, naiwny i przesadny, ale właśnie w tym tkwił urok i niewątpliwy czar gwary, ponieważ główny cel był szlachetny i romantyczny. Właśnie to urzekało pisarzy, artystów kabaretowych, poetów. Śmieszna elegancja połączona z niefrasobliwością językową jeszcze przez długie lata będzie wywoływać tęskne westchnienia. Mowę warszawskiej ulicy cechowała swoista ambicja intelektualna działająca na wyobraźnię. Tym stanowczo różniła się od żargonu przestępczego, ale i od gwary ludowej. 8 VII. Najważniejsze: W gwarze nie było stałych nazw, wyrażeń, pojęć. Podlegała ustawicznym zmianom wraz ze zmianami mody, warunków życia i otoczenia. To nieustanna improwizacja, wręcz prowizorka językowa. Gwara warszawska jest jak rzeka - zmienia się wraz ze zmianami miasta i warunków życia w nim. O nietrwałości pojęć gwarowych niech świadczą następujące przykłady: - w czasie II Wojny Światowej, w okupowanej Warszawie używano określeń: „twarde” (złote monety), „miękkie” (pieniądze papierowe), „świnki” (złote monety carskie), „góral” (500 zł z podobizną Górala), „szczekaczki” (głośniki niemieckie na słupach), „łapanka”, „kocioł”, „wsypa”, „budy” (samochody do przewozu złapanych), „rozpylacz”, „szafa”, „krowa”, „gruba Berta” - (sprzęt wojskowy, używany do tłumienia Powstania Warszawskiego); w krótkim czasie po wojnie słowa te zniknęły, wyszły z użycia wraz z przedmiotami które określały. Gwara jednak nadal istniała i tworzyła nowe powojenne określenia np.: „bikiniarz” lub „bażant” czyli modniś czesany w piramidalną plerezę, utwardzaną brylantyną, w czapce „oprychówce”, w spodniach - „pijawkach” i „butach na słoninie”, chodził z „cizią”, która nosiła pończochy ze szwem na podwiązki i oboje „szpanowali frajerom”. Dawne tramwaje, od dzwonienia nazywano „dzyndzajami”, miały bufory, czyli „cycki” lub „ogony” na których tacy jak ja jeździli „na gapę” całkiem wygodnie stojąc nieraz na jednej nodze. W godzinach szczytu tramwaje jak juczne woły obwieszone były „winogronami” - czyli pasażerami wiszącymi na stopniach. Czasami w zimie, jak ręce zmarzły części winogrona spadały na tory lub jezdnie i nieraz ktoś zginął. Pewnego dnia pojawiły się zamykane tramwaje i diabli wzięli tramwajowe nazewnictwo. [Koniec części I. CDN] Tadeusz Doda TPW Oddział Stare Miasto Tadeusz Doda - ur. 1934 roku, jako pierwsze dziecko mechanika fabryki "Perun" mieszczącej się na warszawskim Grochowie. Pracował m.in. jako: górnik, technik mechanik, oficer WP, prawnik. Ukończył Wydział Prawa UW. Z zamiłowania turysta. Od lat 50. tych pisze również wiersze. Gwarę warszawską zna od najmłodszych lat, acz intensywnie interesuje się nią od początku lat 90. tych. Od 2002 roku jest członkiem Towarzystwa Przyjaciół Warszawy, obecnie w Oddziale Stare Miasto TPW. ZWYCZAJE Tekst pochodzi z: "Tygodnik Ilustrowany" nr 68 z 1860 r. [30.12.1860 - 12.01.1861; pisownia oryginalna] ODSZCZEKIWANIE. Była to kara za potwarz. Statut wiślicki już o niej mówi, a zatem znaną jest od czasów piastowskich. W ogóle nasi przodkowie słowa potwarcze, jako obelżywe, uważali za daleko cięższe i dotkliwsze od poniesionych ran. Kmieć czy szlachcic polski w tem pojęciu zawsze się godzili. Rana się zgoi, ale słowo nie, było i jest odwiecznem narodowem przysłowiem, tak szlachcica jak chłopa. Nasze prawowierne Mazury, w obrzędowej pieśni wielkanocnej, do dziś dnia śpiewają: Gorsze słowy zełżenie, niżli kijem uderzenie. W myśl tej zasady uświęconej w narodzie, statuta srogą naznaczały karę odszczekiwania, za potwarz rzuconą czy na matkę czyją, czy niewiastę, za niedowiedziony zarzut nieszlachectwa, lub za obelżywe słowa. W dziejach naszych rozgłos temu zwyczajowi prawnemu dała królowa Jadwiga. Gniewosz z Dalewic, pierwotnie powiernik młodej królowej, popierający związek jej z Wilhelmem, następnie zyskawszy całe zaufanie Jagiełły, siał niezgodę małżeńską podłemi plotkami, w ostatku zaś oczernił Jadwigę o zbrodnicze stosunki z Wilhelmem, jakoby ukrywającym się dotąd w Krakowie. Nieszczęśliwa szesnastoletnia królowa, obrażona w swej godności, zażądała publicznego sądu i ukarania potwarcy. Będąc wolną podług prawa od osobistego stawania przed kratkami, wybrała na pełnomocnego zastępcę kasztelana wojnickiego Jaśka z Tęczyna, zacnego i powszechnie wielbionego starca. Królowa złożyła przed nim uroczystą przysięgę swej niewinności. Jaśko z Tęczyna, na tej zasadzie, mógł sam zaprzysiądz przed wybranym sądem. W pierwszych dnia sierpnia 1387 roku naznaczono rok sądowy w Wiślicy. Królowa Jadwiga, używając prawa zacnej szlachcianki, zapozwała Gniewosza o potwarz czci niewieściej. Jaśko z Tęczyna przywiódł z sobą dwunastu zbrojnych szlachtyrycerzy, na poparcie swej przysięgi, i gotowych sądem Bożym (pojedynkiem z kolei z potwarcą) bronić niewinności młodej królowej. Potężnym głosem sędziwy Jaśko z Tęczyna zaskarżył przytomnego Gniewosza: „jako nikczemnym umysłem i kłamliwemi usty, zelżył przed królem jegomościa czyste łoże i niepokalaną niewin- Obraz Józefa Simmlera, „Przysięga królowej Jadwigi” (1867). Królowa Jadwiga, składa przysięgę na Ewangelię, zaświadczając o swej wierności. Klęczy przed kasztelanem wojnickim - Jaśkiem z Tęczyna. Świadkami tego wydarzenia są: Piotr Wysz - kanonik krakowski, kanclerz dworu królowej oraz oszczerca, “potwarca” dobrego imienia królowej Gniewosz z Dalewic. ność jego małżonki. Skoro sędziowie zażądają, będą złożone dowody ku oczyszczeniu sławy królowej. On zaś, jej rzecznik, domaga się nawzajem, aby złośliwy donosiciel został zmuszony do odwołania."(*) Gniewosz upadł na duchu. Słowa sędziwego Jaśka jak grom nań uderzyły. Groźne oblicza dwunastu rycerzy w polnych zbrojach, gotowych do wystąpienia w szranki i walczeniu w obronie Jadwigi, odrętwiły mu język. Daremnie wzywali go sędziowie po kilkakroć do przemówienia: drżące od przestrachu wargi, spuszczone oczy ku ziemi, twarz wybladła, żebrały niemą prośbą o łaskę. Nie mogąc trybunał wydobyć jednego słowa z Gniewosza na obronę, przystąpił do wyroku. Uznano go winnym potwarzy czci niewieściej i skazano podług statutu na karę sześćdziesięciu grzywien i odwołanie zakończone formułą: zełgałem jako pies. 9 ZWYCZAJE Królowa Jadwiga została uznana i ogłoszona czystą i niewinną, wolną od wszelakich podejrzeń. Nikczemny Gniewosz musiał natychmiast uczynić zadość wyrokowi. W obec sędziów, Jaśka z Tęczyna, dwunastu rycerzy i tłumu zebranego, wlazł pod ławę sądową i ozwał się ztamtąd w głos, że wszystko co o królowej prawił, było fałszem wierutnym. Zakończył słowami: skłamałem jako pies, i zaszczekał potrzykroć z pod ławy. Ten sam obrzęd prawny, blizko w cztery wieki później szczegółowo opisany, mamy nadesłany nam przez badacza naszego Józefa Szaniawskiego, archiwistę akt dawnych w Kaliszu. „W sprawie sławnego Mateusza Czartoryskiego, burmistrza kaliskiego, powoda przeciwko Wojciechowi Kowala, krawcowi miasta Kalisza o obelgi, ostatni wyrokiem grodu kaliskiego w poniedziałek przed świętą Katarzyną panną i męczenniczką w r. 1633 wydanym skazany został na karę 40 grzywien na szpital świętego Ducha kaliski i na odwołanie posądzenia swego." Wyrok ten, który zaraz obwiniony wypełnił w obec sądu i zebranego grona, brzmiał w następujących słowach: „Ja, Wojciech Kowala, zeznawam, żem z uporu, rozpustnie, a niewstydliwie słowy zelżywemi i bardzo uraźliwemi, na dobrą sławę pana Mateusza Czartoryskiego; burmistrza kaliskiego, nastąpił niewinnie i tom mu zadał, czego nigdy dowieść me mogę. Tedy teraz przed temi trzema porządkami i przed wszystką rzeczpospolitą, jawnie i głośno, tak jako mi dekretem urzędowym nakazano, wyznawam że cokolwiek mówiłem, teraz tę mowę moję wszystką rewokuję w gębę swoję biorąc, i to com mówił, mówiłem źle, a nie cnotliwie. Szczekałem jako pies, i teraz odszczekuję: Ham! Ham! czego serdecznie żałuję." Ostatni wyrok odszczekiwania znany nam, wydał trybunał koronny w r. 1660, za uczyniony zarzut szlachcicowi polskiemu nieszlachectwa, którego potwarca dowieść nie mógł. Akademia Stroju Dawnego 17marca godz. 18.30 Sala Kameralna SDK „Rozważni i romantyczni. O modzie okresu biedermeieru” Wykład poprowadzi: Monika Janisz K. Wł. W. [Kazimierz Władysław Wójcicki] * K. Szajnocha, Jadwiga i Jagiełło. T.3, str.219 wyk. il.: Paul Iribe "Les Robes de Paul Poiret” - 1908 10 ZAJECIA UMUZYKALNIAJACE DLA NAJM£ODSZYCH , , MUZYKA JEST... Te słowa Edwina Gordona, muzyka i pedagoga, twórcy Teorii Uczenia się Muzyki inspirują wiele osób na całym świecie do podejmowania pracy z najmłodszymi dziećmi (od chwili narodzin, a nawet wcześniej), by poprzez pokazywanie świata muzyki w bliski i zrozumiały dla dzieci sposób wpływać na ich pomyślny rozwój emocjonalny, ruchowy i intelektualny, oraz pomagać rodzicom i dzieciom przeżywać wspólną radość i inspiracje z kontaktu ze światem dźwięku i rytmu. W SDK od dwóch lat odbywają się zajęcia umuzykalniające dla najmłodszych dzieci, ubogacone kilka razy w roku szczególnym spotkaniem z młodymi muzykami (czasem są to Fotografie: Anna Popławska „Muzyka jest czymś specyficznym dla ludzkości. Tak jak inne sztuki, jest ona podstawą ludzkiego rozwoju i egzystencji w takim stopniu co język.” muzykujący rodzice), którzy grają, śpiewają i bawią się rytmizowanymi tekstami razem ze swymi najmłodszymi odbiorcami. W ostatnim koncercie, który odbył się 5 lutego 2011 r. udział wzięli Ewa Bargiel skrzypce oraz Michał Własnowolski - fortepian, instrumenty perkusyjne, kazu. Gordonowskie śpiewanki i rytmiczanki prowadzi autorka niniejszych słów. Katarzyna Mazur 11 FOTOPLASTIKON Nasze “Abbey Road” przy ul. Sanguszki? Rzeźby “Rozdroże 2010” Magdaleny Abakanowicz - fot. P.Sobieniak 12 Informacje kulturalne Bieżące wydarzenia, koncerty imprezy, spotkania tel. (22) 831-23-75 www.sdk.pl MuZyKA TeaTR PLASTyKA TANieC GALERie LITERATURA EDUKAcjA dLA DzieCi i młOdziEży Organizatorzy zastrzegają sobie możliwość zmian w programie (np.: terminu lub godziny rozpoczęcia imprezy, składu zespołów). WYSTAWY INFORMACJE KULTURALNE INFORMACJE KULTURALNE GALERIA PROMOCYJNA ANDRZEJ OWSIŃSKI NIKT NIE BĘDZIE Z TEGO STRZELAŁ Otwarcie: 2 marca 2011 godz. 18.00 Wystawa czynna: od 2 marca do 3 kwietnia 2011 r. ANDRZEJ OWSIŃSKI - ur. 1976 r. W 2001 roku praca dyplomowa na Wydziale Biologii UW o ekologii i zachowaniu derkaczy. W latach 2005 2010 studia na Wydziale malarstwa ASP w Warszawie. Dyplom w 2010 roku w pracowni malarstwa prof. Krzysztofa Wachowiaka. Nauczyciel biologii w szkole podstawowej, gimnazjum i liceum. Wybrane wystawy: 2005 - obrazki, Galeria Kawiarnia, ul. Radna, Warszawa, 2009 - Noc malarzy, zbiorowa, Warszawa, 2010 - Noc malarzy, zbiorowa, Fabryka Czekolady, Warszawa, - „Wędrowali szewcy przez zielony las”, Kawiarnia Ogrody, Warszawa, - „ Coming out” , Najlepsze Dyplomy ASP 2010, Warszawa, Lotnisko Chopina, Terminal A, - Dyplomy ASP 2010, ul. Lubelska 30/32, Warszawa. Galeria Promocyjna - II piętro SDK, od wtorku do soboty: 11.00-18.00, w niedzielę: 13.00-17.00 GALERIA WYJŚCIE AWARYJNE BAJKI MIĘDZYKULTUROWE Wystawa od 1 do 7 marca 2011 r. Wystawa prac plastycznych jest efektem programu edukacji kulturalnej zatytułowanego "Bajki międzykulturowe. Poznanie różnorodności kultur wprowadzeniem do rozumienia otaczającego świata.", prowadzonego w SDK od października 2010 r. Wystawa jest zapowiedzią książki wieńczącej program, której promocja odbędzie się w kwietniu 2011 r. KARMA FRYC fotografie Wystawa od 8 do 31 marca 2011 r. Karma Karolina Fryc - operator i fotograf. Studentka Wydziału Operatorskiego PWSFTviT w Łodzi. Studiowała fototechnikę w Studium Fototechnicznym w Warszawie (2006-2007) oraz fotografię w Warszawskiej Szkole Filmowej (2004-2007). Mieszka na warszawskiej Pradze. Galeria Wyjście Awaryjne - Parter SDK, codziennie: 9.00-21.00. Kurator Galerii: Tomasz Świtalski. 14 AKADEMIA STROJU DAWNEGO Zapraszamy w czwartek, 17 marca, o godz. godz. 18.30 do Sali Kameralnej (wstęp wolny) na wykład zatytułowany: ROZWAŻNI I ROMANTYCZNI. O MODZIE OKRESU BIEDERMEIERU. EDUKACJA INFORMACJE KULTURALNE KULTURALNE INFORMACJE Wykład poprowadzi: MONIKA JANISZ - historyk sztuki, pracownik Kolekcji Tkanin Muzeum Narodowego w Warszawie. KWARTET WILANÓW Staromiejski Dom Kultury zaprasza w dniu 3 marca 2011 roku, o godz. 19.00 do Sali Galerii (wstęp wolny) na koncert muzyki kameralnej: MOUNTROYAL UNIVERSITY W CALGARY GOŚCIEM STAROMIEJSKIEGO DOMU KULTURY KONCERT Modę lat 1815-1848 kształtował zarówno mieszczański biedermeier, jak i artystyczny romantyzm. Ubiory z tego okresu nosili bohaterowie komedii Aleksandra Fredry, powieści sióstr Brontë czy Elizabeth Gaskell. Moda ta łączyła w sobie praktyczność i wygodę z fantazją i ekstrawagancją. Po bieli, która dominowała w kobiecych sukniach od końca XVIII do początków XIX w., przywróciła do łask kolory i desenie na tkaninach. Do dziś zaskakują one śmiałością zestawień barwnych i interesującym wzornictwem. 13 marca 2011 r., o godz. 16.00, w Sali Klubowej SDK odbędzie się spotkanie twórców, współtwórców, aktorów i sympatyków dawnego STS-u (Studenckiego Teatru Satyryków). KLUB MAŁYCH PIANISTÓW W dniach 14-19 marca 2011 roku (w poniedziałek, środę, piątek o godz. 18.00) w Klubie Małych Pianistów odbędą się "Małe Koncerty", podczas których dzieci mające danego dnia lekcję zagrają dla swoich kolegów i rodziców program zeszytów na fortepian Sh.Suzuki. Koncerty mają na celu prezentację dokonań edukacyjnych dzieci oraz umuzykalnianie rodziców, przez angażowanie w muzyczne zadania stawiane ich pociechom. KLUB SDK SPOTKANIE STS-owców SPOTKANIE Gospodarzem wieczoru będzie Kwartet Wilanów: Tadeusz Gadzina - I skrzypce, Paweł Łosakiewicz - II skrzypce, Ryszard Duź - altówka, Marian Wasiółka - wiolonczela 15 TANIEC INFORMACJE KULTURALNE TECHNIKA TAŃCA WSPÓŁCZESNEGO Choreograf Rafał Dziemidok wraz z zespołem profesjonalnych tancerzy z Grupy Artystycznej Koncentrat zaprasza na warsztaty (od stycznia do czerwca 2011 r.) z techniki tańca współczesnego (wszystkie poziomy zaawansowania). Spotkania mają charakter otwartych 2-godzinnych warsztatów. Poza gospodarzem, instruktorem Rafałem Dziemidokiem, zajęcia będą prowadzone przez zaproszonych do współpracy zawodowych tancerzy z kraju i gości z zagranicy. Terminy: czwartek i piątek, godz.: 10:00-12:00, cena: 25 zł za pojedyncze zajęcia, KARNET miesięczny 200 zł, miejsce: Studio Tańca FREE ART FUSION Warszawa, ul. Miedziana 11, I piętro, sala B. Szczegółowe informacje i zgłoszenia: Marta Zientkowska, tel. 501-075-833, e-mail: [email protected] Produkcja: STAROMIEJSKI DOM KULTURY, organizacja: Grupa Artystyczna KONCENTRAT . Organizator zastrzega sobie możliwość dokonywania zmian w programie warsztatów RAFAŁ DZIEMIDOK - TANCERZ, CHOREOGRAF 27 marca 2011 r. , o godz. 19.00 Grupa Artystyczna KONCENTRAT wystąpi w “Stara Mestna Elektrarna - Elektro Ljubljana” w Ljubljanie (Słowenia) ze spektaklem KRA choreografia i taniec: Rafał Dziemidok, światło: Ewa Garniec, współpraca artystyczna i koncepcyjna: Nicole Seiler Występ w ramach Aerowaves Spring Forward [www.aerowaves-springforward.org] www.koncentrat.com ZESPÓŁ TAŃCA DAWNEGO „PAWANILIA” W dniach 11-13 marca 2011 r. instruktorki Zespołu Tańca Dawnego "Pawanilia" - Sylwia Majewska i Katarzyna Mazur poprowadzą kurs tańca renesansowego dla zespołu "Gratia Iuvenis" z Nowej Dęby (miejsce kursu: Nowa Dęba, ul.Leśna 25/1). Odbyło się: Znany wszystkim incydent z bajki o Kopciuszku pokazuje, że pantofelek balowy (który winien być nie tylko piękny, ale i wygodny, by co najmniej do północy bal w nim przetańczyć) jest sprawą bardzo istotną i tak naprawdę, wokół niego cały bal się kręci. Tak też działo się na balu, który miał miejsce 5 lutego 2011 roku w Staromiejskim Domu Kultury. Zespół Tańca Dawnego „Pawanilia” zaprosił wiele pięknych balowych pantofelków, by po odtańczeniu kontredansów i kadryli, polek i walców poddały ocenie swą urodę i wytrzymałość. Zwycięskie pantofelki wyłoniono. Oby przyniosły szczęście podobnie jak kryształowy pantofelek Kopciuszka. 16 KONCERTY INFORMACJE KULTURALNE KULTURALNE INFORMACJE SCENA PIĘTRO WYŻEJ Zapraszamy w sobotę, 5 marca 2011 r. o godz. 19.00 do Staromiejskiego Domu Kultury (Sala Kameralna) na “STUKU PUKU KONCERT” AGNIESZKI GROCHOWICZ Agnieszka Grochowicz - Wokalistka, autorka tekstów piosenek oraz muzyki. Stypendystka Miasta Krakowa, laureatka licznych festiwali piosenki. Jako autorka tekstów dotychczas napisała piosenki z kompozytorami: Zygmuntem Koniecznym, Januszem Grzywaczem, Ewą Kornecką, Jerzym Satanowskim, Aleksandrem Brzezińskim, Mariuszem „Oziem” Orzechowskim. Ma na koncie m.in.: pierwsze miejsce na Alternatywnej Liście Przebojów Radia Kraków oraz na liście Studenckiego Studia Radiowego Egida z Katowic z autorskim utworem „Kołysanka Niestosowne Sny”, a także udział, ze swoimi piosenkami, w licznych audycjach radiowych w tym: w Trójce, Radio Kraków, Radio Lublin. Agnieszce Grochowicz towarzyszą znakomici muzycy: Vitaliy Ivanov - saksofony oraz Jarosław Olszewski - piano. Bilety w cenie 20 zł dostępne na godzinę przed koncertem. Bilety można rezerwować pod nr. tel. (22) 831 23 75. Strona internetowa Sceny Piętro Wyżej: www.scenapw.sdk.pl BLUES NA NIEDZIELĘ 13 marca 2011 roku, o godz 19.00 zapraszamy do Sali Kameralnej Staromiejskiego Domu Kultury: Ich muzyka to radość i pasja w jednym. Rytm gitary akustycznej Błażeja Pawliny przeplatany jest pełnym melodii śpiewem Małgorzaty Werbińskiej. Niezależnie od gatunku, w którym się poruszają, słuchacz może w ich utworach odnaleźć ukojenie, euforię, nostalgię i mnóstwo energii. W śpiewie Małgosi słychać bluesa (wszelkie jego odcienie), swing oraz muzykę gospel. Wspólnie sięgają po takie gatunki jak: delta blues, folk, elementy jazzu, muzyki etnicznej i transowej, flamenco, rytmy hiphopowe czy afrykańskie. Akompaniament gitary akustycznej często wzbogacony jest o zapętlone frazy, rytmy oraz partie solowe. Archaiczne brzmienie gitary Dobro, czy nowoczesne i potężne dźwięki gitary barytonowej stanowią solidny fundament do niskiego, czasem melancholijnego, czasem drapieżnego głosu Małgosi. Na koncertach ich utwory w dużej mierze oparte są na improwizacji, tworzeniu "na miejscu". Podczas występu zawsze jednak najważniejsza jest muzyka, atmosfera koncertu i kontakt z publicznością. Strona internetowa: www.werbinskapawlina.com fot. pobr. ze strony duetu MAŁGORZATA WERBIŃSKA & BŁAŻEJ PAWLINA Bilety w cenie 10 zł dostępne na godzinę przed koncertem. Bilety można rezerwować na 10 dni przed każdym z koncertów, pod nr. tel. (22) 831 23 75. 17 TEATR INFORMACJE KULTURALNE WARSZTATY "TEATRU PRZEDMIOTU" Zapraszam na cykl warsztatów "Teatr Przedmiotu - kulisy warsztatu, arkana rzemiosła". Najbliższe sesje : w soboty, 5 i 19 marca 2011 od godz. 16.00 w SDK. Część I. „Istnienie w dłoni”. Budowa i animacja przedmiotów teatralnych, lalek i masek. W programie warsztatów m.in.: - podstawy teorii, nazewnictwa i komunikacji w przestrzeni teatru przedmiotu; - dramaturgia w teatrze lalki, maski i przedmiotu - specyfika widowiska, wybór stylistyki, rozróżnianie konwencji; - praca z materiałem jako elementarz pracy z przedmiotem animowanym; - projektowanie przedmiotów teatralnych przy pracy ze scenariuszem z uwzględnieniem specyfiki materiału; - próby opisu przedmiotu z uwzględnieniem jego performatywnych możliwości - faktura, kształt, kolor, format, waga i mechanizm; - pisanie scenariusza z uwzględnieniem tekstu, technologii i techniki lalkarskiej; - o tym, co najważniejsze w teatrze przedmiotu - o relacji pomiędzy aktorem? animatorem? lalkarzem? a używanym jako bohater przedmiotem - o teatrze relacji”. Cena jednej sesji : 30zł. ADAM WALNY - TEATR PRZEDMIOTU Teatr Przedmiotu Adama Walnego zaprasza na swoje spektakle: 4 marca - "Hamlet", Dom Kultury Śnieżka, Dębica 25 marca - "Przygody Kropli Wody" oraz "Ballada o Jednym Takim, co nie lubił Siebie" - Festiwal Teatrów Lalek, Żabno 27 marca - "Hamlet" - Teatr Dramatyczny im. Solskiego, Tarnów SALON EDUKACYJNY Strona internetowa: www.walny-teatr.sdk.pl SALON EDUKACYJNY PERSPEKTYWY 2011 W dniach 3-5 marca 2011 r. w Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie odbędzie się XV Miedzynarodowy Salon Edukacyjny PERSPEKTYWY 2011. Marcowe Salony to więcej niż targi - to wydarzenie, podczas którego młodzi ludzie mogą nie tylko porozmawiać i zapoznać się z ofertą edukacyją krajowych i zagranicznych szkół wyższych, szkół policealnych, liceów i techników Warszawy i Mazowsza, instytucji związanych z egzaminami językowymi, szkół językowych, ofertą programów stypendialnych, staży i praktyk, ofertą wydawnictw edukacyjnych i producentów pomocy naukowych. Szczegóły programu na: www.salon.perspektywy.pl Organizator: Perspektywy Press; współorganizacja: Staromiejski Dom Kultury. 18 KLUB TWÓRCZY MIKROSCENA Klub Twórczy „Mikroscena” wraz z zaprzyjaźnionymi instytucjami (Młodzieżowym Ośrodkiem Socjoterapii nr 5 „Dom przy Rynku”, Zespołem Szkół nr 48 im. Armii Krajowej, XX Liceum Ogólnokształcącymim. Bolesława Chrobrego oraz Polską Fundacją Kościuszkowską, Zespołem Szkół nr 112, Studiem filmowym „Shirin”) zaprasza: - do udziału w otwartych zajęciach dla młodzieży (klas V-VI szkoły podstawowej, gimnazjalnej i licealnej) w środy (2.03, 9.03, 16.03, 23.03, 30.03) w godz. 15.00- 17.00 i piątki ( 4.03, 11.03, 18.03, 25.03) w godz. 16.00- 17.00 ( w Staromiejskim Domu Kultury) oraz do udziału w zabawie w plan filmowy w piątki (4.03, 11.03, 18.03, 25.03) w godz. 15.00- 18.00 i soboty (5.03, 12.03, 19.03, 26.03) w godz. 10.00-12.00 w Zespole Szkół nr 48 ( ul. Irzykowskiego 1A). 8 marca (wtorek) o godz. 18.00 zapraszamy na spotkanie poetyckie z okazji Dnia Kobiet i zakończenia karnawału w Klubie Seniora przy ul. Karabeli 1. W spotkaniu udział wezmą: Ziemisław Olszewski, Sigfridus von Seidlitz, Sławomir Tomczak. EDUKACJA KULTURALNA INFORMACJE KULTURALNE KULTURALNE INFORMACJE Polecamy: 18 marca (piątek) o godz. 18.00 w sali teatralno kinowej Oratorium im. Św. Jana Bosko w Bazylice NSJ (ul. Kawęczyńska 53) odbędzie się IX Warszawski Ogólnolicealny Przegląd Teatralny „Teatralia”. KONWERSATORIUM HUMANISTYCZNA FILOZOFIA I SZTUKA ŻYCIA KONWERSATORIUM - poniedziałki w godzinach 19.30 - 22.00: 7 marca - Wychowanie a sztuka w cywilizacji współczesnej: wychowanie jako proces całożyciowy; człowiek jako istota, która się kształci; sztuka i produkcja; 9 marca (środa, GALERIA ZADRA, godz. 16,30 - 19.00) - Wychowanie a sztuka w cywilizacji współczesnej - sztuka i kształcenie dyspozycji twórczych; sztuka jako wartość egzystencjalna; kultura estetyczna; 21 marca - Wychowanie a sztuka w cywilizacji współczesnej - rekapitulacja materiału i dysputa 28 marca (możliwa zmiana terminu, informacja w Sekretariacie SDK) - Sztuka - wyobraźnia, ekspresja, wspólnota, twórczość: wprowadzenie; sztuka bliska ludziom; rosnąca rola sztuki w życiu człowieka; WARSZTATY - środy w godzinach 19.30 - 22.00: 2 marca - Doba współczesna — rosnące skomplikowanie organizacyjne stosunków między ludźmi; wzrost procesu instytucjonalizacji życia; współczesne niepokoje i szanse związane z państwem, demokracją polityczną oraz parlamentaryzmem; przemiana społeczeństwa stanowego w społeczeństwo zawodowe; 9 marca - Dobą współczesna - duchowe opanowywanie rzeczywistości jako kulturalna funkcja życia umysłowego; 23 marca - Doba współczesna - rekapitulacja materiału i dysputa; 30 marca (możliwa zmiana terminu, informacja w Sekretariacie SDK) - Kultura współczesna próba syntezy treści spotkań warsztatowych od 6.10.2010 r. i dysputa. Zajęcia prowadzi dr Andrzej Sztylka 19 DLA SENIORÓW INFORMACJE KULTURALNE KLUB SENIORA ,,WARS I SAWA” UWAGA! Zapisy na III kurs komputerowy dla seniorów (dla początkujących) w dniach: 14, 15, 16 marca 2011 r. w godz. 11.00 - 13.00 u Grzegorza Jasińskiego. Zaprasza w marcu 2011 roku na: - 3 marca 2011 r. (czwartek) w godz. 11.00 - 13.00 prelekcję Sylwii Majewskiej pt.: „MENUETY I KONTREDANSE - BAROKOWE TAŃCE DWORSKIE” - 10 marca 2011 r. (czwartek) w godz. 11.00 - 13.00 prelekcję dr Marii Rotkiewicz pt.: „KLEMENTYNA Z TAŃSKICH HOFFMANOWA - PREKURSORKA EDUKACJI I WYCHOWANIA ZDROWOTNEGO KOBIET W POLSCE” - 17 marca 2011 r. (czwartek) w godz. 11.00 - 13.00 "Spotkanie z literaturą" pt.: „JAK ROZMAWIAĆ O KSIĄŻKACH” - wykład i dyskusja z Jakubem Winiarskim - 24 marca 2011 r. (czwartek) w godz. 11.00 - 13.00 prelekcję varsavianisty Karola Mórawskiego pt.: „W SZPONACH HAZARDU - O POPRZEDNIKACH „JEDNORĘKICH BANDYTÓW” - 31 marca 2011 r. (czwartek) godz. 11.00 i 12.30 wycieczka pt.: „WIZYTA U KRÓLA” - zwiedzanie Zamku Królewskiego w Warszawie (lista uczestników zamknięta) Zapraszamy na koncert: - 19 marca 2011r. (sobota) o godz. 16.00 zapraszamy do Sali Kameralnej SDK na koncert pt.: „DAWNYCH WSPOMNIEŃ CZAR” wystąpią: Bogusława Matys - sopran, Antonina Kokszar - sopran, Hubert Świeca - tenor, Milena Lorkiewicz - taniec, Alicja Komorowa - taniec, Marek Serweta - fortepian Na wszystkie spotkania i koncerty wstęp wolny! PLASTYKA Dodatkowe informacje: Grzegorz Jasiński - tel.: (22) 831 23 75 w. 128; e-mail: [email protected] 20 PLASTYCZNA NIEDZIELA Kluby plastyczne Staromiejskiego Domu Kultury zapraszają młodzież, dorosłych i seniorów na bezpłatne zajęcia z rysunku i malarstwa, odbywające się w niedziele: 6, 13, 20, 27 marca 2011 roku, w godz 9.30 - 15.30. W trakcie lekcji oprócz ćwiczeń warsztatowych będą prowadzone korekty oraz konsultacje plastyczne. Zapraszamy stałych uczestników zajęć i nowe osoby, które lubią rysować i malować. Zajęcia prowadzą instruktorzy SDK. WARSZAWSKA PREMIERA LITERACKA PLEBISCYT NA KSIĄŻKĘ 2010 ROKU Książka 2010 roku wybierana jest drogą plebiscytu przez czytelników, bibliotekarzy i księgarzy spośród nagrodzonych książek miesiąca. Zgłoszenia przyjmowane są do 20 kwietnia 2011 roku pod adresem: Klub Księgarza, Rynek Starego Miasta 22/24, 00-272 Warszawa lub na adres e-mailowy: [email protected]. Ogłoszenie wyników nastąpi na uroczystym wieczorze w Klubie Księgarza w czasie Majowych Targów Książki. Wśród uczestników plebiscytu losowane będą egzemplarze książki 2010 roku. Lista książek miesiąca w 2010 roku: Styczeń: - Aleksandra Olędzka-Frybesowa: Metafizyczni poeci francuscy drugiej połowy XX wieku; Luty: - Michał Głowiński: Kręgi obcości. Opowieść autobiograficzna; Marzec: - Tomasz Stańko i Rafał Księżyk: Desperado. Autobiografia Tomasza Stańki; Kwiecień: - Andrzej Walicki: Idee i ludzie. Próba autobiografii; Maj: - Paweł Goźliński: Jul; Czerwiec: - Leszek Biały: Źródło Mamerkusa; Lipiec: - Marek Radziwon: Iwaszkiewicz. Pisarz po katastrofie; Sierpień: - Jolanta Kozak za przekład książki Phiłipa Rotha: Duch wychodzi i Robert Sudoł za przekład książki Cormaca McCarthy’ego: Krwawy południk; Wrzesień: - Antoni Kroh: Starorzecza; Październik: - Włodzimierz Pessel: Antropologia nieczystości. Studia z kultury sanitarnej Warszawy ; Listopad: - Joanna Mueller: Stratygrafie; Grudzień: - Mariusz Szczygieł: Zrób sobie raj . POLECAMY NA STARÓWCE INFORMACJE KULTURALNE KULTURALNE INFORMACJE OTWARTY KLUB LITERATURY Biblioteka Publiczna w Dzielnicy Śródmieście m.st. Warszawy - ul. Świętojańska 5 Czytelnia Naukowa nr VII Biblioteki Publicznej w Dzielnicy Śródmieście (ul. Świętojańska 5) zaprasza na spotkania Otwartego Klubu Literatury. Rozmawiamy o literaturze na przykładach książek napisanych z pomysłem, rozumem i warsztatem. Konfrontujemy treści niesione przez daną powieść, jak i postać jej autora, z kanonami, konwencjami, światopoglądami, historią. Kto?: Na spotkanie może przyjść każdy, bez uprzedniego anonsowania. Kiedy?: Spotykamy się w środy, o godz. 18.00, zwykle co trzy, cztery tygodnie. Gdzie?: Spotkania mają miejsce w Galerii w piwnicy Biblioteki Publicznej na Starówce, przy ul. Świętojańskiej 5. Najbliższe spotkanie odbędzie się 23 marca 2011 r. o godz. 18.00. Pretekstem do dyskusji będą "OPOWIADANIA ODESKIE" IZAAKA BABLA. Jest to zbiór opowieści ze świata żydowskich przestępców i rzezimieszków, żyjących na przedmieściach przedwojennej Odessy. Pierwsze zetknięcie z tekstami Babla było ważnym przeżyciem nawet dla zawołanych znawców literatury. Krytyk i rusycysta Rene Śliwowski pisał: "Doznałem prawdziwego olśnienia, czegoś takiego nigdy dotąd nie czytałem." Izaak Emmanuiłowicz Babel, ur. 13 lipca 1894 w Odessie, rozstrzelany 27 stycznia 1940 w Moskwie przez NKWD, rosyjski prozaik specjalizujący się w krótkich formach, dramaturg i dziennikarz. więcej informacji: www.biblioteka.waw.pl 21 PIWNICA - LARGACTIL - ZAJE , CIA STA£E INFORMACJE KULTURALNE KLUB LITERACKI 21 marca (pierwszy dzień wiosny), w poniedziałek o godz.18.00 zapraszamy na trzecią rozmowę z Wakatem “WIELKI BRAK PATRZY” - prowadzenie: Michał Czaja i Michał Kasprzak 31 marca, w czwartek, o godz. 19.00 - WIERSZORYNKA VI W programie: Turniej 1 Wiersza, koncert, spotkanie autorskie - szczegóły wkrótce na: www.manifestacjepoetyckie.tk Zapraszamy do czytania nowego numeru literackiego kwartalnika internetowego WAKAT - www.sdk.pl/wakat/ Punkt Konsultacji Literackich, w każdą środę, w godz. 16.00 - 18.00. Warsztaty literackie, w każda środę, w godz. 18.00 - 22.00 (nabór zamknięty). Zapraszamy również na warsztaty „TEATR PERFORMANCE POETRY” i seminarium "WYMYŚLANIE CZŁOWIEKA. LITERATURA NOWOCZESNA JAKO ANTROPOLOGIA." [szczegółowe informacje na str. 23] WIECZÓR LITERACKI „Z BUKIETEM NOCĄ. SZYMON BOJKO.” 17 marca, w czwartek, o godz. 18.30, w Piwnicy Largactil odbędzie się Wieczór Literacki dr Szymona Bojko - „Z BUKIETEM NOCĄ. SZYMON BOJKO.”. Jego utwory-wspomnienia czytać będą studenci (tki) Szkoły Teatralnej. Długowieczny (?) zbliża się do 95 lat. Urodzony w Warszawie, kanonier, uczestnik wojny 1939 r. Z wykształcenia historyk sztuki, inscenizator, autor scenariuszy. Objechał pięć kontynentów, jako nauczyciel akademicki, dr honoris causa, uczelni Rhode Island School of Design (USA). Od wielu lat pisze wspomnienia, nadając im formę literacką. Nawet elektroniczny SKYPE otworzył mu dodatkową formę komunikacji stanów emocjonalnych. Znany jest w środowisku pod apokryfami „wypożyczony”, „cytryna”, „the aHa man”, „andrus szemrany”. Mieszka na Mokotowie. Wstęp wolny! 22 SPOTKANIA W LARGACTILU 26 marca (sobota) o godz. 18.00 w Piwnicy Largactil SDK odbędzie się spotkanie Fotograficznego Koła Naukowego na Wydziale Grafiki Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Tematem spotkania będzie: FOTOGRAFIA PRASOWA. WARSZTAT „TEATR PERFORMANCE POETRY” Druga część warsztatów (trwająca od lutego do czerwca 2011 roku) polegać będzie na opracowaniu Poetry performance według scenariusza na podstawie wierszy uczestników. Ów scenariusz posłuży za strukturę pomagającą osiągać coraz lepsze rezultaty w dziedzinie umiejętności panowania nad własną cielesną ekspresją i ukierunkowywania jej w zgodzie z intencjami poetki/y-performerki/a, umożliwiające wydobycie z wiersza dodatkowych sensów i jakości, co stanowi zasadniczy cel całego cyklu warsztatowego. O ile zajęcia praktyczne części pierwszej nakierowane były na rozwijanie umiejętności indywidualnych, o tyle w części drugiej skupimy się na grupowym performowaniu poezji, co pozwoli również otworzyć przestrzeń dla dyskusji o funkcjonowaniu wiersza w przestrzeni innych tekstów kultury. Zarazem podniesie zagadnienia zbiorowości i wspólnotowości, oraz dramaturgii performansu, a tym samym życia indywidualnego i zbiorowego jako performansu. Prowadzenie: Igor Stokfiszewski. EDUKACJA KULTURALNA INFORMACJE KULTURALNE KULTURALNE INFORMACJE Zajęcia (Piwnica “Largactil”) - poniedziałki: 7 i 28 marca, w godz. 18:00 - 21:00. WYMYŚLANIE CZŁOWIEKA. LITERATURA NOWOCZESNA JAKO ANTROPOLOGIA. Seminarium otwarte - czwartki: 10 i 24 marca, od godz. 15.00. Prowadzenie: prof. Przemysław Czapliński. Przemysław Czapliński - polski krytyk literacki, profesor literatury współczesnej. Pracuje w Instytucie Filologii Polskiej Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu Spotkanie: 10 marca 2011 r. - Antropologia futurystyczna: - J. Jankowski, Spłon lotnika; T. Czyżewski, Elektryczne wizje, De profundis, Hymn do maszyny mego ciała, Lalka. B. Jasieński, Futuryzm polski (Bilans). Wszystkie teksty w: Antologia polskiego futuryzmu i Nowej Sztuki. Wrocław 1978; F.T. Marinetti, Akt założycielski i manifest futuryzmu. W zbiorze: Artyści o sztuce. Od van Gogha do Picassa. Warszawa 1963. Lektura dodatkowa: M. McLuhan, Zrozumieć media. Warszawa 2004, dwa teksty do wyboru: Środki przekazu jako translacje; Samochód; Gry; Telegraf; Fonograf, Film, Radio. Spotkanie: 24 marca 2011 r. - B. Schulz, Sklepy cynamonowe [tu zwłaszcza Traktat o manekinach] Lektura dodatkowa: Jerzy Jarzębski, Schulz - ironiczny ład i dyskurs uwodzicielski. „Akcent” 2007, nr 1. Lektury na zajęcia dostępne na stronie www.manifestacjepoetyckie.tk 23 FILM INFORMACJE KULTURALNE DYSKUSYJNY KLUB FILMÓW NIEOBECNYCH Zapraszamy na spotkania Dyskusyjnego Klubu Filmów Nieobecnych SDK : 8 marca 2011 roku, godz. 19.30 (Piwnica Largactil) MUZYCZNA PARTYZANTKA - reżyseria: Mirosław Dembiński. Film o młodych Białorusinach z zespołów rockowych, którzy koncertując walczą z reżimem Łukaszenki. Bohaterów spotykamy w Warszawie podczas manifestacji europejskiej zorganizowanej przez Fundację im. Roberta Schumana. Odurzeni wolnością, po żywiołowym muzykowaniu na ulicach miasta i w klubie studenckim pragną powtórzyć podobne koncerty w ojczyźnie. Ta próba zaowocuje małymi sukcesami, ale i bolesnymi doświadczeniami... Produkcja: Studio Filmowe EVEREST; rok produkcji: 2007; długość: 53 min. Nagrody m.in.: Specjalne Wyróżnienie Jury na Międzynarodowym Festiwalu Filmów Dokumentalnych o Prawach Człowieka „Ukrainian Context” w Kijowie 2008, Pierwsza Nagroda (ex aequo) w kategorii filmów dokumentalnych na Festiwalu Polskich Filmów Niezależnych w Zawierciu 2008, Nagroda Publiczności na Festiwalu Filmów Dokumentalnych “TRANZYT” w Poznaniu 2009. 22 marca 2011 roku, godz. 19.30 (Piwnica Largactil) PIOTRUŚ I WILK - reżyseria: Suzie Templeton Film oparty na baśni muzycznej Sergiusza Prokofiewa, w sposób niesłychanie przejrzysty i szczery mówiący o sprawach najważniejszych: sile przyjaźni oraz ludzkiej dobroci, która stoi ponad wszystkim... Produkcja: Se-ma-for, BreakThru Films, Storm Studios; rok produkcji: 2006; długość: 30 min, nagrody m.in.: Oscar 2007 - Najlepszy Krótkometrażowy Film Animowany, Kryształ Annecy i Nagroda Publiczności Annecy Międzynarodowy Festiwal Filmów Animowanych Annecy 2007, Francja, Pulcinella Italian Television Animation Awards - Cartoon on the Bay Festival 2007, Włochy, „Srebrna Kreska” - Ogólnopolski Festiwal Autorskich Filmów Animowanych OFAFA, Kraków 2007 W LARGACTILU Wstęp wolny! Kontakt: Paulina Zając, 22 831-23-75 w. 118, [email protected] 24 W "LARGACTILU" STANIE NANA BALUKU 14 marca 2011 r., o godz. 18.00 zapraszmy do Piwnicy "Largactil" Staromiejskiego Domu Kultury, na uroczystość odsłonięcia rzeźby autorstwa Sylwestra Ambroziaka oraz nadania jej imienia „Nana Baluku”. W programie m.in.: - „Sylwester Ambroziak - spotkanie, wystawa prac, pokazy video”; happening muzyczny; mit o Nana Baluku. SYLWESTER AMBROZIAK - urodzony 14 kwietnia 1964 w Łowiczu. Studia w latach 1983-1989 w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie na Wydziale Rzeźby w prac. prof. Jerzego Jarnuszkiewicza, Stanisława Kulona i Grzegorza Kowalskiego. Rysunek w prac. prof. Mariana Czapli. Należy do grona najoryginalniejszych polskich rzeźbiarzy współczesnych. Od wielu lat jest zaprzyjaźniony ze Staromiejskim Domem Kultury, Galerią Promocyjną i Kwartalnikiem Exit, jest m.in. autorem statuetki nagrody EXIT przyznawanej co roku przez Kwartalnik.. DYSPONENDA ... Wybrane Wydawnictwa SDK POEZJA: nowość Rafał Nowakowski Z dystansu. Prace poetyckie 2000 - 2010. ilustr.: Agata Wojas opr.graf.: Klara Dendek str. 72 Warszawa 2011 nowość Adam Wiedemann Filtry rysunki: Macej Sieńczyk grafik: Marek Sobczyk str.32; seria: Biblioteka Nocy Poetów Warszawa 2008 cena: 15 zł Zdzisław Tadeusz Łączkowski Ku wzgórzom Planet. Poematy oprac. graf.: E. Dobrzańska-Jurewicz ilustr.: Ryszard Piskorski str. 76 Warszawa 2010 Paweł Kozioł Uwaga, nie ma takiej fali proj. graf.: Marek Sobczyk str.44; seria: Wakat Kwadrat Warszawa 2008 cena: 15 zł Natalia Malek Pracowite popołudnia proj. graf.: Bartłomiej Gerłowski str. 44 seria: Debiuty Warszawa 2010 Roman Bromboszcz digital.prayer proj. graf.: Marek Sobczyk; str.40 seria: Wakat Kwadrat Warszawa 2008 cena: 15 zł Albert Sienkiewicz Hostel Kakofonia proj. graf.: Marek Sobczyk str. 40 seria: Debiuty Warszawa 2010 Kamila Janiak Frajerom śmierć i inne historie proj. graf.: Marek Sobczyk str.54 seria: Biblioteka Nocy Poetów Warszawa 2007 cena: 10 zł Solistki. Antologia poezji kobiet (1989-2009). Red. M. Cyranowicz, J. Mueller, J. Radczyńska Projekt graf.: M. Ignerska, A. Dwurnik seria: Biblioteka Nocy Poetów Warszawa 2009 Krzysztof Bąk Znaki wodne proj. graf.: Piotr Młodożeniec str.46 seria: Biblioteka Nocy Poetów Warszawa 2007 cena: 10 zł Justyna Radczyńska Kometa zawraca proj. graf.: Agata Cygańska; str. 68; seria: Biblioteka Nocy Poetów Warszawa 2009 cena: 15 zł Mariusz Appel Blok rysunkowy proj. graf.: Marek Sobczyk str.32 seria: Biblioteka Nocy Poetów Warszawa 2007 cena: 10 zł Robert Rybicki Stos gitar proj. graf.: Piotr Młodożeniec; str. 48; seria: Biblioteka Nocy Poetów Warszawa 2009 cena: 15 zł Nazar Honczar Gdybym proj. graf.: Marek Sobczyk str.48 seria: Biblioteka Nocy Poetów Warszawa 2007 cena: 10 zł Tomasz Pułka Mixtape proj. graf.: Marek Sobczyk; str.50; seria: Wakat Kwadrat Warszawa 2009 cena: 15 zł Michał Płaczek Opór skóry proj. graf.: Piotr Młodożeniec; str.50; seria: Biblioteka Nocy Poetów Warszawa 2008 cena: 15 zł cd. verte 25 DYSPONENDA ... Dominik Bielicki Gruba tańczy proj. graf.: Piotr Młodożeniec; str.46 seria: Biblioteka Nocy Poetów; Warszawa 2008 cena: 10 zł Andrzej Szpindler Andrzej King Kong a co? Nic, rozległe pole bobu I jego mięsopust prawy Szpindler proj. graf.: Marek Sobczyk; str.54 seria: Wakat Kwadrat; 2007 cena: 10 zł PROZA: Andrzej Sołtan Kamienica Bornbachowska proj. graficzny: Ewa i Jerzy Kowalscy str. 142; il. 42 Warszawa 2006 cena: 50 zł Aleksander Jerzy Wieczorkowski Blog. Widziane z fosy. str. 192; seria: poza seriami SDK Warszawa 2008 cena: 20 zł Adam Walny Teatr przedmiotu. Kulisy warsztatu. Arkana rzemiosła. str. 94; seria: poza seriami SDK Warszawa 2007 cena: 10 zł Najlepsze warszawskie piosenki z lat 1918 - 1943 Płyta CD “Szemrany plan Warszawy” do nabycia w SDK - kontakt: 022 831 23 75 Nagrane... PIOSENKI SERCEM PISANE PISMO LITERACKIE: Pr om oc ja ! WAKAT (numery archiwalne: 1-8, 9/10) Kwartalnik. Poezja, proza, wywiady, reportaże, recenzje. Oprawa graf. Marek Sobczyk Pismo literackie wydawane przez SDK. Warszawa (od 2006 r. - 2009 r.). cena: 5 zł (za numer) W przypadku zainteresowania, prosimy o kontakt telefoniczny, drogą elektroniczną lub bezpośrednio w Staromiejskim Domu Kultury Rynek Starego Miasta 2, 00-272 Warszawa. Dział literacki: (022) 831-23-75, 831-17-15 e-mail: [email protected] www.manifestacjepoetyckie.tk 26 Płyta CD Płyta CD “Piosenki Sercem Pisane” “Piosenki Sercem Pisane” dodo nabycia ww SDK nabycia SDK Kontakt: 022 831 2323 7575 Kontakt: 022 831 KLUBY, ZAJECIA, STA£E FORMY PRACY W SDK , KA Y T S A L P SPOTKANIA PRZY SZTALUGACH Prowadzone od 1974 r. Pracownia proponuje warsztaty z zakresu rysunku i malarstwa m.in. przygotowujące młodzież do egzaminów na wyższe uczelnie, ale nie tylko, bowiem zaprasza także ludzi młodych chcących wykorzystać swój talent dla samej przyjemności rysowania lub malowania. Zajęcia: poniedziałki i czwartki od godz. 13.00 do 21.00, wtorki od godz. 8.30 do 14.30. PLASTYCZNA NIEDZIELA Bezpłatne zajęcia z rysunku i malarstwa dla młodzieży, dorosłych i seniorów, odbywające się w niedziele, w godz. 9.30-15.30. W trakcie lekcji oprócz ćwiczeń warsztatowych prowadzone są korekty oraz konsultacje plastyczne. Zajęcia prowadzą instruktorzy: Irena Dłutowska, Sławomira Rykfa, Bartłomiej Gerłowski Członkowie klubów i pracowni mogą korzystać z biblioteczki specjalistycznej. Prowadzący: Bartłomiej Gerłowski MANSARDA Od 2000 roku pracownia prowadzi zajęcia z rysunku i malarstwa dla dorosłych oraz młodzieży. Głównym celem lekcji jest kształcenie warsztatu artystycznego, motywowanie do pracy twórczej oraz przygotowanie do egzaminów wstępnych na uczelnie plastyczne. Zajęcia w dwóch grupach: dorośli - poniedziałki, środy, czwartki, piątki 8.00 - 13.00 ; młodzież - sobota 8.00 - 16.00. Prowadząca: Sławomira Rykfa PRACOWNIA RYSUNKU I MALARSTWA Działa w SDK od 1990 r. Zajęcia przeznaczone są dla uzdolnionych plastycznie młodych osób. Tym, którzy chcą ubiegać się o indeksy uczelni plastycznych zapewniona jest fachowa pomoc w przygotowaniu i wyborze zestawów prac do tzw. teczki kwalifikacyjnej a tym, którzy studiując na innych kierunkach pragną rozwijać swój talent - wszechstronna pomoc artystyczna. Pracownia organizuje wakacyjne plenery malarskie w atrakcyjnych miejscach Polski. Dla najzdolniejszych wystawy w Galerii “Wyjście Awaryjne” Zajęcia: wtorki w godz. 15.00 - 21.00, środy i piątki godz. 13.00 - 21.00. EXIT - NOWA SZTUKA W POLSCE Kwartalnik o sztuce, wydawany od roku 1990. Wizytówka dokonań i poglądów młodych artystów tworzących przede wszystkim w kręgu sztuki konceptualnej, instalacji i performance'u, wydawana przez Fundację EXIT oraz Galerię Promocyjną. www.exit.art.pl GALERIA PROMOCYJNA Głównym założeniem programu wystawowego jest prezentacja najnowszych zjawisk z obszaru szeroko rozumianych sztuk plastycznych oraz z ich pogranicza. Galeria prezentuje wyłącznie prace artystów profesjonalnych, jest kontynuatorką założonej w 1955 roku Galerii Krzywego Koła. Czynna: od wtorku do soboty w godz. 11.00 18.00, w niedzielę w godz. 13.00 - 17.00. Kurator: Jacek Werbanowski GALERIA WYJŚCIE AWARYJNE Prezentuje prace twórców profesjonalnych i amatorów. Ze względu na charakter i kształt Galerii, mogą być w niej prezentowane jedynie małe formy plastyczne. Założona w 1985 roku. Czynna: od poniedziałku do niedzieli w godz. 9.00 - 20.00. Kurator: Tomasz Świtalski Prowadząca: Irena Dłutowska Staromiejski Dom Kultury Warszawa, Rynek Starego Miasta 2, 00-272; tel.: (+ 48 22) 831 23 75; fax: (+48 22) 635 36 16; e-mail: [email protected] 27 KLUBY, ZAJECIA, STA£E FORMY PRACY W SDK , MUZYKA KWARTET WILANÓW Kwartet smyczkowy założony w 1967. Od 1990 pracuje w Staromiejskim Domu Kultury. Oprócz codziennych prób Kwartet organizuje cykliczne koncerty podczas których prezentuje się najwybitniejsze dzieła współczesnej kameralistyki, z udziałem kompozytorów tych dzieł. www.kwartetwilanow.prv.pl ZESPÓŁ MADRYGAŁOWY ”I MUSICI CANTANTI" Działa od 1966 roku. Jest prekursorem zainteresowania wokalną muzyką renesansu w Polsce. Zapraszamy zainteresowanych wspólnym śpiewaniem. Dla chętnych prowadzimy indywidualne zajęcia z emisji głosu wraz a nauką czytania nut. Zajęcia indywidual-ne: piątki godz. 18.30 22.00; próby - wtorki godz. 18.30 - 22.00. Prowadzący: Jan Holc KLUB PIOSENKI Istnieje od 1976 r. oprócz nauki śpiewu, prowadzonej indywidualnie oferuje zajęcia z kształcenia słuchu i umuzykalnienia. Przygotowania do egzaminów do szkół artystycznych oraz do debiutanckich koncertów. Zajęcia: od poniedziałku do piątku od godz. 8.00. Prowadzący: Krzysztof Dłutowski CHÓR WARSZAWSKIEGO TOWARZYSTWA SCENICZNEGO Współpracuje z SDK od listopada 2005 r. Powstał w 1998 roku z inicjatywy studentów Akademii Muzycznej w Warszawie. Założycielem i wieloletnim dyrygentem chóru była Ewa Strusińska. Trzon zespołu stanowią osoby, które ukończyły wyższe lub średnie szkoły muzyczne. Obecnie dyrygentem chóru jest Lilianna Krych, studentka UMFC. Próby: środy w godzinach 19.00-22.00, w sali kameralnej SDK. Prowadzący: Lilianna Krych JAZZ CLUB “RYNEK" Jest jednym z najstarszych klubów jazzowych w Kraju. Działa z przerwami od roku 1974. W klubie odbywają się promocje płyt i koncerty specjalne. Na Rynku Starego Miasta w lipcu i sierpniu współorganizuje od roku 1995 festiwal JAZZ NA STARÓWCE. Koncerty: raz w miesiącu w sobotę. Prowadzący: Krzysztof Wojciechowski STAROMIEJSKI KLUB MUZYCZNY Od 1992 roku krzewi ideę muzykowania w gronie kameralnym - muzykowania domowego. Aktywność artystyczna tego typu pozwala osiągać zadowolenie ze wspólnej gry nawet średnio zaawansowanym. Spotkania: środy w godz. 17. 30 22.00 i soboty w godz. 18. 00 - 22.00. Prowadzący: Jan Holc EDUKAC kultura i kulturote JA rapia KONWERSATORIUM “HUMANISTYCZNA FILOZOFIA I SZTUKA ŻYCIA" Zajmuje się filozofią sztuki, jej wpływem na doskonalenie wiedzy, rozwijanie świadomości o humanistycznych treściach i wartościach życia. Założone w 1991 roku. Spotkania: poniedziałki i środy godz. 19.45 - 22.15. Prowadzący: dr Andrzej Sztylka KLUB TWÓRCZY "MIKROSCENA” Założony w 1974 roku. Prowadzi zajęcia dla dzieci i młodzieży mające na celu rozwój w zakresie wrażliwości artystycznej i społecznej. Ćwiczenia scenariuszowe, aktorskie, reżyserskie w trakcie m.in. gier dramatycznych (teatr i film), pozwalają doskonalić umiejętności twórczego działania w grupie i wyrażania osobowości. Klub współpracuje z Oratorium im. św. J. Bosko, Młodzieżowym Ośrodkiem Socjoterapii nr 5, Zespołem Szkół nr 48. im. AK, Polską Fundacją Kościuszkowską. Zajęcia w SDK: środy 15.0020.00, piątki 14.00-19.00. Prowadzący: Małgorzata Graczyk i Ziemisław Olszewski BAJKI MIĘDZYKULTUROWE Poznanie różnorodności kultur wprowadzeniem do rozumienia otaczającego świata. Celem programu jest zapoznanie z wartościami innych kultur, obecnymi w kluczowych dla początkującego rozwoju człowieka utworach jakimi są bajki a także wykazanie ich uniwersalnego i wartościowego przekazu. Program zakłada podniesienie świadomości międzykulturowej uczestników oraz aktywizację ich potencjału twórczego. Spotkania : wtorki : 16.00 – 19.00, środy : 15.00 -18.00 Prowadzący: Bartłomiej Gerłowski , Zofia Bałdyga, Małgorzata Graczyk Staromiejski Dom Kultury Warszawa, Rynek Starego Miasta 2, 00-272; tel.: (+ 48 22) 831 23 75; fax: (+48 22) 635 36 16; e-mail: [email protected] 28 KLUBY, ZAJECIA, STA£E FORMY PRACY W SDK , TANIEC TANCERZ SOLISTA - RAFAŁ DZIEMIDOK Profesjonalny tancerz młodego pokolenia specjalizujący się w tańcu współczesnym, pracuje pod opieką SDK od 1997r. Zdobył wiele nagród i wyróżnień na konkursach i przeglądach. ZESPÓŁ TAŃCA DAWNEGO “PAWANILIA” W SDK od 1992. Skupia ludzi zainteresowanych tańcem średniowiecznym, renesansowym i barokowym. Zespół organizuje pokazy oraz kursy, popularyzuje taniec i muzykę dawną. Zajęcia: poniedziałki i czwartki 18.30-21.30, wtorki 18.0021.00, soboty 12.00 - 17.00. Prowadzący: Sylwia Majewska i Katarzyna Mazur WAKAT Kwartalnik literacki. Istnieje od 2006 roku. Obecnie wydawany w Interneciej: www.sdk.pl/wakat/ Prowadząca: Beata Gula WARSZTATY LITERACKIE To cykle spotkań z poetami, prozaikami i krytykami dla młodych ludzi. Kwalifikacja na warsztaty na podstawie dostarczonych prób twórczości. W SDK od 1982 roku. Prowadząca: Beata Gula SENIORZY www.pawanilia.sdk.pl RA U T A R E T I L KLUB LITERACKI Jest kontynuacją dość licznych, działających od 1967 r. grup literackich w SDK. Zajmuje się promocją twórczości debiutantów, jak i twórcami profesjonalnymi. W SDK od 1982 roku. Od 2010 roku swoje działania i stałe zajęcia realizuje w Piwnicy Largactil SDK. Ramowy program działalności: - poniedziałki w godz. 18.00-22.00: seminaria, warsztaty; wtorki w godz. 17.00-22.00: spotkania redakcyjne pisma “Wakat”; - środy w godz. 16.0018.00: Punkt Konsultacji Literackich; - środy w godz. 18.00-22.00: warsztaty literackie; - czwartki w godz. 17.00-22.00: spotkania autorskie, promocje książek, Wierszorynki... KLUB SENIORA “WARS I SAWA” Powstał w SDK w czerwcu 2008 r. Skupia starsze osoby chcące aktywnie uczestniczyć w życiu kulturalnym Starego Miasta i Warszawy, spotkać się, porozmawiać, mile spędzić czas. Od października 2010 roku Klub rozpoczął kurs komputerowy. Spotkania (przy kawie): co czwartek, w godz. 11.00 - 13.00. Prowadzący: Grzegorz Jasiński ALE BABKI + ... Zespół wokalny „Ale Babki +…” Fundacji Nestor istnieje od października 2007 r. Współpracuje z SDK od wiosny 2008 r. Wykonuje utwory muzyczne w wielu językach (polskim, włoskim, angielskim, francuskim, rosyjskim, ukraińskim, czeskim) wzbogacając je ruchem scenicznym i tańcem. W repertuarze zespół ma około 70 utworów i kilkanaście programów tematycznych. Próby: czwartki - 14.00 - 16.00; soboty - 11.00 13.00. Prowadząca: Anna Dąbrowska Prowadząca: Beata Gula PUNKT KONSULTACJI LITERACKICH Przeznaczony jest dla osób jeszcze przed debiutem. Podczas indywidualnych rozmów z krytykiem lub literatem, można uzyskać ocenę swoich prac, otrzymać wskazówki. W SDK od 1985 r. Środy, w godz. 16.00 - 18.00. CHÓR “STARÓWKA” Chór Towarzystwa Przyjaciół Warszawy, Oddział Centrum. Współpracuje z SDK od września 2008 r. Istnieje od października 1996 r. W swoim repertuarze chór ma około 90 utworów. Próby: w poniedziałki - 15.00 - 17.00 i piątki - 16.00 18.00. Prowadząca: Marianna Czech, Dyrygent: Antonina Kokszar 29 KLUBY, ZAJECIA, STA£E FORMY PRACY W SDK , Iy C E I Z , D ¿ e DLA i mlodzi KLUBIK POD DASZKIEM Dawny Klub “Szósteczka”. Działa od 1992 roku. Dzieci (4-5 lat) uczestniczą w zajęciach plastycznych, muzycznych, teatralnych, a także sportowych. Dzieci uczą się także j. angielskiego. Zajęcia: w poniedziałki 9.00 - 13.00, od wtorku do piątku 8.30 - 13.00. Prowadząca: Patrycja Ciastko KLUBIK SPORTOWY “KANGUREK” Działa od września 2008 roku. Przeznaczony jest dla dzieci w wieku 4-5 lat. Zajęcia edukacyjne z zakresu wychowania przedszkolnego, rytmika, zapoznanie z kulturą poprzez m.in. wyjścia do teatru, muzeum, a także podnoszenie sprawności fizycznej: ćwiczenia ogólnorozwojowe. W ramach zajęć prowadzone będą lekcje z języka angielskiego. Zajęcia: poniedziałek piątek od 8.30 do 14.00. Prowadząca: Anna Zarzycka PRACOWNIA PLASTYCZNO - TEATRALNA "PANKRACOWNIA” W SDK od 1985. Kształtuje zdolności w dziedzinie plastyki i teatru. Projekty i rysunki dzieci są rezultatem wytrwałej pracy i można je podziwiać na wystawach w SDK. Zajęcia: poniedziałki 15.00 - 19.30, wtorki, czwartki 16.00 - 19.30 oraz wtorki 9.00 - 13.30, środy godz. 9.30 - 13.30. Prowadząca: Bożenna Pepłońska KLUB GIER PRZYGODOWYCH “TWIERDZA” Założony w 1990 roku, jest kontynuacją popularnej niegdyś “Groteki”. Był jednym z pierwszych klubów, który skupił osoby zainteresowane światem fantastyki i gier. Klub przeznaczony jest dla młodzieży gimnazjalnej, licealnej i starszej. Zajęcia: wtorki 19.00-22.00, soboty 9.00 - 15.00, niedziele 16.00 - 22.00. Prowadzący: Michał Dyr ZAJĘCIA UMUZYKALNIAJĄCE DLA NIEMOWLĄT I MAŁYCH DZIECI W SDK od września 2009 r. Zajęcia skupiają się na wprowadzaniu dziecka w świat muzyki od najmłodszych lat poprzez rozwój naturalnej muzykalności człowieka. Poniedziałki 17.15 18.00, soboty 11.15 - 12.00. Zajęcia w dwóch grupach wiekowych: 0-3 i 4-6 lat. KLUB BEMOLEK Założony w 2002 roku, prowadzi zajęcia indywidualnego nauczania gry na fortepianie, bez ograniczania limitu wieku. Ukazuje radość muzykowania. Zajęcia indywidualne: pon. 13.00-18.30; wt. 13.30-17.30; śr. 13.00-18.00; czw. 13.30 - 18.30; piąt. 14.00-18.30; sob.9.0015.00. Prowadząca: Agnieszka Jóźwik KLUB MAŁYCH PIANISTÓW W SDK od 1998. Rozwija zainteresowania muzyczne u najmłodszych, umuzykalnia, kształci wrażliwość, zachęca do zabawy w muzykę. Zajęcia prowadzone są indywidualnie i grupowo. Zajęcia: pon. 14.00-17.15; śr. 14.00-19.30; czw. 14.00 - 18.30; piąt. 14.00-19.30; sob.9.30-11.15. Prowadzący: Katarzyna Mazur TEATR TEATR KLASYKI ROSYJSKIEJ Założony w 1999 roku, to młodzieżowa grupa realizująca arcydzieła z kanonu dramatu i wielkiej literatury rosyjskiej. Zajęcia grupowe i indywidualne (przygotowanie do szkół teatralnych, praca nad tekstami). Zajęcia: czwartki godz. 14.00 -20.00, niedziele godz. 8.30 - 16.30. Prowadząca: Zuzanna Górniaszek TEATR PRZEDMIOTU Współpracuje z SDK od lutego 2005 roku. W programie m.in.: - lalka, maska, przedmiot inspiracje i kreacje, od scenariusza do realizacji postać i dramat w Teatrze Przedmiotu; - lalka bez tajemnic - budowa, animacja, język; - przedmiot w terapii i rytuale... Teatr zaprasza pasjonatów, studentów, instruktorów i pedagogów. Zajęcia: sobota, niedziela od godz. 16.00 do 20.00. Prowadzący: Adam Walny http://walny-teatr.webpark.pl Prowadząca: Katarzyna Mazur. Staromiejski Dom Kultury Warszawa, Rynek Starego Miasta 2, 00-272; tel.: (+ 48 22) 831 23 75; fax: (+48 22) 635 36 16; e-mail: [email protected] 30 WIERSZYKI DLA DZIECI MAREK BARTKOWICZ RUCH ŻÓŁWIA Żółw, nim wykona jakiś ruch myśli około minut dwóch, więc gdyby w szachy grać mu przyszło, pewnie by dobrym był szachistą. Pracę wykonał Bartek Lipiński, lat 4 i pół na zajęciach Klubu “Kangurek” SDK OKIEM SYRENKI O...SŁUPIAŁAM Stare Miasto oznakowano. Wokół strefy wpisanej na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO ustawiono ostatnio 7 słupków graniczno-informacyjnych (- na Wybrzeżu Gdańskim przy Ogrodach Zamkowych, - przy wschodnim wlocie trasy W-Z, przy schodach ruchomych, - przy Mostku Gotyckim, - przy Piekarskiej, - przy Kilińskiego, - na Nowomiejskiej, przy Barbakanie, - na Brzozowej tuż przy Mostowej), ósmy, a w zasadzie pierwszy, stoi u zbiegu Krakowskiego Przedmieścia z Miodową od 2008 roku. Powiem szczerze, słupki nie zachwycają pięknością. Gdy był tylko jeden, był pewną atrakcją. Być może ze względu na znajdującą się na szczycie rzeźbę-makietę Starego Miasta, która jest najlepszym fragmentem „budowli”?! Gdy słupki powieliły się i "rozeszły" po Starówce, urok prysł. Umieszczenie ich na obrzeżu strefy było ponoć jednym z wymogów utrzymania wpisu UNESCO. Myślę jednak, że ich ilość, forma plastyczna i rozlokowanie na obszarze Starówki, to już wybór lokalny. Dobór czerwono- brązowego polerowanego granitu (szwedzka Wanga) na okładzinę słupków - dość dyskusyjny. Co do formy, wielkości i sposobu ustawienia ich względem najbliższego otoczenia, też można debatować. Nie widzę także wizualnej łączności ze staromiejską architekturą (być może kolorem nieco przypominają ciemną czerwień murów obronnych, czy kolor ścian Zamku, ale pokrewieństwo zaburza wypolerowana powierzchnia kamiennych okładzin). Nie wiem także, czy 7-krotne "klonowanie" wzoru pierwszego słupka było dobrym rozwiązaniem. Być może zachowanie elementów wspólnych (odlewu i pamiątkowych medalionów) i pewne zróżnicowanie podstawy słupków wraz ze zmieniającym się "krajobrazem" Starówki, nadałoby im nieco więcej oryginalności i artyzmu? Wiem, że o gustach się nie dyskutuje, lecz operujemy w obszarze (ściśle - na jego granicy) zabytkowym i moje zastrzeżenia to nie tylko "sprawa smaku". Słupki to nowe elementy zabudowy, które mają tu zostać na wieki i stopić się z zastaną małą i dużą architekturą. Mnie rażą swoją innością i redundancją. Być może, to tylko kwestia czasu, i "opatrzenia się". Swoją drogą ciekawe, jakiej swojskiej nazwy doczekają się słupki? Poczekamy. Strefę oznakowaliśmy (koszt, to według dokumentów przetargowych ponad 320 000 zł). Czas chyba zaspokoić inne, o niebo bardziej „palące” potrzeby Starego Miasta, by mogło dalej szczycić się unikatową wartością kulturową, podkreśloną ponad 30 lat temu wpisem na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO. Syrenka Rynek wydawca: Staromiejski Dom Kultury w Warszawie adres redakcji: Rynek Starego Miasta 2 00-272 Warszawa, Tel: 831-23-75 www.sdk.pl, e-mail: [email protected] Redaguje Zespół Redaktor Naczelny: Sebastian Lenart Sekretarz redakcji: Piotr Sobieniak Opieka graficzna: Bartłomiej Gerłowski, Piotr Sobieniak ISSN 1733-5906 Wydawnictwo bezpłatne Oddano do druku 25.02.2011
Podobne dokumenty
kwiecień 2011 - Staromiejski Dom Kultury
“Wars i Sawa” informuje .................................12 Informacje kulturalne - bieżące imprezy, wydarzenia, spotkania... .................................13 Fotoplastikon ........................
Bardziej szczegółowosierpień 2011 - Staromiejski Dom Kultury
publikacji. Fotografie pochodzą z zasobu Narodowego Archiwum Cyfrowego (w opisie udostępnionym przez
Bardziej szczegółowomaj 2015 - Staromiejski Dom Kultury
INFORMATOR KULTURALNY STAROMIEJSKIEGO DOMU KULTURY NR 128/05/2015, www.sdk.pl
Bardziej szczegółowo