Pedagogizacja rodziców

Pedagogizacja rodziców
Na podstawie lektur „Obyś cudze dzieci wychowywał”,
M. Sakowska, J. Sikora, A. Żwirblińska
„Jak pomóc dziecku nie pić” A. Pacewicz
Każdy z nas zawsze wiedział jak być najlepszym rodzicem, wychowawcą.
Problemy pojawiają się dopiero z chwilą, kiedy naprawdę nimi zostajemy.
Autorki książek zawarły kilka ciekawych spostrzeżeń i rad, które mogą pomóc
w lepszym porozumieniu się z dziećmi, rozwiązywaniu codziennych
problemów, konfliktów.
Umiejętności ułatwiające rozmowę.
1. Uważne, czyli aktywne słuchanie
Aktywne słuchanie wymaga od nas wielkiego wysiłku. Słuchając rodzic
powinien oderwać się od własnych spraw i problemów, pamiętać, że
komunikacja to nie tylko słowa, ale i emocje. Zadają pytania, pozwalające
zrozumieć, jakie uczucia kryją się za komunikatem słownym.
Umiejętności dobrych słuchaczy:
 Okazywanie zainteresowania
 Zachęcanie mówiącego, wyrażając na bieżąco swoje uczucia np. „to mnie
zaciekawiło…”, „to przykre, co powiedziałeś…”
 Zadawanie pytań otwartych – zaczynające się od słów: „kto, gdzie, jak…”
a nie „czy”
 Unikanie tworzenia atmosfery przesłuchania przez ciągłe zadawanie
pytań
 Skupianie się na dziecku, jego zachowaniu
 Od czasu do czasu sprawdzanie, czy dobrze rozumiemy, co mówi dziecko
Uważne słuchanie pozwala dotrzeć do komunikatów ukrytych za słowami i
rozszyfrować prawdziwe motywy zachowania dziecka.
Dziecko mówi:-Nie chcę jechać na tę beznadziejną wycieczkę.
Za tym komunikatem może kryć się przekaz emocjonalny:-Nie mam fajnych
ubrań, dostanę za mało pieniędzy, żeby coś sobie kupić”
Dobrzy słuchacze upewniają się do intencji, uczuć i treści przekazu, aby móc
dzięki temu uniknąć zniekształceń informacji.
Kiedy słuchanie jest pozorne?
 Kiedy bardziej skupiamy się na tym, co chcemy sami powiedzieć
i w efekcie nie zwracamy uwagi, co dziecko do nas mówi.
 Czekamy tylko na to, aby wejść mu w słowo i przedstawić nasz punkt
widzenia.
 Słuchamy tylko to, co chcemy usłyszeć.
 Przerywamy dziecku wypowiedź i kończymy za niego, zniekształcając ją
do własnych celów.
 Zadajemy pytania, by oceniać lub krytykować, np. „Kto cię do tego
namówił?”, „Co to znaczy, że nie wiedziałeś?...
2. Zdolność przekazywania akceptacji.
Akceptację przekazujemy w myśl zasady: ”akceptuję cię jakim jesteś, akceptuję
twoje uczucia, nie akceptuję tylko twojego zachowania”
Oto przykłady:
Zachowanie dziecka: arogancja, podniesiony ton głosu.
Reakcja rodzica: wypowiedź: „Rozumiem, że jesteś zły, ale nie podoba mi się,
gdy mówisz w ten sposób.”
Zawiera komunikat ukryty:” Rozumiem twoje uczucia, szanuję cię, choć nie
mogę zaakceptować tego, co robisz”.
Skutek: redukuje złość, ułatwia kontakt
3. Otwartość w wyrażaniu uczuć oraz informowanie o własnych
potrzebach.
Komunikacja, aby była skuteczna, musi być dwukierunkowa.
Rodzic też ma emocje, również negatywne. Ukrywanie uczuć blokuje kontakt,
gdyż dziecko odczytuje je jako fałsz i nieszczerość, poza tym tłumione uczucia
muszą znaleźć gdzieś ujście – to Ne właśnie są przyczyną niekontrolowanych
wybuchów złości, złośliwości, sarkazmu.
Otwartość to bezpośrednie wyrażanie uczuć w odpowiedzi na zaistniałą sytuację
„Tu i teraz” – reakcje są adekwatne do sytuacji, a przez to zrozumiałe dla
dziecka.
Wyładowanie to efekt nagromadzenia negatywnych uczuć – reakcje są
przesadzone, niezrozumiałe, nieadekwatne do sytuacji. Zawierają wypowiedzi
często nawiązujące do przeszłych sytuacji, np. „zawsze”, „nigdy”, „jak zwykle”.
Osoba, na której wyładowuje się emocje czuje się atakowana, broni się.
4. Komunikaty JA
Pozwalają one w otwarty sposób mówić o własnych emocjach i potrzebach.
Zawierają trzy elementy:
 Informację o zachowaniu dziecka:” Kiedy bez słowa odszedłeś…”
 Opis skutków:” straciłam dużo czasu na szukanie cię.”
 Opis stanu uczuć:” …i bardzo się o ciebie martwiłam.”
Wypowiedź zamiast charakteru
informujący, co czuje rodzic.
oceniającego
dziecko,
ma
charakter
Przykłady komunikatów JA i komunikatów TY
Opis sytuacji
1. Dziecko przychodzi
do rodzica ze swoim
problemem. Rodzic w tej
chwili źle się czuje, nie
ma
sił
i
ochoty
rozmawiać z dzieckiem.
Komunikat TY
Komunikat JA
- Daj mi spokój, nie - Bardzo boli mnie dziś
zawracaj mi głowy.
głowa,
możemy
porozmawiać o tym
- Nie przeszkadzaj mi.
później?
- Znowu coś chcesz ode Jestem
dziś
w
mnie?
wyjątkowo złej formie i
boję się, że nie jestem w
stanie odpowiednio się
skupić. Czy ta sprawa
może poczekać?
2. Dziecko ma w pokoju Jesteś
bałagan.
bałaganiarz.
okropny - Kiedy zostawiasz w
pokoju bałagan, jestem
zła, bo wtedy sprzątam
- Jesteś leń, nic ci się nie za ciebie
i tracę
chce robić.
mnóstwo czasu.
- Kiedy zostawiasz w
3. Dziecko
sklepie.
biega
w - Zachowujesz się jak
dzikie zwierzę! Nie
będzie wieczorem
telewizji!!
pokoju bałagan jest mi
za ciebie wstyd i
sprzątam za ciebie.
- Nie lubię tego, co
robisz. To przeszkadza
sprzedawcom, kiedy
biegasz między półkami.
4. Dziecko zostawiło na - Jesteś okropny, mam - Jestem wściekły, że
dworze narzędzie i w cię dosyć!
moja
nowa
piła
efekcie
zostało
została na zewnątrz i
uszkodzone.
zardzewiała.
- Oczekuję od ciebie,
że kiedy pożyczasz
moje narzędzia,
będziesz je zwracał
natychmiast i w
dobrym stanie.
5. Dziecko nie zgasiło - Ile razy ci muszę
światła po wyjściu z mówić, abyś zgasił
łazienki.
światło po wyjściu z
łazienki!!
- Denerwuję się, kiedy
nie możesz zapamiętać,
aby zgasić po sobie
światło w łazience.
Rozmawiaj z dzieckiem.
Nie stosuj cenzury, nie unikaj tematów zakazanych. Twoje dziecko musi czuć,
że może rozmawiać z tobą o wszystkim, począwszy od alkoholu czy seksu, a
skończywszy na młodzieżowej modzie i piłce nożnej. Jeżeli zmieniasz temat
albo się wściekasz, gdy rozmowa staje się niewygodna, twoje dziecko przestanie
zwracać się do ciebie ze swoimi prawdziwymi problemami.
Język ciała
Twoje dziecko też dobrze odczytuje komunikaty, które wysyłasz bez użycia
słów. Na przykład, jeśli chce z tobą porozmawiać, a ty właśnie czytasz gazetę
albo oglądasz telewizję, to odłóż gazetę, wyłącz telewizor. Dopiero, gdy to
zrobisz i spojrzysz dziecku w oczy, będzie wiedzieć, że naprawdę jesteś gotowa
słuchać.
Rodzicielskie pułapki






Nie oceniaj bez przerwy tego, co robi twoje dziecko
Nie dawaj zbyt wielu dobrych rad
Nie miej na wszystko dobrych odpowiedzi
Nie krytykuj
Nie wyśmiewaj
Nie lekceważ problemów z którymi przychodzi twoje dziecko