ld110814

Transkrypt

ld110814
Chodzić w Duchu Św.
20 tydzień zwykły
Lectio divina – czytanie i rozważanie Słowa
Bożego
Parafia NMP Bolesnej, Wrocław – Strachocin, sierpień 2011
Teksty dostępne na stronie: www.onjest.pl
Opracowanie: Jolanta Prokopiuk
Lectio divina - metoda osobistego studium Pisma Świętego
Mnisi znali dwa sposoby medytacji Słowa Bożego: ruminatio – przetrawianie Słowa
Bożego poprzez jego ciągłe powtarzanie oraz lectio divina– Bożą lekturę, czytanie
Pisma Świętego. Ukształtowana była przez duchową egzegezę Pisma Świętego.
Chodziło w niej o to, że wszystkie słowa Biblii rozumiem jako drogę do Boga, jako
opis drogi duchowej. Chodzi tu raczej o pytanie: kim jestem, co jest tajemnicą mojego
życia, kim i czym stałem się dzięki Jezusowi Chrystusowi? Kiedy bowiem poprzez
medytację poczuję, kim jestem, zmieni się także moje działanie w świecie.
Kilka uwag o miejscu modlitwy, czasie oraz pozycji modlitewnej.
Miejsce – Idealne to kościół czy kaplica z wystawionym Najświętszym
Sakramentem. W praktyce będzie to każde miejsce, w którym znajdziemy choć
odrobinę wyciszenia.
Czas – Przynajmniej kwadrans. Dobrze jeśli będzie to pół godziny. Pora dnia nie
jest istotna, ważne tylko, byśmy byli przytomni i w czasie modlitwy nie zasnęli.
Pozycja w czasie modlitwy. Godna i wygodna. Można w tej modlitwie klęczeć,
można siedzieć na małej ławeczce, można też zwyczajnie usiąść na wygodnym
krześle przy stole.
Przebieg lectio divina– Istotą tej metody jest jej podział na:
I.
II.
III.
Czytanie (lectio)
Medytację (meditatio)
Modlitwę (oratio)
Całość poprzedzona być powinna chwilą wyciszenia, skupienia, prośbą skierowaną
do Ducha Świętego o dobre owoce. Na zakończenie powinniśmy podziękować Bogu
oraz dokonać refleksji nad naszą modlitwą – jak się czuliśmy, co było dobre w tej
modlitwie a co należałoby w niej poprawić w przyszłości.
Czytanie (lectio) wybieramy dłuższy fragment tekstu – przynajmniej jeden rozdział.
Nie zakładamy, że przeczytamy go w całości. Może się zdarzyć, że już pierwszy
werset będzie tym fragmentem nad którym powinniśmy zatrzymać się dłużej. Czytam
Pismo Święte powoli i uważnie, nie po to, by pomnożyć swoją wiedzę, lecz by
spotkać Boga w Jego Słowie. W czytaniu chodzi bowiem o znalezienie takiego
fragmentu (zwykle będzie to jeden werset), który nas poruszy. To poruszenie może
mieć bardzo różny charakter. Może to być ciekawość, niezrozumienie, pociecha,
piękno, niepokój. Poruszenie jest świadectwem, że ten werset jest dla nas
osobiście ważny. Bardzo ważną informacją jest złość lub agresja rodząca się
podczas czytania Słowa Bożego. Oznacza ona bowiem, że Jezus w Słowie Bożym
dotyka naszej nieuporządkowanej dziedzina życia. Jest bardzo istotne zwrócenie
uwagi na uczucia, które nam towarzyszą. Nie mamy wpływu na uczucia, które się
rodzą. Są ważne ponieważ, ukazują nam one stan naszego serca. Nie ma uczuć
dobrych i złych, ponieważ są one obojętne moralnie. Jeżeli rodzi się uczucie
zazdrości lub niechęci to nie jest to grzechem. Materią grzechu będzie dopiero nasza
odpowiedź na to uczucie.
Znalezienie tekstu, który porusza jest sygnałem , że kończy się etap “lectio”.
Medytacja (Meditatio) – Pierwotne, łacińskie znaczenie tego słowa to „powtarzanie”.
W tej części koncentrujemy się na znalezionym urywku. Czytamy go wielokrotnie ,
powoli, jakby smakując – całość wersetu lub jego fragmenty. Czytając możemy
akcentować różne części i wyrazy wersetu. Prawdopodobnie nauczymy się w ten
sposób wersetu na pamięć. Powtarzajmy go zatem także w myśli – może nam
pomóc zamknięcie oczu. Angażujmy na tym etapie nie tylko rozum ale także i serce.
Modlitwa (Oratio) – Na pewnym etapie medytacji zamienia się ona w modlitwę.
Będzie ona miała spontaniczny charakter. Czasami będzie to nasza aktywność, ale
możemy też być „porwani” przez Boże natchnienie. Wtedy modlitwa stanie się
bardziej działaniem Boga w nas niż naszym działaniem. Trudno przewidzieć, co
przyniesie modlitwa, jaki dokładnie charakter i kierunek przybierze. Może to być
zarówno przebłaganie, prośba jak i dziękczynienie i uwielbienie. Może mieć także
charakter krótkiej, żarliwej modlitwy, proszącej Boga, by ukoił moja tęsknotę, by
pozwolił się doświadczyć i ujrzeć. Warto wypowiedzieć się przed obliczem Boga
osobiście, rozmawiając o swoich reakcjach - radościach skłaniających do
uwielbienia, ale także o tym, co może trapić, powodować zawstydzenie czy wręcz
poczucie bezsilności.
14 .08. 2011, niedziela (20 tydzień zwykły)
CHODZIĆ W DUCHU ŚWIĘTYM TO DOŚWIADCZAĆ
GŁĘBOKIEJ RADOŚCI W PANU
Wyciszenie
Zapraszaj Ducha Świętego, aby On prowadził modlitwę
Lectio (czytanie)
Iz 56, 1. 6-7
Przeczytaj wybrany fragment Słowa Bożego. Zatrzymaj się na wersecie, który Cię
poruszył.
Rozważanie:
Czas wierności i sprawiedliwości często nie jest łatwym czasem. Trzeba
zapłacić bolesną cenę za wierność. Jednakże Pan wspiera i pociesza swój
lud mówiąc: bo moje zbawienie już wnet nadejdzie i moja sprawiedliwość ma
się objawić. Czekanie na spełnienie obietnicy domaga się cierpliwości i czasu.
Dla współczesnego człowieka przyzwyczajonego do szybkich rozwiązań np.
rozpuszczalnej kawy czy kakao, pralek automatycznych, doby komputera czy
wszechobecnego internetu, trudno jest czekać. Pragniemy widzieć coś
natychmiast. W świecie życia duchowego, rozwoju duchowego potrzebny jest
czas i nie ma drogi na skróty.
Pan przychodzi i składa obietnice dla człowieka spragnionego radości i
obecności Boga żywego: Trzymających się mocno mojego przymierza,
przyprowadzę na moją Świętą Górę i rozweselę w moim domu modlitwy.
Tylko człowiek doświadczający długotrwałego smutku docenia dar radości i
próbuje się nim nacieszyć z każdej możliwej strony. Tylko czlowiek głodny
doceni jedzenie. Człowiek nieszczęśliwy doceni szczęście, a człowiek chory
doceni zdrowie.
Meditatio (powtarzanie)
Przeczytaj fragment, który Cię poruszył. Przeczytaj go 2-3 razy, powoli, delektując się
każdym słowem.
Oratio (modlitwa)
Powinna przybrać formę modlitwy, która zrodzi się w czasie modlitwy (przeproszenia,
prośby, dziękczynienia, uwielbienia). Możesz modlić się tak: Jezu proszę cię o
głęboki dar radości, wypełniający każdą moją komórkę ciała i prowadzący do
uwielbienia.
15. 08. 2011, poniedziałek
CHODZIĆ W DUCHU ŚWIĘTYM TO DOŚWIADCZAĆ ZWYCIĘSTWA
Wyciszenie
Zapraszaj Ducha Świętego, aby On prowadził modlitwę
Lectio (czytanie)
Ap 12, 1-10
Przeczytaj wybrany fragment Słowa Bożego. Zatrzymaj się na wersecie, który Cię
poruszył.
Rozważanie:
Uroczystość Wniebowzięcia NMP jest wielkim zwycięstwem kobiety z
Nazaretu, prostej, żydowskiej dziewczyny. Jest to zwycięstwo nad szatanem i
jego królestwem. Św. Jan apostoł mówi wprost o wojnie między Michałem i
jego aniołami, a Smokiem i jego aniołami.
Chrześcijanie zapomnieli o tym, że żyjąc na tym świecie nieustannie są na
wojnie - czy tego chcą, czy nie chcą. W wersie 17 Jan pisze: I rozgniewał się
Smok na Niewiastę, i odszedł rozpocząć walkę z resztą jej potomstwa. Z tymi,
co strzegą przykazań Boga i mają świadectwo Jezusa.
Ten tekst mówi o Bożym narodzeniu, ale jakże innym od tego znanego,
lukrowanego, przy choince i stole wigilijnym. Jezus narodził się, aby zmierzyć
się z szatanem i go pokonać ostatecznie na drzewie krzyża.
Także chrześcijanin rodząc się dla królestwa niebieskiego musi zmierzyć się z
szatanem i pokonać go. Jan apostoł pisze, że oni zwyciężyli dzięki krwi
Baranka i dzięki słowu swojego świadectwa i nie umiłowali duch swych – aż
do śmierci.
Maryja, prosta dziewczyna z Nazaretu zwyciężyła szatana pokorą i
zaufaniem aż do szaleństwa krzyża. Ta uroczystość to również wiara Kościoła
w to, że Ta która zwyciężyła szatana również wspiera swoje duchowe dzieci
na drodze pielgrzymowania do Królestwa Bożego.
Meditatio (powtarzanie)
Przeczytaj fragment, który Cię poruszył. Przeczytaj go 2-3 razy, powoli, delektując się
każdym słowem.
Oratio (modlitwa)
Powinna przybrać formę modlitwy, która zrodzi się w czasie modlitwy (przeproszenia,
prośby, dziękczynienia, uwielbienia). Możesz modlić się tak: Jezu daj mi
doświadczyć w swoim życiu spotkania z Twoją Matką i jej pomocy we wszystkich
moich życiowych zmaganiach.
16. 08. 2011, wtorek
CHODZIĆ W DUCHU ŚWIĘTYM TO DOŚWIADCZAĆ BOŻEGO WYBRANIA
Wyciszenie
Zapraszaj Ducha Świętego, aby On prowadził modlitwę
Lectio (czytanie)
Sdz 6, 11 - 24a
Przeczytaj wybrany fragment Słowa Bożego. Zatrzymaj się na wersecie, który Cię
poruszył.
Rozważanie:
Naród Wybrany znowu czynił co złe w oczach Pana, i Pan wydał ich na siedem
lat w ręce Madianitów. (Sdz 6,1) Przez proroka Bóg ukazał grzech Izraelitów:
Powiedziałem wam: Ja jestem Pan, Bóg wasz: nie oddawajcie czci bogom
Amorytów, których kraj zamieszkujecie, lecz wyście nie usłuchali mego głosu.(Sdz
6,10)
Bóg wysłał swojego anioła do Gedeona, który młócił zboże na klepisku. Jahwe
może ukazywać sie w różnych okolicznościach
i
czynnościach dnia
codziennego. Nie rezerwuje swojego objawienia tylko do czasu modlitwy.
Co ciekawe i charakterystyczne, Bóg wybiera mężczyznę mało znaczącego
zarówno w swojej rodzinie jak i Narodzie Wybranym. Gedeon nie był i nie czuł się
kimś specjalnym i wybranym.
Gedeon zna dobrze siebie samego i widzi, że tak po ludzku nie ma on szans na
zrealizowanie misji objawionej przez anioła: Wybacz, Panie mój! - odpowiedział
Mu- jakże wybawię Izraela? Ród mój jest najbiedniejszy w pokoleniu Manassesa,
a ja jestem ostatni w domu mego ojca.
Gedeon jest człowiekiem myślącym i wchodzi w dialog z aniołem. Wychowany na
historii zbawienia swojego narodu pyta się o obecność Boga w tych trudnych
wydarzeniach. Gdzie są te wszystkie dziwy, o których opowiadają nam ojcowie
nasi.
Bóg nie odpowiada wprost na pytanie Gedeona, ale go powołuje do wyzwolenia
swojego narodu spod okupacji Madianitów. To jest odpowiedź Boga na jego
pytanie.
Bóg mówi do sędziego: wiem kim jesteś. Idź z tą siłą, jaką posiadasz, i wybaw
Izraela z ręki Madianitów. Czyż nie ja ciebie posyłam? Ponieważ Ja będę z tobą,
pobijesz Madianitów jak jednego męża. Wystarczy, że Bóg jest ze mną, abym
zrealizował swoje powołanie.
Meditatio (powtarzanie)
Przeczytaj fragment, który Cię poruszył. Przeczytaj go 2-3 razy, powoli, delektując się
każdym słowem.
Oratio (modlitwa)
Powinna przybrać formę modlitwy, która zrodzi się w czasie modlitwy (przeproszenia,
prośby, dziękczynienia, uwielbienia). Możesz modlić się tak: Jezu daj mi głęboko
doświadczyć, że jesteś ze mną w realizowaniu mojego powołania.
17. 08. 2011, środa
CHODZIĆ W DUCHU ŚWIĘTYM TO TROSZCZYĆ SIĘ
O DOBRO WSPÓLNE
Wyciszenie
Zapraszaj Ducha Świętego, aby On prowadził modlitwę
Lectio (czytanie)
Sdz 9, 6 - 15
Przeczytaj wybrany fragment Słowa Bożego. Zatrzymaj się na wersecie, który Cię
poruszył.
Rozważanie:
Aby zrozumieć bajkę wygłoszoną przez Jotama należy przeczytać kilka
wersów przed bajką, opisujących samego Abimeleka. Te wersy ukazują go
jako nicponia, awanturnika i mordercę. Mieszkańcy Sychem wybierając
takiego króla, na własne życzenie „pakują się w problemy”.
Bajka jest o niczym innym jak o myśleniu wyłącznie o swoich potrzebach.
Każde z drzew miało jakąś wymówkę, aby nie przejąć odpowiedzialności nie i
troszczyć się o dobro innych drzew. Drzewa nazywają owo dobro wspólne
kołysaniem się ponad drzewami. Dokonują, mówiąc dzisiejszym językiem,
„spycholandii” - przerzucania odpowiedzialności i pracy na kogoś innego.
Wezwania nie podjęła ani oliwka, ani drzewo figowe, ani także krzew winny.
Propozycja władzy została złożona krzewowi cierniowemu. Odpowiedź
powinna dać wszystkim dużo do myślenia: Jeśli naprawdę chcecie mnie
namaścić na króla, chodźcie i odpoczywajcie w moim cieniu! A jeśli nie, niech
ogień wyjdzie z krzewu cierniowego i spali cedry libańskie.
Wersety od 16 do 18 ukazują jak ludzie krótkowzrocznie spoglądają na swoich
dobroczyńców i sprowadzają na siebie nieszczęścia: A zatem czyście zgodnie
z prawdą i z prawem postąpili, obrawszy królem Abimeleka? Czyście się
dobrze obeszli z Jerubbaalem i jego rodem? Czyście docenili dobrodziejstwa
jego ręki? Oto podczas gdy ojciec mój walczył za was, gdy życie swoje
narażał, aby was wybawić z rąk Madianitów, wyście wymordowali synów jego.
Meditatio (powtarzanie)
Przeczytaj fragment, który Cię poruszył. Przeczytaj go 2-3 razy, powoli, delektując się
każdym słowem.
Oratio (modlitwa)
Powinna przybrać formę modlitwy, która zrodzi się w czasie modlitwy (przeproszenia,
prośby, dziękczynienia, uwielbienia). Możesz modlić się tak: Jezu daj mi łaskę
mądrego spoglądania na swoich różnorodnych dobrodziejów. Łaskę wdzięczności za
ich hojność. Proszę o łaskę troszczenia sie o dobro wspólne.
18. 08.2011, czwartek
CHODZIĆ W DUCHU ŚWIĘTYM TO WIEDZIEĆ CO SIĘ MÓWI
PRZED BOGIEM
Wyciszenie
Zapraszaj Ducha Świętego, aby On prowadził modlitwę
Lectio (czytanie)
Sdz 11, 29 - 39a
Przeczytaj wybrany fragment Słowa Bożego. Zatrzymaj się na wersecie, który Cię
poruszył.
Rozważanie:
Jefte to kolejny sędzia Narodu Wybranego. Głęboko zaangażowany w
wyzwalanie swojego narodu z rąk Ammonitów. Tak bardzo chciał zwyciężyć
Ammonitów, iż złożył nieroztropne ślubowanie przed Jahwe.
Dodatkowo ślubował oddanie życia w ofierze całopalnej, ale nie swojego,
tylko zupełnie innej i przypadkowej osoby, która pierwsza wyjdzie mu na
przeciw.
Bóg wysłuchał prośby Jeftego, może też dlatego, że dotyczyła troski o
innych. Bóg lubi, gdy troszczymy się o innych w naszym życiu. Zaakceptował
również ofiarę Jeftego, który w rzeczywistości nie miał świadomości jaką
składa ofiarę.
Ślubowanie sędziego powinno być dla nas ostrzeżeniem tego co
wypowiadamy przed Bogiem. Bóg bierze poważnie nasze słowa i je w swoim
czasie realizuje. Gdy prosimy Go o oczyszczenie, to będzie przez wydarzenia
w naszym życiu nas oczyszczał. Gdy będziemy prosić o złamanie naszej
pychy, to również, przez wydarzenia dnia codziennego, doprowadzi nas do
złamania.
Pan Bóg przypomina nam o odpowiedzialności za nasze słowa. Jezus piąte
przykazanie „nie zabijaj”, rozszerza, i mówi, że również można zabić słowem,
w którym brak miłości.
Ewangelista Mateusz mówi również o sądzie ze słów bezużytecznych: Z
każdego bezużytecznego słowa, które wypowiedzą ludzie, zdadzą
sprawę w dzień sądu. Bo na podstawie słów twoich będziesz
uniewinniony i na podstawie słów twoich będziesz potępiony. (Mt 12, 3637)
Meditatio (powtarzanie)
Przeczytaj fragment, który Cię poruszył. Przeczytaj go 2-3 razy, powoli, delektując się
każdym słowem.
Oratio (modlitwa)
Powinna przybrać formę modlitwy, która zrodzi się w czasie modlitwy (przeproszenia,
prośby, dziękczynienia, uwielbienia). Możesz modlić się tak: Jezu proszę Cię o
głęboką świadomość wypowiadanych słów. Proszę Cię o wypowiadanie słów z
miłością.
19 .08. 2011, piątek
CHODZIĆ W DUCHU ŚWIĘTYM TO BYĆ WIELKODUSZNYM
Wyciszenie
Zapraszaj Ducha Świętego, aby On prowadził modlitwę
Lectio (czytanie)
Rt 1, 1. 3 -6. 14b – 16. 22
Przeczytaj wybrany fragment Słowa Bożego. Zatrzymaj się na wersecie, który Cię
poruszył.
Rozważanie:
Autor Księgi Rut bardzo szczegółowo opisuje historię Elimeleka z Betlejem.
Żył on w czasach, gdy w Izraelu rządzili sędziowie. Gdy nastał głód wraz z
żoną i dwoma synami wyruszył do ziemi Moabu i tam się osiedlili. Synowie
ożenili się biorąc żony z Moabu.
Autor ksiegi Rut nadmienia tylko, że Elimelek i jego synowie zmarli
pozostawiając Noemi i jej dwie synowe Orpę i Rut. Dla tej konkretnej rodziny
sytuacja stała się tragiczna. Trzech mężczyzn, żywicieli rodziny, umiera.
Pozostają same kobiety. Sytuacja trudna do zrozumienia.
Noemi słysząc o nawiedzeniu przez Boga ziemi judzkiej, podejmuje decyzję
pożegnania się z synowymi i postanawia wrócić do Betlejem. Orpa wraca do
swojego narodu i
poprzedniego środowiska, a Rut nieoczekiwanie
postanawia pozostać przy Noemi.
Decyzja Noemi jest bardzo wielkoduszna. Ma ona świadomość pozostawienia
osoby starszej bez opieki i środków do życia. Noemi ma wyobraźnię
miłosierdzia i serce gotowe do poświęceń.
Na pierwszy rzut oka Rut nie uczyniła nic specjalnego. Cała księga Rut
wydawałoby się że nie wnosi nic specjalnego do historii Narodu Wybranego.
Jednak dla Boga najważniejsze jest serce człowieka, a nie spektakularne
wydarzenia. Bóg nie może nie odpowiedzieć na wielkoduszne postępowanie
Noemi. Bóg nie daje się prześcignąć w wielkoduszności.
W Betlejem opiekę nad kobietami przejmuje krewniak Noemi, a później także
mąż Rut. Wielkoduszność Moabitki poruszyła także serce Booza. Syn z tego
małżeństwa stanie się pradziadkiem króla Dawida.
Bóg nie mógł nie odpowiedzieć na wielkoduszność Rut do tego stopnia, że
Rut pochodząc z Moabu, umieszczona została w genealogii samego Jezusa.
Meditatio (powtarzanie)
Przeczytaj fragment, który Cię poruszył. Przeczytaj go 2-3 razy, powoli, delektując się
każdym słowem.
Oratio (modlitwa)
Powinna przybrać formę modlitwy, która zrodzi się w czasie modlitwy (przeproszenia,
prośby, dziękczynienia, uwielbienia). Możesz modlić się tak: Jezu obdarz mnie
sercem wielkodusznym, skłonnym i zdolnym do widzenia potrzeb innych i
odpowiadania na nie.
20.08. 2011, sobota
CHODZIĆ W DUCHU ŚWIĘTYM TO DOŚWIADCZAĆ
POWRACAJĄCEJ FALI DOBRA
Wyciszenie
Zapraszaj Ducha Świętego, aby On prowadził modlitwę
Lectio (czytanie)
Rt 2, 1-3 . 8-11; 4, 13 -17
Przeczytaj wybrany fragment Słowa Bożego. Zatrzymaj się na wersecie, który Cię
poruszył.
Rozważanie:
Trudno powiedzieć na ile Rut zdawała sobie sprawę z ofiary jaką złożyła idąc
ze swoją teściową do Betlejem. Była wielkoduszna zostawiając swój kraj,
swojego boga i środowisko, które znała. Jej troska spoczywała na starej
kobiecie, która mogła sobie nie poradzić, choćby z powodu braku sił.
Obie musiały w jakiś sposób zdobywać produkty, aby przygotować posiłek. W
końcu musiały z czegoś żyć. Nie miały wielkich potrzeb. Głód panujący w
Moabie zredukował ich potrzeby do koniecznego minimum.
Chodząc za żniwiarzami, zbierając ostatnie kłosy zboża, nie mogła mieć
świetnego
samopoczucia. Musiała czuć się jak żebraczka szczęśliwa, że
będą miały co włożyć do ust. Była młoda i jeszcze wytrzymała na trudy pracy
fizycznej.
Zupełnie przypadkowo ktoś poinformował Booza, bogatego człowieka z
Betlejem, co uczyniła Rut dla Noemi - swojej teściowej. Postawa młodej
Moabitki musiała go w jakiś sposób poruszyć, może nawet zaimponować.
Rut jest świadoma życzliwości owego bogacza: Dlaczego darzysz mnie
życzliwością, tak że mnie uznajesz, choć jestem obca?
Booz informuje Rut, że wie o jej wielkoduszności wobec Noemi: Oznajmiono
mi dobrze to wszystko, co uczyniłaś swojej teściowej po śmierci swego męża:
opuściłaś ojca swego i matkę swoją, i swoją ziemię rodzinną, a przyszłaś do
narodu, którego przedtem nie znałaś. Niech cię wynagrodzi Pan za to, coś
uczyniła, i niech będzie pełna twoja nagroda u Pana, Boga Izraela, pod
którego skrzydła przyszłaś się schronić.
Istnieje powracajaca fala dobra. Człowiek, który pełni dobro, pozostaje w
sferze jego oddziaływania. Dobro samo wywdzięcza sie swemu sprawcy.
Taka sytuacja miała miejsce w życiu Rut. Jej wielkodusznosć wobec teściowej
dotknęła serce Booza. Nie tylko miały z czego żyć, ale w późniejszym czasie
Rut stała sie żoną Booza.
Meditatio (powtarzanie)
Przeczytaj fragment, który Cię poruszył. Przeczytaj go 2-3 razy, powoli, delektując się
każdym słowem.
Oratio (modlitwa)
Powinna przybrać formę modlitwy, która zrodzi się w czasie modlitwy (przeproszenia,
prośby, dziękczynienia, uwielbienia). Możesz modlić się tak: Jezu daj mi czynić
dobro dla samego dobra. Pozwól mi być promienieniem Twojej dobroci.

Podobne dokumenty