Sprzedaż, umowa o dzieło, darowizna

dr Bartłomiej Swaczyna
Materiały na ćwiczenia z prawa cywilnego
– Sprzedaż, umowa o dzieło, darowizna –
1. Krystian kupił na giełdzie od Jakuba używany samochód osobowy. W umowie
sprzedawca zastrzegł, że nie ponosi odpowiedzialności za wady fizyczne lub prawne
samochodu. W miesiąc później u Krystiana zjawiła się policja. Policjanci stwierdzili, że
pojazd został skradziony w Niemczech i zostanie zatrzymany w związku z prowadzonym
postępowaniem tej sprawie. Ostatecznie pojazd wrócił do prawowitego właściciela.
Czy Krystian może żądać zwrotu zapłaconej ceny?
2. Czesław prowadzący sklep z warzywami kupił w salonie samochodowym przeceniony
samochód dostawczy. Obniżka ceny nastąpiła ze względu na powstałe w trakcie transportu
wgniecenie maski samochodu oraz wybitą szybę. Czesław naprawił uszkodzenia i jeździł
samochodem przez pół roku. Po tym czasie wykrył ślady korozji na dachu samochodu.
Według rzeczoznawcy korozja była spowodowana przez złe położenie lakieru. Czesław żąda
usunięcia śladów korozji z dachu. Sprzedawca twierdzi, że nie udziela gwarancji na
uszkodzone samochody. Nie ponosi również odpowiedzialności z tytułu rękojmi za wady,
gdyż kupując przeceniony pojazd Czesław musiał się liczyć z możliwością wystąpienia
innych wad.
Kto ma rację w sporze?
3. Hurtownia należąca do Jana kupiła w cukrowni 5 ton cukru. Dostawa miała nastąpić
do dnia 10 marca 2011 r. Zanim nadszedł termin dostawy Jan znalazł spółkę z o.o. „Prim”,
która kupiła od niego cały zamówiony w cukrowni cukier. Jan wysłał do cukrowni faks, w
którym informował, że cukier zostanie odebrany przez pracownika spółki. Po przewiezieniu
cukru do magazynu spółki stwierdzono, że cukier jest źle oczyszczony i nie nadaje się do
sprzedaży detalicznej.
Do kogo spółka powinna złożyć reklamację z tytułu złej jakości cukru i jakie przysługują
jej w tej sytuacji uprawnienia?
4. Paweł kupił pralkę automatyczną i otrzymał dwuletnią gwarancję jakości wystawioną
przez producenta, w której gwarant zobowiązał się do usunięcia usterek powstałych w okresie
gwarancyjnym. Krótko po zainstalowaniu pralki Paweł wyjechał na rok za granicę. Dopiero
po powrocie po raz pierwszy zastosował w swojej nowej pralce program 95o z praniem
wstępnym. Po wyjęciu z pralki bielizna zamiast śnieżnobiała była szara. Następnego dnia
zgłosił reklamację do serwisu producenta. Okazało się, że całe pranie wstępne odbywa się w
zimnej wodzie a maksymalna temperaturę woda osiąga dopiero pod koniec cyklu prania
zasadniczego. Serwis odmówił jednak naprawy twierdząc, że takie właściwości są zgodne ze
specyfikacją pralki i nie stanowią wady. Pawłowi udało się ustalić, że w pralkach innych
producentów już pranie wstępne przebiega w temperaturze 40o.
Czy i ewentualnie jakie uprawnienia oraz wobec kogo przysługują Pawłowi w powyższej
sytuacji?
5. Zofia chciała kupić nieruchomość gruntową od Tamary, ponieważ mogłaby wówczas
powiększyć swój ogród. Tamara nie była przekonana do tego pomysłu. Ostatecznie zgodziła
się jedynie na zastrzeżenie na rzecz Zofii prawa pierwokupu. Umowę w tym zakresie zawarto
na piśmie. Kiedy gruntem zainteresował się Robert, Tamara sprzedała mu nieruchomość pod
warunkiem, że Zofia nie wykona przysługującego jej prawa pierwokupu. Zofia po tygodniu
od otrzymania zawiadomienia od Tamary złożyła w formie aktu notarialnego oświadczenie o
wykonaniu prawa pierwokupu i przesłała wypis aktu notarialnego Tamarze. Robert zażądał
jednak od Zofii zawarcia umowy przenoszącej własność w wykonaniu umowy sprzedaży
twierdząc, że Tamarze nie przysługiwało prawo pierwokupu wobec niezachowania formy
aktu notarialnego dla jego zastrzeżenia.
Czy żądanie Roberta jest uzasadnione?
6. Elżbieta kupiła mieszkanie od dewelopera. Umowę zawarto w marcu 2008 r. i od razu
mieszkanie zostało wydane kupującej. W sierpniu 2010 r. na ścianie w salonie pojawiły się
zygzakowate pęknięcia o szerokości do 2 cm. Elżbieta na początku września zawiadomiła o
tym sprzedawcę i zażądała obniżenia ceny mieszkania o 5%. Deweloper w ogóle nie
odpowiedział na pismo wystosowane przez Elżbietę, która wobec tego w styczniu 2011 r.
wystąpiła przeciwko sprzedawcy z pozwem o zapłatę różnicy między pierwotną ceną a ceną
obniżoną wskutek istnienia wady. Na pierwszej rozprawie w maju 2011 r. pełnomocnik
dewelopera wniósł o oddalenie powództwa podnosząc, że upłynął już termin ochrony z tytułu
rękojmi.
Jakie powinno być orzeczenie sądu?
7. Hanna dostała konia od rodziców na osiemnaste urodziny. Ponieważ jednak rok
później zdecydowała się na wyjazd za granicę na studia, musiała znaleźć dla konia nowego
właściciela. Zdecydował się go kupić Ireneusz. W umowie sprzedaży zaznaczono, że ma to
być koń przeznaczony do uprawniania sportu. Przed zawarciem umowy Ireneusz zlecił
zbadanie konia weterynarzowi, Dariuszowi. Hanna udostępniła Dariuszowi w tym celu
dokumentację weterynaryjną dotyczącą zwierzęcia, w tym niedawno zrobione zdjęcia
rentgenowskie kończyn zwierzęcia. Opinia weterynarza była pozytywna, jego zdaniem koń
był zdrów. Również oględziny dokonane przez Ireneusza nie wskazywały na jakiekolwiek
wady zwierzęcia. Po dwóch miesiącach koń zaczął kuleć. Ireneusz wezwał innego
weterynarza, który stwierdził, że koń cierpi na kulawiznę. Co więcej, zmiany w układzie
kostnym kończyny zwierzęcia, których konsekwencją jest utykanie, były jego zdaniem
widoczne już na zdjęciu rentgenowskim, które Ireneusz otrzymał od Hanny i udostępnił
podczas badania konia przez Dariusza.
Jakie i wobec kogo uprawnienia przysługują Ireneuszowi? Jak byłaby odpowiedź, gdyby
Hanna zawodowo zajmowała się hodowlą koni?
8. Paweł sprzedał Kamili niezabudowany grunt, który wcześniej kupił od Skarbu
Państwa, pod warunkiem, że gmina nie wykona przysługującego jej prawa pierwokupu.
Notariusz przesłał wypis aktu notarialnego obejmującego umowę sprzedaży gminie. Wójt
gminy po sześciu tygodniach od otrzymania wypisu złożył u innego notariusza oświadczenie
o wykonaniu prawa pierwokupu. Wypis aktu notarialnego zawierającego to oświadczenie
dotarł do Pawła tydzień później. Kamila uważa jednak, że prawo pierwokupu nie zostało
skutecznie wykonane i to on jest właścicielem gruntu. Wystąpił więc do sądu prowadzącego
księgę wieczystą dla tej nieruchomości, o wpis własności na jego rzecz.
Jakie orzeczenie powinien wydać sąd?
Zob. art. 109-111 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami,
tekst jednolity: Dz.U. z 2010 r., nr 102, poz. 651 ze zm.
9. Paweł sprzedał Kamili nieruchomość gruntową, na której znajdował się pawilon
handlowy. Umowę zawarto w formie aktu notarialnego pod warunkiem, że Jerzy nie wykona
przysługującego mu prawa pierwokupu. Jerzy w ciągu tygodnia od otrzymania
zawiadomienia o sprzedaży złożył w formie aktu notarialnego oświadczenie o wykonaniu
swojego prawa. Zapłaciwszy cenę sprzedaży zażądał od Pawła zawarcia umowy przenoszącej
własność nieruchomości wykonaniu, umowy sprzedaży. Ponieważ Paweł nie zareagował na
to wezwanie, Jerzy wystąpił do sądu z powództwem, w którym domaga się stwierdzenia, że
na Pawle ciąży obowiązek złożenia oświadczenia woli w ramach umowy przenoszącej
własność gruntu.
Jakie orzeczenie powinien wydać sąd?
10. Urszula sprzedała swojemu sąsiadowi, Grzegorzowi, nieruchomość gruntową.
Chciała jednak zachować wpływ na to, komu ten grunt przypadnie w przyszłości, na wypadek
gdyby Grzegorz zamierzał się go wyzbyć. Dlatego też w zawartej w formie aktu notarialnego
umowie sprzedaży zastrzeżono także na rzecz Urszuli prawo pierwokupu gruntu. Po kilku
latach Grzegorz sprzedał ten grunt Renacie, która wiedziała o prawie pierwokupu Urszuli.
Umowa zwarta w formie aktu notarialnego nie zawierała warunku, że Urszula nie wykona
prawa pierwokupu. Kiedy miesiąc później Urszula dowiedziała się o sprzedaży, wystąpiła do
sądu z powództwem o uznanie sprzedaży dokonanej między Grzegorzem a Renatą za
bezskuteczną względem niej.
Czy sąd powinien uwzględnić to powództwo? Jeżeli tak, to jakie skutki wywierałoby
takie orzeczenie? Jak przedstawiałyby się uprawnienia Urszuli, gdyby jej prawo zostało
ujawnione w księdze wieczystej?
Por. art. 16 ust. 2 pkt 1 oraz art. 17 u.k.w.h. Zob. wyrok SN z dnia 29 stycznia 2004 r., II
CK 368/02, Lex nr 174175; wyrok SN z dnia 10 października 2008 r., II CSK 221/08, OSNCZD 2009, z. A, poz. 29.
11. Janina zamówiła u Wojciecha wykonanie mebli kuchennych na wymiar. Zamówienie
obejmowało także montaż mebli. Termin wykonania dzieła ustalono na 20 czerwca 2011 r. W
umówionym terminie Wojciech jednak nie dotarł na miejsce montażu mebli. Okazało się, że
wskutek choroby swojego pracownika nie zdążył wykonać części szafek. Obiecał, że skończy
prace do 15 lipca 2011 r., ponieważ właśnie zaczął nową robotę, która musi być wykonana
do 10 lipca 2011 r. Janina następnego dnia za pośrednictwem poczty elektronicznej
oświadczyła, że „zrywa umowę”. Wykonanie kuchni powierzyła Dariuszowi, który wywiązał
się z zadania w terminie. Wojciech jednak uznał, że Janina nie może wycofać się z umowy i
15 lipca stawił się u niej deklarując gotowość montażu kuchni. Zażądał także zapłaty za
wykonane dzieło.
Czy żądanie to jest uzasadnione?
12. Maria w listopadzie 2011 r. podarowała swojej córce Julii mieszkanie. Umowę
zawarto w formie aktu notarialnego. Z kolei Julia w styczniu 2012 r. podarowała mieszkanie
swojemu synowi i jego żonie (także zachowano formę aktu notarialnego). Klika tygodni
później Julia korzystając z udzielonego jej pełnomocnictwa podjęła bez konsultacji z Marią z
jej konta 10 000 zł, które wydała na wycieczkę do Paryża. Maria dowiedziawszy się o tym
urządziła Julii po jej powrocie z nad Sekwany awanturę. Podczas kłótni Maria zażądała od
Julii powrotnego przeniesienia własności mieszkania.
Czy żądanie to jest uzasadnione?
13. Tadeusz był zapalonym filatelistą. Z czasem zgromadził wartościową kolekcję
znaczków. Pasję Tadeusza podzielał jego wnuk, Waldemar. Dziadek podarował mu więc
jeden z klaserów. Zanim jednak Waldemar odebrał klaser od dziadka, Tadeusz zmarł. W
testamencie powołał do całego spadku swoją konkubinę, Małgorzatę. Kiedy Tadeusz
upomniał się u Małgorzaty o klaser podarowany mu przez dziadka, usłyszał, że ustna umowa,
którą zawarł z Tadeuszem jest nieważna i Małgorzata nie jest nią związana. Ponieważ
znaczki, które Tadeusz podarował Władysławowi miały znaczną wartość, ten ostatni
zdecydował się dochodzić swoich praw przed sądem. Wystąpił przeciwko Małgorzacie z
pozwem o złożenie oświadczenia woli w ramach umowy przenoszącej własność znaczków w
wykonaniu zobowiązania wynikającego z darowizny.
Jakie orzeczenie powinien wydać sąd?

Kazusy 1-3 oraz 12 stanowią zmodyfikowane wersje kazusów zamieszczonych w H. Nowara–Bacz, W.
Kaliński, A. Matlak, J. Pisuliński, P. Poderecki, F. Zoll, Zbiór kazusów z prawa cywilnego, Kraków 1993, s. 73 i
n. oraz s. 81.