R )ȱ ȱ ȱ g)ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ 9Е 1 Karolina Konopka, Adam Fraczak
Transkrypt
R )ȱ ȱ ȱ g)ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ 9Е 1 Karolina Konopka, Adam Fraczak
Polskie Forum Psychologiczne, 2013, tom 18, numer 1, s. 65-80 R)ȱ ȱȱg)ȱȱ ȱȱȱȱ ȱ9 1 ȱǰȱȱ£ Instytut Psychologii Stosowanej, Akademia Padagogiki Specjalnej im. M. Grzegorzewskiej w Warszawie, Institute of Applied Psychology, Maria Grzegorzewska Academy of Special Education. Sex – Role Orientation and Readiness for Interpersonal Aggression among Males and Females Summary. The study was projected in order to identify to what extend sex and sex-role orientation are connected with the readiness for aggression. Three different mechanisms of aggression were considered: emotional-impulsive (EIR), habitual-cognitive (H-CR) and personality-immanent (P-IR). According to gender schema theory people can internalize various gender depending on the extent to which they perceive themselves as possessing stereotypically underline masculine and feminine traits. The data from 464 respondents were ǯȱ Ĵȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ¢ȱ ȱ ness for Interpersonal Aggression Inventory whereas the Psychological Gender Inventory was applied to asses gender identity. The results show that the masculine compared with the feminine individuals manifested higher levȱ ȱ Ȭȱ ȱ Ȭȱ ȱ ȱ ȱ Ĵȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ Ȭǯȱ ȱ ȱ Ěȱ ¡ȱ ěDZȱ Ȭȱ ȱ ȱ ȱ ȱ Ȭȱ P-IR higher in males. Key words: readiness for aggression, sex-role orientation, gender Wprowadzenie ȱ £ȱ £ȱ Čȱ °ȱ ¿ȱ £ȱ Č¢ȱ ȱ agresja do ïȱ£¢ȱ£ȱ¢ȱ ȱ ȱ£ȱ£ DZȱ¢¢ȱ ££ȱ ȱ Ȭ¢ ¢ȱ ǻ£ȱ £ȱ ïDZȱ ¢ǰȱ ǼǰȱȱČ¢ ȱ£Ù ǰȱȱÙȱ Ùïȱǻ¢ ï°Ǽȱ £ȱ £ ȱ ¿ȱ ȱ ȱ ȱ ¢ȱ ǻ£ǰȱ 1 Ȳȱȱ ȱȱ£¿ïȱ£ ¢ȱȱ£¢ ¢ ȱ ȱȱ à DZȱȱȱŗřȦŖşȱǯȱǮÙ°ȱȱ¢ęȱ£ȱÙȱÙ£ȱȱ ï°ȱȱȱ Ȅȱ£ȱȱŗŜŘŚŚřŝȱǯȱǮČï°ȱÙ ȱȱï°ȱȱ ȱ¿Č£¢£ȱȱ ££ȱ ïȱȱȱȄǯ ȱȱDZȱȱȱǰȱȬDZȱȓǯǯDzȱ ȱ£ǰȱȬDZȱȓ£ǯǯ strona 65 2002).ȱ¢ ȱȱ¿ȱ£ȱ £¢ȱȱȱȱǰȱ £¢ȱ ȱ £¢ï°ȱ £ ȱ ££ȱ ȱ ȱ ¢ȱ £ǰȱàȱ¿ ȱČȱ¢°ȱ£ǰȱȱ¢ȱÙ£ȱ ïȱ ȱȱǻ£ǰȱŗşŝşǼǯȱȱ ȱÚȱ £¢ȱ ȱ¢ȱ££ȱȱ ïȱ £¿ïȱ ȱ àČ¢ȱ ȱ ǰȱ ȱ ¢ ïȱ £ȱ korelatów. ȱ¿ȱ ȱ¢ȱ£¢ȱǰȱČȱȱȱȱČȱ°ȱàČȱ¿ȱȱ¿ǰȱ£ £¢ȱȱȱ¢ ȱ¿ȱǰȱ££ȱ £¢ȱ £¢¢ ȱ ¢ǰȱ Čȱ ȱ £ȱ £ȱ ȱ £ȱ £Úȱ Č¢ ¢ǯȱ£¢ȱ¢ȱȱ¿ǰȱȱȱ£ ȱ¿ȱ¢ ȱȱ £¿ȱ££ǯȱČȱȱ ȱ ¢£°ǰȱČȱ£Ù ȱȮȱ£Čȱȱȱ£¢ȱȱ ȱ¢ȱȱ£ȱǰȱ£¢ȱČȱÙȱ ££ °ȱ ČȱȱȱȱȮȱȱǮȱ ¢Ȅȱ£¢ȱȱà ȱ £ DZȱČȱïȱ£¢°ȱǻȱę£¢£ǼǰȱČȱ£¢£°ȱǻȱ ǼǰȱČȱČȱÙČ¢°ȱ¿ȱ£ȱ£ ¢ȱȱȱ ¢££ȱ £¢ǰȱ ȱ £¢Ùȱ Čȱ °ȱ ǻȱ ¢Ǽǯȱ ȱ ¿ȱ ȱ ȱ£ ȱȱ£¢¢ȱȱȱ¢ǰȱ£ȱ¿ȱȱ Ùȱȱȱ ¢¢ȱ£ȱČ¢ȱȱȱÙČǯ àČȱ¿£¢Ù ȱ ȱ ȱ¢¢¢ǰȱ¢£¢ȱ¿ȱȱȱÙ°ȱȮȱȱ £ȱ¿ȱ ȱȱ£¢ȱàČȱ ȱȱ£ȱ¢ ïȱ£ ¿£¢ȱ£ à ȱ ȱÙà Ȧ¿Č£¢£ȱ ȱà ȱ£ȱ£ £¿Ȧǯȱ¢£¢ȱ £¢Ùȱ ȱ £ȱ à ȱ ȱ ȱ ęÚȱ ¢à ȱ ǻȱ ȱ ǯǰȱ ŗşşŞDzȱ ǰȱ ĵǰȱ ǰȱ ŗşşŘDzȱ ĵǰȱ ǰȱ ǰȱŗşŞŞǼǯȱ£¢¢ȱÙȱ¢£¢ȱÙȱ ¢ȱȱ £ǰȱČȱ Ù¢ȱ £¿ïȱ £ ȱ ¿ȱ ę£¢£ȱ Čȱ £ £¢ǰȱ ȱ àČȱ ¿£¢Ù ȱ ȱȱ ȱȱïȱ Čȱ¿ȱ£ȱ ȱ¢ǯȱȱ£ czynek w wieku szkolnym dominuje agresja werbalna, a w okresie adolescencji naj£¿£ȱȱȱ¢ǯȱȱÙà ǰȱ£Čȱȱ ǰȱȱȱ ę£¢£ǰȱȱ £¿ȱ££ȱ ȱȱȱ¢ǯ ǰȱȱ ȱ£ȱ£ȱ ȱǻǰȱŘŖŖŚDzȱǰȱ¢ǰȱǰȱŗşŝŝǼȱǰȱČȱ ȱ£¢ ȱȱȱ ¿£ȱ ¢ ïȱ ¿Č£¢£ȱ ȱ à ȱ £ȱ ȱ ȱ £ȱ ££ǯȱ ȱ¢£ ¢ȱ£ȱÚȱ¢£¢ȱȱ ¢£ȱ¿£¢ȱ ¢ǰȱ Čȱ ¿£ȱ àČȱ ¿£¢Ù ȱ ¢£ȱ ȱ ę£¢£ȱ ȱ ȱ £ȱǻȱ ȱȱ ¢¿Ǽȱ ȱ£¢ȱȱ ǯȱ ¢ȱ£ȱ£¢à ȱȱ Ù¢ ¢ȱȱàČȱÙ ȱ ȱ£ ȱ ¢ ¢ȱ ȱ £¢Ù ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ £ ȱ ¢ ȱȱȱȱ¿Č£¢£ǯȱ¢ȱȱ°ȱȱę£¢£ȱ Čȱ Čȱȱ£ȱ£ ȱȱ ȱȱ¢ȱȱȱ£ȱ ¢ǯȱȱČȱ£°ǰȱČȱ ¿£ȱȱ¿Č£¢£ȱȱ£ȱ£ȱČ¢ȱ Ù¢ȱę£¢£ȱȱ££ȱ¢ ïȱȱȱȱ ïȱȱȱǰȱČȱ¿Č£¢Ċȱ£¿ïȱČȱ¢ȱȱ¿ȱę£¢£ǰȱ£à ȱ ȱȱ£ȱ¿Čstrona 66 £¢£ȱȱȱ ȱǯȱČȱȱ¢ȱȱȱïȱȱ¢ȱ ǻȱ £¢Ùȱ àČȱ £ȱ £ ïǰȱ ǰȱ Ù ȱ ¢¢ȱ ¢Ǽȱȱ ȱ£ ȱ¿ȱ£ £ȱȱȱǻȱȱǯǰȱŗşşŞDzȱǰȱ ŗşşŝDzȱȱȱǯǰȱŗşşŚDzȱȱȱǯǰȱŗşşŘǼǯȱ ï°ȱ£¢ȱ£ ï°ȱǮȱȄȱȱȱ£ïȱę£¢£¢ȱȱ£¢ȱàǰȱČȱ ȱ £°ȱ ȱ Ù¿ȱ ¢ ¢ȱ £Č¢°ȱ ȱ Čȱ ££ °ȱ Č¢ȱę¢ǯȱȱ ¿ȱȱ£¿ȱȱ ¿£ȱ¢ ïȱ¿Č£¢£ȱ ȱà £ȱ ȱ ££ȱ ¢£°ȱ ȱ ¿¢ȱ àǰȱ Čȱ Ù°ȱ Čȱ ¿ȱ £ȱ ¢ȱȱ ȱȱ£ȱ£ ȱ¿ǯ ȱ¢£ ¢ȱȱ¢ȱȱ£¢ǰȱ£ȱȱ¢ǰȱ£ȱÙȱ¢ę ȱ ȱ ȱ £ǰȱ £ȱ ǰȱ £ȱ £ȱ £ȱ ȱ ¢ ¢ȱ£¢ïȱ ȱȱ¢ǯȱȱàČȱ ȱ£ȱ¢ ȱ£ ȱ¿ȱ¿Č£¢£ȱȱȱ ¢ïȱȱ ȱȱȱ £ȱ£ȱDZȱ¢ǰȱę£ȱ£ȱ¿ȱÙ£Ȭ ǯȱ ȱ¢£ǰȱà ȱàȱȮȱ£¢ǰȱČȱ¿Č£¢£ȱȱȱ ȱ¢ȱ££ȱàČȱ¿ȱ ȱȱȱ£¢ǰȱȱČȱ ȱȱ ȱǮ£Ȅȱ¢ȱȱ£¿ȱȱ¢ȱ£ÚȱČ¢ ¢ȱǻȱ£¢Ùȱ ǰȱ£ ȱȱȱǯȱ£ȱ£ȱȱȱ nad potomstwem, podtrzymywanie „ogniska domowego”). W efekcie zachowanie ¿ȱ¢ ȱÙÙȱȱȱȱ¿Č£¢£ȱČȱȱǰȱ£à ȱ ȱ ȱ ȱ¢£ȱȱȱ ȱȱÙ£¢ǯȱ¢ïȱȱ£ȱ ę££¢ȱ ¢ȱàČȱ ȱ£ȱȱ¿Č£¢£ȱȱȱȱ ¢ȱǯȱ££àȱ££ȱ£¢¢ ȱȱ£ ȱ ¿ȱȱȮȱǯȱȱ £ȱȱǻŗşşŘǼǰȱȱ ¢ȱȱǰȱČȱ £ȱ ¢Č£¢ȱ£ȱȱȱ ¿£ȱ¿Čȱȱ£ ȱ ££ȱ¿Č£¢£ǰȱ£ ȱ¢ȱȱ£ȱȱ£ £ǯȱ¢Č£¢ȱ£ȱȱ Čȱ¿ȱȱ¢ȱ£ȱǰȱȱČȱ£ȱ ¿£ȱÙïȱȱ¢ £ȱǻǰȱŘŖŖřǼȱȱ£ ȱ£ÚȱǻǰȱǰȱŘŖŖŚǼǰȱȱ£¢ȱ ȱ¿ȱǯȱȱȱ Ù¢ ȱ£¢à ȱȱ£Ù¢ ÚȱÙ£¢ȱȱï°ȱ ȱ¿Č£¢£ȱȱǰȱ ȱ¢ȱČȱ ȱȱ ¢ȱ£ȱȱ Ù£ǰȱ £ȱ¿ȱȱȱ ¢ ȱ¿ȱ£ȱȱ £¢ȱ ȱÙ£Ú ȱȱȱ £à ȱï¢ȱ¿ï° £ȱï°ȱǻǰȱŘŖŖŖǼǯȱïȱ££ȱǰȱïȱ ȱàČ¢ȱàǰȱ£¢ £ȱ ¢ȱÙ£ȱ¢ȱÙǰȱȱ£ £¢ȱȱÙà ǯȱ£ȱ ¿£ȱ¿ȱ¢£¿ȱ£ǰȱ£ȱ££¢ ï°ȱ££ȱȱ¢£ ȱ ȱȱȱȱ¢ȱ ȱ£ ǰȱȱČȱ¿ȱȱȱ¢ȱ ïȱǻǰȱŗşŞŗǼǯ ¢£ ȱ ïȱ ȱ £ȱ ïȱ £ ȱ ¿ȱ ¢ ȱ¿Č£¢£ȱȱȱČ¢ȱ °ȱ£ȱȱ¢ ǰȱ£ȱȱÙǯȱ¢ęȱ £¢ȱ££ȱȱÚȱȱȱÙ°ȱȮȱ ȱȱȱ¢ǰȱČȱ¢ȱ¿ȱȱ¢ȱǻ°ȱȱ ȱȱ¢Ǽȱ Ùȱ££ ȱ ȱȱ Ùïȱ£¢ǰȱȱĵ ǯȱÙȱ¢£ǯȱ£ïǰȱ¢ȱ¿ȱȱ£ȱ¢£¢ȱ- strona 67 £à ȱ¢¢ȱ£ ȱ¿ȱ¢ ȱǻ ï°ȱȱǼǰȱȱȱȱ ȱȱ¢ ïȱ£ ¿£¢ȱ£ à ȱȱ£ȱ£¢ïǯ ï°ȱȱȱ ȱ¿ȱ ïȱȱȱǻ£ ȱ¿ȱ¢ ȱ ȱȱ ¢Ǽȱ£ȱ¿ȱ¿ȱ¢£¢ȱà ȱȱȱ Č¢ȱ ȱ ¢ȱ ȱ ¢ȱ ¢ ȱ £ ȱ ǻ£ǰȱ ŘŖŗŖǰȱ ŘŖŖŞǰȱ ŘŖŖŘǼǯȱ¢àČȱ¿ȱ£¢ȱ ȱȱǻ£¢Ǽȱ ïȱȱDZȱȬ¢ ȱǻȬǼǰȱ ¢ Ȭ£ £ȱǻȬǼȱȱ ï ȬȱǻȬǼǯȱ£ȱï¢ȱȱ ï°ȱȬ¢ ȱ ȱȱÙ ïȱ ȱ£ÙïȱȱĊȱ£ ȱȱ¿ǰȱ£¢ȱ£¢ȱȱ ȱȱǯȱȱ¢ ȱȱ Ù ǰȱ £ȱ ȱ £ȱ ȱ ȱ ¿ȱ ¢ȱ à ȱ ¢ǯȱ ï°ȱȬȱ£Č¢ȱ ¿ȱȱ £ȱȱÙ¢ȱ£ȱȱ ȱ££¢ȱȱ ȱǰȱȱȱǰȱȱ£ïȱȱȱȱ ȱ£¢ǯȱ¢ȱȱȱ ï°ȱ Ȭǯȱ¢£¢ȱȱ¢ȱ£ ȱ¢ ȱȱȱ ¢ę£ȱ ¢ǰȱ¢¢ȱȱ¢ȱ£ Úȱ£ȱ£ȱ ȱ ȱÙȱ££ȱ¿ȱ¿ȱÙ£ǯȱȱ£ȱ ïȱ ȱ£ȱ ¢ ȱ ȱ ȱ£ ȱ¢ ǰȱ ȱ¿ȱ ȱ £ȱȱ ¢ȱ ¢ȱ£ȱǰȱàȱ¿ȱÙǯȱ£ àȱà ȱȱ£Úȱï¢ȱ££ï°ȱ¢ ȱ£ ȱ¢ ȱ¿ȱ££ȱ¢ȱ ȱ £ǯȱȱ ¢àČ¢ȱ£ȱȱ ï°ȱȬǯȱȱȱ ȱȱ¢ǰȱČȱ£ ȱ¢ ȱȱÙǰȱȱ£ȱ£Ù ǯȱ ȱ ¢ ¢ȱ ¢ȱ ïȱ Ȭȱ £¢£ȱ £¢¢ ȱ ȱ ǻ¢Ǽȱ ¢ Ù¢ ȱ £à ȱ ¢ȱ ǰȱ ȱ ȱ ȱȱà ǯȱ£¢ȱȱ£ ȱȱȱï £ǰȱ ȱà¢ȱ £ ȱ¢ ȱ£¢Ù¢ȱČȱ¢ǰȱ££àȱ £ȱ¢ȱȱ£ȱ Ùȱ ïǯ Ù°ȱ¢£ȱȱȱ ȱ£Ù ¢ȱ £ȱ ¢ȱ à ȱ ȱ £Ù ǰȱ ȱ ¢ȱ Čȱ Č¢ȱȱ£ ÚȱÙ£¢ȱȱ¢ ¢ǰȱȱÙ°ȱ¢£ȱ ę ȱ ȱ £Ù ȱ ȱ ȱ £ȱ £ȱ ï°ȱ ȱ Ù ȱ¿ȱȱÙȱ ȱ£ £ȱȱȱȱȱ¢ȱǻǰȱ ŗşŞŗǼǯȱ¿ȱÙȱ¢£ȱȱ¿ȱȱ¢ȱȱ¢£¢ǰȱàȱ ȱ ¢ ȱ Ù£ȱ £ȱ ȱ £¢ȱ ȱ ȱ ¿Č£¢£ȱ ǻ¡ǰȱ ŗşŞśǼǯȱ ¢àČȱ ¿ȱ £¢ȱ Ùà ȱ ęȱ ȱ ¢£¢ȱ £ £¢ȱ £ȱ Ùȱ £ȱ ¢ȱ ¿¢ȱ ¢ȱ Ùȱ ¢£DZȱ ǻŗǼȱ ¢ȱ ïȱ ȱ ǻȱ ¢ȱ ȱ ¿¢ȱ ¿Č£¢ĊǼDZȱ ¢£ȱ ¿ȱ ȱ ¢£¢ȱ ¢ȱ ȱ Ùȱ £Dzȱ ǻŘǼȱ ¢ȱ ¢£DZȱ ¢£ȱ ¿ȱ ȱ Č¢ȱ ȱ £à ȱ ȱ ¢ǰȱ ȱ¿DzȱǻřǼȱ¢ȱïȱDZȱ ȱ ȱȱȱ£Ùstrona 68 ȱ¢ȱȱȱ¿DzȱǻŚǼȱ¢ȱ£¢Č ȱïȱDZȱȱ¢ȱ ¢£ȱ ȱ£ ȱÙȱČȱȱÙ°ȱ£ȱǻ¢ȱ¿Č£¢Ċǰȱ¿ȱ¢Ǽǯ ¢£ ȱȱȱ£ £ȱ¿£¢ȱÙȱ¢£ȱȱȱ £ȱ£ȱ £¢ȱȱ¿ȱ¢ ȱ¿ȱȱ¢£¢ȱ ȱ£ ȱ¢ ¢ǯȱ£¢Ù ǰȱ ¢£ȱ£¢¢ ¢ȱ£ £ȱ¿£¢ȱ ¿Čȱ £¢¢ ¢ȱ ȱ ȱ ¿ȱ DZȱ ȱ ę£¢£ȱ ǻǰȱ ǰȱŘŖŖŜǼǰȱ ȱȱ£ïȱ ȱ£ ȱ¢ ¢ȱ ǻǰȱǰȱǰȱŘŖŖŖǼǰȱ¢ ïȱȱ£¿ ïȱ£ȱ£ków elektrycznych ǻǰȱǰȱȂǰȱŗşşşDzȱ ǰȱŗşŝŞǼȱ£¢ȱČȱ£¿ ïȱ ȱ ¢£Úȱ ¢ȱǻ£ǰȱǰȱŘŖŖśǼǯ ȱ °ǰȱ ȱ ȱ ¢ȱ ȱ ¿ȱ £ȱ £¢ȱ ȱ ȱ ȱ ¢ ȱ £ ȱ ¿ǯȱ Č¢ǰȱ Čȱ ¢£ȱ £ £ȱ¿£¢ȱÙȱ¢£ȱȱȱ£ ¿£¢ȱ£ ǰȱ£ȱȱ ïȱ ȱ ǰȱ Čȱ ¢°ȱ Č¢ȱ £¢ȱ ¢ï¢ȱ ï°ȱ £à ȱ¢ȱ¢ ȱ£ ȱ¿ǯȱïȱ¿ȱ£ Úȱ¢ ¢ȱČ¢ȱ£ à°ȱ ¿ǰȱČȱȱ£ ȱ£ȱȱȱ £¢ȱ£Ùȱ¿ȱ£ȱ £¢ȱ ȱȱï £Úȱ£¢¢ȱ ǻ£ǰȱŗşşřǼǯȱȱȱ ¿ȱ¿ȱ Ù¢ à ȱÙ£¢ȱ£à ȱ ȱȱ£Ù ȱ¿ȱÙȱ¢£ǰȱȱȱ£ ȱ£à ȱȱȱ ȱ ȱ ¢ęǰȱ ȱ ȱ Úȱ Čȱ ¿ȱ £ȱ ȱ ¢ȱȱ¿ȱ££ȱ¢ȱȱ¿Č£¢£ȱȱ£ïȱȱ£à ȱ¢¢ȱǯȱ¢ ȱȱȱàȱ £ȱȱ¿ȱ¢ȱ £DZȱ£¢ȱȱȱȱ£Čïȱ¿£¢ȱÙȱ¢£ȱ ȱȱ¿Č£¢£ȱȱȱ ïȱȱȱǵ ¢£ȱ£ £ȱȱȱàČȱ¿£¢Ù ¢ȱ ȱ ïȱȱȱ £ǰȱČȱ¿Č£¢Ċȱ¢£ȱ¿ȱ ¢Č£¢ȱ¿Čȱ ïȱȱȱ¢ȱȬȱ£ȱȬȱ£ȱČ£¢ȱ¿Čȱ ïȱȬȱČȱ ¢ȱ ǻǰȱ Ȭǰȱ ŘŖŗŘDzȱ £ȱ ȱ ǯǰȱ ŘŖŖşǼǯȱ £¢ȱ ¢ȱČȱ °ȱȱ £ȱ ȱ Ùȱȱ £¢ȱȱ£¢¢ȱ ȱàČȱ ȱȱ¿£¢ȱȱȱ¿Č£¢£ǯȱ ï°ȱ ȱȱ¢ȱȬȱ ȱ£ȱ£ ȱ¢ ȱ ȱ¿ȱ ȱȱ ȱ¢ȱȱ ¢ȱ£ £ȱ£ȱÙȱàČ¢ȱàȱÙ£¢ȱ£ȱ ¢ȱ£ ȱ¢ ȱȱȱÙČȱ ï°ȱȱȱ¢ȱȬȱÙČȱ £¢ȱ¢ȱ ȱ¿ȱ ÙȱČïǯȱ£ àȱà ȱȱ£Úȱï¢ȱ££ï°ȱ¢ ȱ£ ȱ¢ ȱ¿ȱ££ȱ ¢ȱ ȱȱ £ǰȱȱ ¿ȱȱǰȱàȱ££ȱ ȱ£Ù ȱ¿ȱàȱÙ ¢ȱȱ¢à ȱÙǯȱ¢ ï°ȱȱȱ£¢¢ ȱ ȱ ¿£¢ȱȱ¿Č£¢£ȱČȱȱȱ £ȱ ȱÙȱ¢ȱ ¿ïǯȱïȱ£ȱȱ ï°ȱȱȱȬǰȱȱ ¢Č£ȱȱ¿Čȱ£¢ȱ ¢ȱ ȱà ȱ£ȱ¿Č£¢£ǯȱ£¢¢ǰȱȱ¢ ȱ ȱ ¢ȱ £ȱ ïȱ ȱ ȱ ȱ ¿ȱ ¢ ¢ȱ à ȱ¢ǯȱȱ ¢ïȱ¢ ¢ȱàČȱČȱ Ù°ȱ¿ȱȱ ȱ Ù£ȱ £ȱ ȱ ǻǰȱ ǰȱ ŘŖŖŞDzȱ ǰȱ strona 69 ǰȱ¢ǰȱŗşşŘǼǯȱȱ £ǰȱČȱȱ¿Č£¢£ȱ¢¢£ȱȱ reprezentacja instrumentalna (postrzeganie agresji jako sposobu kontrolowanie £ǰȱȱ ȱ¿ȱ ȱ £ȱȱ£Čȱ¢ȱȱȱ ¢ǰȱïȱȱ£Ùȱ¿¢Ǽǰȱ¢£ǰȱ¢ȱ¢ȱ ȱ ¿£¢ȱȱ£¢ȱ¢ȱ£¿ȱȱǻ£ȱȱȱę¢ȱȱȱȱÙ Ùȱ¿ȱǰȱàȱȱ ȱ¿ȱ£ȱ£ȱ ¢Ǽǯȱȱǰȱȱ¢ ¢ȱ ȱ ¢ȱ £ Úȱ ¢ ¢ȱ ¢ȱ £ǰȱ Čȱ £ȱ ȱ£ȱȱ¿ǰȱȱČȱȱȱÙ£ȱ ǯ £ ï¢ǰȱ Čȱ £¢ȱ àČȱ ¿£¢Ù ȱ ȱ £ȱ ȱ ïȱȱȱ£ȱ£ ȱ ȱ ¢ȱ £¿¢ȱÙ°ȱ ¢£ǯ ȱ£ £ȱ£ȱ¢ȱ ȱ¿ȱ£¢ȱ £DZ ŗDZȱ ¢ȱȱ¿ȱÙȱ¢£ȱ¢£ȱ¿ȱ ¢Č£¢ȱ¿Čȱ ïȱ ¢ Ȭ£ £ȱ ȱ ï Ȭȱ Čȱ ¢ȱ ȱǰȱ¢£ȱȱ£àČ ȱÙȱ¢£ǯ ŘDZȱ ¢ȱȱȱÙȱ¢£ȱ¢£ȱ¿ȱ ¢Č£¢ȱ¿Čȱ ïȱ Ȭ¢ ȱ Čȱ ¢ȱ ȱ ¿ǰȱ ¢£ȱ ȱ£àČ ȱÙȱ¢£ǯ Metoda Osoby badane. £ ȱ £¢ȱ £¿ȱ ¢ȱ £ȱ ȱ ŚŜŚȱàȱǻřŗŘȱȱȱŗśŘȱ¿Č£¢£Ǽȱ ȱ ȱȱŗŞȱȱřŗȱǯȱǻMȱƽȱŘŖǰśśDzȱSD = 2,10), £à ȱȱà ȱ£àÙȱïǰȱ¢ȱȱ ¢Č£¢ǯȱ¿£¢ȱ ȱ ȱÚȱ Ù¢ȱ£¢ȱ¢¢£ȱ £ȱ ïȱȱǰȱ àȱ £Ù¢ȱ ȱ £¢ȱ ïȱ £ȱ £¢ȱ £¢ȱ ȱ Ùȱ ȱ ï Ȭȱ ïȱȱǯȱȱ£ £ȱ£ȱ¢ȱ ¢ȱ£ȱ¿ȱȱ ïȱȱ¢ȱ£ȱ¢ȱ£ȱà¢ȱ£ȱ ȱȱ turze (N = 300). £¿£ȱ £ȱȱ£ȱÚ. W badaniach wykorzystano Inwentarz ȱ¢ȱÙȱ¢£ȱǻDzȱ£¢ÚǰȱŗşşŘǼȱ£ȱ £ȱ ïȱ ȱȱȱǻDzȱ£ǰȱǰȱ£¢ǰȱŘŖŖŞǼǯȱ£¿ï°ȱ¢ȱ ¢ÙÙȱ ȱǰȱȱ¿ȱǯȱ£ȱȱ£¢¢ ȱ £ȱ ȱ ȱ ïǯȱ ȱ £ £ȱ ȱ ȱ ¢ ȱ£¢ȱ£ ȱ ïȱà ǯ £ȱȱ¢ȱÙȱ¢£ȱȱ¿ȱȱ£ÙČȱȱà ȱÙ ¢ȱǻǰȱŗşŞŗǼǰȱ ȱàȱ¿ï°ȱȱï°ȱȱ ȱ£Čȱ £¿ȱȱ ¢¢ȱ ïǯȱȱ£ ȱřśȱDZȱŗśȱ¿ǰȱŗśȱ¢ȱȱśȱȱ ¢ǰȱ£ £¢ȱ£ȱ¢ȱÙǯȱ¢ȱȱ £ȱ ȱ ¿ ȱ ǰȱ ȱ £ȱ Čȱ £ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ¢styczna. £ȱ ïȱȱȱȱÙȱ¿ȱ£ȱřŖȱ£¢ȱ£¢ȱ£¢ȱȱ ïȱȱǯȱȱ¢ȱȱȱ ȱ¿ȱȱČȱ£¢ȱ £ȱ££ȱ£ïȱ £ȱ strona 70 £ȱǻǼȱȱ££ȱǻǼǯȱȱČ¢ȱ£ȱ ïȱȱȱ£¢ȱ ŗŖȱ £Úǰȱȱ£¢ÙDZȱǮR ȱ ȱ ȱ£Ùï°ǰȱȱ£¢ȱȱȱ££Ȅȱ ǻȬǼǰȱǮČȱï°ȱ¿ȱȱ¢ǰȱ࣢ȱȱȱ£ÙȄȱǻȬǼǰȱǮï£ȱ¢ȱ ¢ ȱ ȱ ȱ ĊàÙȱ £¢ïȄȱ ǻȬȱ ǯȱ àÙ£¢ȱ £ïȱ ȱ ȱ ïȱ ¢Ù¢ȱ DZȱŖǰŝŗŝȱǻȱȬǼǰȱŖǰŝŞŘȱǻȱȬǼȱ£ȱŖǰŜŗŜȱǻȱ O-IG). Wyniki £¢ȱ ȱ £¢ȱ ¢à ȱ Ùȱ ȱ ¢ęȱ à ȱ ¢¢£¢ȱ £ȱȱ¢ȱÙȱ¢£ǯȱȱ¢£ȱ¢ ȱ ¢Ùȱȱ£ȱ £ï£¢ȱÚȱǻ£ÚǰȱŘŖŖŝDzȱ£ÚǰȱŘŖŖśǼǰȱàȱ £¢ Ù¢ȱȱ££¢ȱȱ£¢ȱïȱ¢à ȱÙǰȱȱȱ£ȱ¢ȱ £ǰȱȱ£¢ȱȱ £¢ȱ ȱÙȱȱïȱȱ¿ïǯȱ ȱ £ȱȱ£Ùȱȱȱȱà ȱ ȱ ȱŘŖȬŘŜȱǰȱȱȱÙȱȱ ȱŘŖȱȱǯȱȱ£ £ȱ£ȱ¢ȱ ¢ȱ¢ȱ£¿ȱ£¢ ȱȱÙà ¢ȱÙ ¢ȱ£ȱ£ïȱ£¢ȱ £ǯȱ Čȱ Ùȱ Čȱ ¢ȱ ¿£¢ȱ £ïȱ ȱ ȱ¿Č£¢£ǰȱȱÙ¢ȱ£ Č¢°ȱȱ ¢ȱ£ȱǻ¢ȱȱ¿Č£¢ĊȱàČȱ ¿ȱ ȱ ȱ ¢ ¢ȱ ȱ ¢ȱ ȱ ¿ǰȱ ǯȱ £Úǰȱ ŘŖŖŝǼǰȱ £¢ ȱ¿ȱȱČ¢ȱ£ȱ Čǯȱȱ ï°ȱȱȱ ¢ÙȱŖǰŝŚǰȱ ȱȱ¿Č£¢£ȱŗǰśŗǯ £¢ȱ£¢¿¢ȱ¢ȱ£¢ȱ£¢ ȱ¢Ùȱ ¢ȱǮ¢Ȅǰȱ à¢ȱ ¢£Ùȱȱ£ȱÙà ¢ȱÙ ¢ǰȱ ¢ï¢ȱřŝƖȱ ȱǻȱ£¢ȱȮȱŗŝǰśƖDzȱȱ£¢ȱȮȱŗřǰŘƖDzȱȱ£¢ȱƽȱŜǰśƖǼǯȱ¢ȱȱ¢Ùȱ£¢ȱ£ȱȱȱ£¿£ǰȱ ȱ£ £ȱ£ȱ£¢ȱ£ ¢ę ȱ£ £ȱ £¢£¢ ȱ£¢ȱČ¢ȱȱ¡ǯȱ£¢¿ȱ£ÙČǰȱČȱ¢ȱÙȱ ¢ȱ £¢ȱ ȱ ǰȱ à¢ȱ ï°ȱ Ùȱ ¢ȱ ȱ ŖǰŚǯȱ£¢ȱ ¢£Ù¢ǰȱ Čȱ £¢ȱ ȱ ȱ £¢ïȱ ¿¢ȱ ȱ ¢ ȱ £¢¢ ¢ȱ DZȱ £Ù¢ǰȱ £ ¢ǰȱ Č ¢ȱ ȱ £¢ȱ ¢ǰȱ ¢ǰȱ Č ¢ǰȱ¢ǰȱ¢¢£¢ǰȱ£¢ǰȱČ¢ȱ¿ȱ ȱ ¢ȱ¢ǰȱ ¢ȱ £ȱ ¢ǰȱ ¢ȱ ȱ ï ȱ ££Úȱ £ ¿£¢ǰȱ ¢¢ǰȱ Ù¢ȱǻŖǰřşǼǯȱȱȱïȱ £Ù¢ȱ ¿ȱ£¢ȱ¢ȱǻ£¢ǰȱ¢¢£¢ǰȱ¢¢Ǽȱ ȱ££ȱ£¢Úȱȱȱ£ȱȱȱ ¿ȱǻ ¢ȱȱï ȱ££Úȱ£ ¿£¢Ǽǯȱ£ï°ȱïàȱ¿ȱ ¢ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ££Ùȱ ¿ȱ £ȱ £¢ȱ ïǯȱ £¢ȱȱ £ȱ¢ȱ¢ ȱ£¢¢ ȱ¿Č£¢£ǯȱ£ £¢ȱȱ ȱȱ ¢Č£¢ȱÙȱ£¢ ¢ǰȱ ¢ȱ£ ¿°ȱ¿¢ȱ ÙïDZȱ¢ȱÙ¿ȱ£ǰȱ¢ǰȱ ¢ȱǰȱ¢ £¢ǰȱ¢ȱ £ï°ȱ£¢ ǰȱ¢¢ǰȱ ¢ȱȱǰȱȱ¢¢ȱ ȱ Č¢ȱ ¢ǯȱ £ï°ȱ ïàȱ ¿ȱ ¢ȱ ££ȱ £¢Úȱȱ¿ȱȱ £Ùȱȱȱ£¢ǯȱ£¢ȱȱ £ȱ¢ǰȱàȱ ȱǻ ȱȱ£¢ÚǼȱ££Ù¢ȱ¿ȱ ȱȱȱǻ ¢¢ǰȱ £¢Ǽǰȱȱǻ¢Ǽȱȱ¿ȱǻ£Č¢ǰȱÙ ȱ¢ȱ decyzje, samowystarczalny). Wymaganego kryterium 0,4 (a tym samym nie wchostrona 71 £ȱ ȱÙȱČȱ£¢Ǽȱȱ¿ÙȱȱDZȱ£¢ȱȱï ¿Úǰȱ £ȱ£ȱǰȱ¢¢ǰȱ¢ȱȱ àȱ ¢ǰȱ¢ȱȱ¢¿ȱ ę£¢£ǰȱ ¢ȱȱ ¢ǯ ȱ ȱ ¢à ȱ £¢ȱ £¢ ȱ £¢ ȱ ¿ȱ ȱ ¢ę¿ȱ ȱ ¿ïȱ ȱ ïǯȱ £¢¿ǰȱ Čȱ ȱ ¢ ȱ ȱ ¿ȱ £°ȱ ¢ȱ ȱ¢ǰȱȱȱà¢ȱȱȱ ïǰȱČȱ¢ę£ȱÙȱ¢ȱ£¢ǰȱ ȱ£ïȱ£Ù¢ȱ£ȱ£ȱ¿ȱȱȱ££ȱ¿ȱǯȱȱ£ £ȱ £ȱ¢ȱȱȱïȱ£¢ę ȱ£ ¿°ȱDZȱ£Ù¢ǰȱ£ ¢ǰȱ Č ¢ǰȱ Č ¢ȱȱ£¢ȱ¢ǰȱ ¢ǰȱ¢ǰȱČ¢ȱ¿ȱ ȱ ¢ȱ ¢ǰȱ¢ȱ£ȱ¢ȱȱÙ¢ǯȱȱȱ¿ïȱ£¢ę ȱ¢DZȱ¢ȱ£ï°ȱ£¢ ǰȱ¢ǰȱ¢ȱÙ¿ȱ£ǰȱ¢ £¢ǰȱ¢¢ǰȱ ¢ȱȱǰȱǰȱ ¢ȱȱȱ¢¢ȱ ȱ Č¢ȱ ¢ǯȱ ¿ȱ £Ùȱ £Ùȱ £¢ ȱ ¿ȱ £¢ȱ Č ȱǮ£¢£¢Ȅȱ Ċà ȱ¿ïȱȱïȱȱǰȱ¢ȱȱ ȱ ¢à ȱ£¢ę °ȱȱ¢ȱȱ£ȱȱ¢ȱ¿ȱàČȱ Ùȱ¢£ǯȱȱ¢ęȱ£Ùȱȱȱȱ ȱȱ £¢Úȱ ǻŗşşŘǼǯȱ ¢¢ȱ ȱ ȱ ¢¿¢ȱ ȱ £ ȱ tabela nr 1. ȱŗǯȱ ¢¢ȱ ȱ ¢à ȱ £¢¢ȱ ££ȱ ¢ȱ ȱ ¿Č£¢£ȱ ȱȱ¿ïȱǻMǼȱȱïȱǻK) GRUPA OúľE\[ļPK MQDKGV[ TC\GO SKALA M SD Me M 30,94 5,25 32 K 32,54 5,72 33 M 27,34 5,59 27 K 36,40 4,86 36 M 29,07 5,71 29 K 34,57 5,62 35 ȱ ȱ ȱ £¢ȱ ȱ Ùȱ à¢ǰȱ ȱ ¢ȱ ¢ęȱàȱ¢ȱȱ£ȱȱÙȱ¢£ȱǻȱŘǼǯ ȱŘǯȱ ïȱ¢ȱÙȱ¢£ .KE\DCRWPMVÎY 0-35 36- 0-29 QUQD[PKGQMTGħNQPG seksualnie MQDKGEGMQDKGV[ OúUE[OúľE\[ļPK 30- OúUMKGMQDKGV[ OúUE[OúľE\[ļPK QUQD[CPFTQI[PKE\PG skala OúUMQħEK 5MCNCMQDKGEQħEK ȱ ȱ ¢Č£ȱ ȱ £¢ę ȱ ¢ȱ ȱ ȱ ȱ £ȱ£ȱȱÙȱ¢£ǯȱ£Ùȱ£ïȱ£ ȱȱȱřǯ strona 72 ȱřǯȱ £ï°ȱȱȱ¿Č£¢£ȱ ȱ££à¢ȱÙȱÙȱ¢gicznej2 -CVGIQTKCRđEKRU[EJQNQIKE\PGL OúUMC 2đGè 1IÎđGO kobieca PKGQMTGħNQPC CPFTQI[PKE\PC -QDKGV[ 49 118 74 60 301 /úľE\[ļPK 61 19 32 23 135 99 171 101 80 436 1IÎđGO ȱ £ǰȱ£¢ȱ¿Čȱ£ȱ£à ȱ ïȱȱȱàČȱ¿ ȱ£ČïȱȱÙȱ£ȱȱ¢£ȱàȱ¢ǰȱ£ £ȱ ȱ £¢ ȱ £¿ȱ ȱ ȱ ȱ Řȱ ǻÙ°ȱ £DZȱ ¢ǰȱ ¿Č£¢ĊǼȱ¡ȱŚȱǻÙ°ȱ¢£DZȱ¿ǰȱǰȱïǰȱ¢£ǼǯȱȱȱȱŚȱ£ ȱȱïȱȱ¢ȱ ȱ£ȱ£à ȱ ïȱȱȱ ȱ £¢ȱïȱȱ ¢àČ¢ȱȱ £¿ȱÙȱ£ȱȱ¢£ǯ ȱŚǯȱ ¢¢ȱ ȱ ¢à ȱ£¢¢ȱȱ£ȱ£à ȱ ïȱ do agresji 2đGèDKQNQIKE\PC -QDKGV[ /úľE\[ļPK )QVQYQħèFQCITGULKM (SD) 2đGè RU[EJQNQIKE\PC '+ N-P O-I OúUMC 6,06 (2,50) 3,98 (2,36) 2,53 (1,97) kobieca 5,51 (2,55) 2,44 (2,13) 0,90 (1,18) PKGQMTGħNQPC 4,97 (2,42) 2,89 (2,15) 1,25 (1,40) CPFTQI[PKE\PC 5,88 (2,35) 2,61 (2,27) 1,32 (1,45) OúUMC 3,78 (2,17) 5,98 (2,57) 2,80 (1,99) kobieca 5,00 (2,10) 3,00 (1,97) 1,09 (0,92) PKGQMTGħNQPC 4,22 (2,56) 5,64 (2,37) 1,95 (1,75) CPFTQI[PKE\PC 4,27 (2,40) 4,50 (2,49) 1,58 (2,06) £ȱ ȱ Ȭ¢ ȱ ïȱ ȱ ȱ ¢£Ùȱ ¢ȱ ¢¢£ȱȱÙà ¢ȱ£ȱÙ°ȱ£, FȱǻŗǰȱśŜŗǼȱƽȱřŚǰŞŖDzȱp < ŖǰŖŖŗDzȱό2 = ŖǰŖśşǯȱ¢ȱȱ £ȱ£ȱïȱ £ǰȱČȱ¢ȱ¢£ȱ¿ȱ ¢Č£¢ȱ ¿Čȱ ïȱȬȱǻMȱƽȱśǰśŚDzȱSDȱƽȱŘǰŚşǼȱČȱ¿Č£¢ĊȱǻMȱƽȱŚǰŗŚDzȱSD = 2,32). £¢ȱ à Čȱ ¢ȱ ȱ ȱ Ùȱ £ȱ ȱ ¢£ǰȱ F (3, 2 Ȳ£¢ȱ £¿ȱ£ȱ Čȱ£ï°ȱȱȱ¿Č£¢£ȱ ȱ££à¢ȱ ¢ȱ Ùȱ ¢£ȱ £ ȱ ¿ȱ ¿DZȱ ¿ȱ ¢ȱ ǻȱ ƽȱ řŜǼǰȱ ¿¢ȱ ¿Č£¢ĊȱǻN = 92), kobiece kobiety (NȱƽȱŞŝǼǰȱ¢ȱ¿Č£¢ĊȱǻNȱƽȱŘşǼǰȱïȱ¢ȱ (Nȱ ƽȱ śśǼǰȱ ïȱ ¿Č£¢Ċȱ ǻN = 48), androgyniczne kobiety (N = 44), androgyniczni ¿Č£¢ĊȱǻN = 35) strona 73 śŜŗǼȱƽȱřǰŜŝDzȱp < ŖǰŖśDzȱό2ȱƽȱŖǰŖŘŖǯȱ¢ȱà ȱ¢ȱà ¢ȱ££àȱ ¢ȱïȱ ¢£Ù¢ȱȱ £ǰȱČȱ£¢ȱ ȱ ïȱȬȱàČȱ¿£¢Ù ȱ£¢ȱ £¿ȱÙȱ¢£ȱ£¢ȱ¿ȱ¢ȱ ȱ£¢ȱ àȱȱ¿ȱǻp < 0,001) i androgynicznej (p < ŖǰŖŗǼȱÙȱ¢£ǯȱ¿£¢ȱ ȱȱ¿Č£¢£ȱȱ¢ȱȱï¢ȱ¢ȱÙȱ¢£ȱȱ àČȱ£ǯȱȱǰȱàČȱ ȱ¿Čȱ ïȱȬȱ£ £ȱ£ȱÙȱ¢£ȱ Ù¢ȱ ¿ȱ ¢ȱ ¿£¢ȱ ¿Č£¢£ȱ ȱ ¿ȱ ȱ ȱ Ùȱ psychologicznej (p < ŖǰŖśǼǯȱę£ȱ¿ȱ ¢à ȱ£ ȱ¢ȱȱŗǯ 7– 6,06 )QVQYQħèFQCITGULK GOQVQIGPPQKORWNU[YPGL 6– 5– 5,86 5,51 5,00 4,97 4,22 4,27 3,78 4– 2đGèRU[EJQNQIKE\PC 3– OúUMC 2– kobieca 1– PKGQMTGħNQPC 0– CPFTQI[PKE\PC MQDKGV[ OúľE\[ļPK RđGè ¢ȱŗǯȱȱȱ ïȱȱȱȬ¢ £ȱ ȱȱ ¢ Ȭ£ £ȱ ïȱȱȱ ¢£Ùȱ ¢ȱ¢¢£ȱȱÙà ¢ȱ£ȱÙ°ȱ£, F (1, 542) = ŝŖǰŗŝDz p < ŖǰŖŖŗDzȱ ό2ȱ ƽȱ ŖǰŗŗŜǯȱ ¢ȱ ȱ £ȱ £ȱ ïȱ £ǰȱ Čȱ ¿Č£¢Ċȱ £¢ȱ ¢Č£ȱȱ¿ČǻMȱƽȱśǰŘŘDzȱSDȱƽȱŘǰŜŚǼȱČȱ¢ȱǻMȱƽȱŘǰŞŚDzȱSD = 2,26). Uzyskano à Čȱ¢ȱȱÙà ¢ȱÙȱ¢£ǰȱFȱǻřǰśŚŘǼȱƽȱŘŗǰŖŗŝDzȱp < ŖǰŖŖŗDzȱό2 = ŖǰŗŖśǯȱ ¢Č£ȱ ïȱȬȱȱ¿ȱ¢ȱȱ¿ȱǻMȱƽȱśǰŚŖDzȱSD = 2,67), ȱ¿ȱïȱǻMȱƽȱŚǰŖşDzȱSD = 2,62), androgynicznej (MȱƽȱřǰŚŚDzȱSD = 2,54) i kobiecej (MȱƽȱŘǰśŝDzȱSDȱƽȱŘǰŗŖǼȱÙȱ¢£ǰȱ£¢ȱ£¢ȱȱ¢¢£ȱàČȱ Ùȱ¿ȱ¢ȱ¿£¢ȱȱ¿ȱȱ¢ǯȱ£¢ȱ à Čȱ¢ȱȱȱÙȱ£ȱȱ¢£ǰȱFȱǻřǰȱśŚřǼȱƽȱŚǰŚŞDzȱ p < ŖǰŖŗDzȱό2ȱƽȱŖǰŖŘŚǯȱ¢ȱà ȱ¢ȱ ¢£Ù¢ǰȱČȱ£ ȱ¿Č£¢£ȱȱ ȱ ȱ ïȱȬȱ£¢ȱ¿ȱȱàȱȱ¿ǰȱïȱȱ¢£ȱ Ùȱ ¢£ȱ ǻ £¢ȱ àČȱ ȱ ȱ £ȱ p < 0,001), ȱ £ȱ ȱ ȱ ¢ǯȱ Čȱ à Čȱ £ Č¢°ǰȱ Čȱ ¿ȱ ¢ȱ ȱ ¢Č£ȱ ï°ȱȱȱ¢ȱȬȱČȱ¢ȱȱǻȱp < 0,001) i androgyniczne (p < ŖǰŖśǼǯȱȱȱ¿Č£¢£ȱ ¢Č£¢ȱ£ȱ ïȱȬȱ ȱ ïàȱ¿ȱ¿Č£¢£ǰȱ࣢ȱàČȱ¿ȱȱ¢ȱ £¿ȱnie od respondentów o kobiecej (p < 0,001) i androgynicznej (p < ŖǰŖŗǼȱÙȱ¢£ǯȱČ£ȱ ï°ȱȬȱ Ùȱ¿Č£¢£ȱ¢ȱȱȱȱàČÙȱ ¿ȱȱ£à ȱȱ¿Č£¢£ȱï¢ȱǻp < 0,001), jak i androgynicznych (p < ŖǰŖśǼǯȱę£ȱ¿ȱ ¢à ȱ£ ȱ¢ȱȱŘǯ strona 74 7– 5,98 )QVQYQħèFQCITGULK PCY[MQYQRQ\PCYE\GL 6– 5,64 5– 4– 4,50 3,98 2,89 3– 2,44 2đGèRU[EJQNQIKE\PC 3,00 2,61 OúUMC 2– kobieca 1– PKGQMTGħNQPC CPFTQI[PKE\PC 0– MQDKGV[ OúľE\[ļPK RđGè ¢ȱŘȱǯȱȱȱ ïȱȱȱ ¢ Ȭ£ £ )QVQYQħèFQCITGULK QUQDQYQħEKQYQKORWNU[YPGL ȱ£ȱ£ȱ¢£¢Ùȱ ïȱȱȱ ï Ȭǯȱȱȱ£¢ȱ ¢¢ȱ£ȱïȱ£¢Ùȱ¢ȱȱÙà ¢ȱ zmiennej Ù°ȱ¢£, FȱǻřǰȱřŚŜǼȱƽȱŗśǰŞŚŖDzȱp < ŖǰŖŖŗDzȱό2ȱƽȱŖǰŗŘřǯȱÙȱïȱ £ǰȱČȱ ¢Č£ȱȱ¢ȱ ïȱ Ù¢ȱ¿ȱ¢ȱȱ¿ȱ (MȱƽȱŘǰŜşDzȱSDȱƽȱŗǰşŝǼǰȱȱ¿ȱïȱǻMȱƽȱŗǰśśDzȱSD = 1,59), androgynicznej (MȱƽȱŗǰŚŚDzȱSD = 1,73) i kobiecej (MȱƽȱŖǰşŚDzȱSDȱƽȱŗǰŗřǼȱÙȱ¢£ǯȱȱ post hocȱ ȱ ¢£Ùǰȱ Čȱ ȱ ¢¢£ȱ àČȱ ¢Ù¢ȱ ¿£¢ȱ ȱȱ¿ȱȱ£Ù¢ȱ¢ȱÙȱ¢£ȱǻp < 0,001) oraz ¿£¢ȱȱ¢ȱȱï¢ȱÙ ȱǻp < ŖǰŖśǼǯȱȱÙà ¢ȱ zmiennej Ù°ȱ£ȱ Ùȱ¿ȱȱ£ȱȱ¢¢£ǰȱF (1, 346) ƽȱřǰŚŞŞDzȱpȱƽȱǰŖŜDzȱό2 ƽȱŖǰŖŗŖȱȱ £ǰȱČȱ¿Č£¢£ȱȱ ¢Č£ȱǻMȱƽȱŘǰŗŗDzȱSD ƽȱŗǰşŗǼȱ ï°ȱȱȱ¢ȱȬȱ ȱà ȱ£ȱȱǻMȱƽȱŗǰřŜDzȱSD = ŗǰśśǼǯȱę£ȱ¿ȱ ¢à ȱ£ ȱ¢ȱȱřǯ 3– 2,80 2,53 2,5 – 1,95 2– 1,58 1,5 – 1– 1,25 1,32 2đGèRU[EJQNQIKE\PC 1,09 0,90 kobieca PKGQMTGħNQPC 0,5 – 0– CPFTQI[PKE\PC MQDKGV[ OúľE\[ļPK RđGè ¢ȱřȱǯȱȱȱ ïȱȱȱ ï Ȭ strona 75 OúUMC Dyskusja i wnioski ȱ£Ù¢ȱ £ȱȱ¢ǰȱ ȱȱ£ȱÙ°ȱ¢£ȱ Čȱ ¿ȱ £ȱ £ȱ £ȱ ïȱ ȱ ȱ ǯȱ ȱ ȱ à¢ȱǻ£¢ȱ£¢ǼȱÙ°ȱàČȱ ï°ȱȱǯȱ¿Č£¢Ċȱȱ¿ȱ ¢Č£¢ȱ¿Čȱ ïȱ ¢ Ȭ£ £ȱȱ ï ȱȮȱ ȱǻȱ£ȱȱ¢¢£Ǽǰȱȱ¢ȱȱ ¢Č£ȱ ï°ȱ¢ȱȬ¢ ǯȱČȱ £¿ȱÙȱ¢£ȱȱȱ¿Č£¢£ȱ£ ȱ£ȱ£ȱȱàČȱ£ £ȱ £ȱȱ ïȱȱǯȱ£¢ȱ ¢ȱ££ȱȱ£ȱ£ȱ£ÙČȱ ¢£¢ȱ £ £ȱ Ùȱ ¢£ȱ ȱ ïȱ ȱ ǰȱ ȱ £ȱȱï°ȱȱȱ¿Č£¢£ȱȱ¢ȱ £¿ǯ ȱ£¢ȱ ïȱȬ¢ ǰȱ£¢ȱàČȱ¿£¢ȱȱȱ¿Č£¢£ȱ£¢ȱ¿ȱ¢ȱȱȱȱ¿ȱ£ȱ¢£ȱ Ùȱ ¢£ǯȱ ¿Č£¢Ċȱ ȱ ¢ȱ ¢ȱ ȱ ȱ ïȱÙ°ȱ¢£ȱȱàČȱ¿ȱȱ £¿ȱ¿Čȱ ïȱȬǯȱȱȱ£ ȱȱ ¢ȱ£££ȱ¿ȱ£Ùȱ£¢à ȱ¢ǰȱàȱȱÙ ï°ȱ£ȱ ȱȱȱĊǯȱ£¢ȱ ǻŘŖŖŞǼȱ ¢£ÙǰȱČȱȱȱ£ £ȱ¿£¢ȱ ïȱȬȱȱ¢ ïȱ ǰȱ àȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ïàȱ £ïȱ ¢ ¢ȱ ££ȱ £ȱ ȱ ȱ ǻŗşşŝǼȱ àČȱ ¢ȱ ȱ ¿Č£¢£ȱ ǻ¢ȱ £¢ȱ ¢Č£ȱ ȱ ¿ČǼǯȱ ȱ £ȱ ȱ ¿£ǰȱ £ȱ ȱÙ ïȱ ȱ£ȱȱǯȱČȱČȱï £¢°ȱȱȱàČȱ ȱ£ȱ£ £ȱȱÙà ǰȱàȱ£¢£¢ȱ¿ȱ ȱǰȱČȱȱȱȱÙȱ ȱàČ¢ȱàȱȱȱ£ȱ ȱȱ£¢£¢¢ǰȱȱ£Ùȱ¿ȱȱ ¿£ȱȱ£ȱ ï°ȱȬ¢ ǯȱ ȱ Čȱ £ °ǰȱ Čȱ ¢ȱ ¿Č£¢£ǰȱ ȱ ȱ ¢ǰȱ ȱ àȱ ¿£ȱ ¢£ °ȱ ¢ȱ £ȱ ȱ ǻǰȱ ǰȱ ŘŖŖŞǼǯȱ ȱ ££ȱ ȱ ¢ïȱ £ Ù¢ȱ Ǯ£à ȱ ¿Ȅȱ ȱ £¿ȱ¿Čȱ ïȱȬȱ¿Č£¢£ȱȱȱȱȱÙȱ¢£ǯȱȱȱ£Ùȱà ČǰȱČȱÙ°ȱ¢£ȱȱ£¢ȱàČ¢ȱ¿Čȱȱ ïǰȱȱ¢ȱ ïàȱ¿Č£¢£ǯȱ Č¢ǰȱČȱ¢ȱ ¿Č£¢Ċȱ£¢ȱ ¢Č£ȱ¿Čȱ ïȱȬȱČȱ¿¢ȱ¿Č£¢Ċǰȱȱȱ ȱȱ ȱ¿ȱ ȱȱ¢ȱǯȱÙȱ ¢à ȱČȱ £¢ °ȱȱ ǰȱČȱ¿Čȱȱ¢ȱȱ¿ȱ£Ùȱ¿ȱȱ ï°ȱȱ£ Úȱ ¢ ¢ȱ ¢¢ȱ£ȱǰȱ ȱ£ȱǰȱȱ¢ȱ ȱȱ¿Č£¢£ȱȱ¢ȱ ȱ¢ę£ȱȱęǯȱČȱ ¿ȱ £°ǰȱČȱ ȱ£¢ȱ¿Č£¢£ȱï°ȱȱ£¢ȱǮ¢£¢Ȅȱ ȱ ïȱȬǰȱ£ȱ¢ȱȱ£ȱàČȱ¿£¢Ù ¢ȱȱ£¢ȱȱȱȱ¢ȱǯ ȱ £¢ȱ ïȱ ȱ ȱ ¢ȱ ¢ Ȭ£ £ǰȱ ȱ ¿Č£¢Ċȱ £¢ȱ ¢Č£ȱ ȱ ¿Čȱ Čȱ ¢ǯȱ £ȱ ¢ȱ £à ȱ ȱ ȱ ǰȱȱȱ¿Č£¢£ȱȮȱ ¢Č£ȱ ï°ȱȱ¢ȱȱ¢ȱȱ¿ȱ Ùȱ ¢£ǰȱ ȱ £ïȱ £ ȱ ¿Č£¢£ȱ ȱ ȱ £strona 76 ȱȱàȱȱ¢ȱ¢ȱÙȱ¢£ǯȱ£¢ȱ ¢ȱ £ǰȱČȱ ¢ȱȱ¿Č£¢Ċǰȱ࣢ȱ££ ȱ ȱ ȱ¢ȱ¢ȱ¢ ȱ¿ȱǻ£ȱ£ïȱ ȱÙ¢ȱ¿Čȱ ¿£ȱ¢ȱǼǰȱ ȱ ¿£ȱ ï°ȱ ȱ ȱ £¢ïȱ ¢ ¢ǰȱ ¿¢ȱ £ȱ ¢£Ù¢ȱ ȱ ȱ ¢Ùȱ à ȱ ££¢ȱ £ ȱ¢ ȱ ȱ¢ę£¢ȱ¢ȱȱ£ȱÙȱï¢ȱ àǯȱ £¢ȱ ¢ȱ ȱ £ȱ ¢Ċ¢ȱ àȱ £ǰȱ Čȱ ï°ȱ Ȭȱ ȱ ȱ £ȱ £¢ȱ ¢ę£¢ȱ £Ù¢ ȱ £¢¢ȱ ȱ ȱ Ù£¢ǯȱ ¢ȱ Ù£ȱ £¢£ ȱ ȱ £¿ȱ ȱȱÙà Ȧ¿Č£¢£ǰȱȱȱ£ £¢Ȧ¢ȱ£ Ù££ǰȱ¢ȱȱ £ ȱ££ȱ¿ȱ ȱ¢ę£¢ȱ¢ȱǻȱ£¢Ùȱ ČǰȱǼǯȱ ¢ ï°ȱ ȱ ȱ ¢ ȱ ¿ȱ ǻ¢ǰȱ ěǰȱ ŗşŞŜǼǰȱ ȱ ¢ȱ ¢ ¢ȱȮȱ ¢ǰȱ¢ȱ£ ȱȱȱȱ¢ȱȮȱȱïȱ¿ȱ ȱ£¢¢ ȱȱȱȱ£¢¢ ȱ¢ȱȱÙ£¢ȱ ȱ ȱ à¢ȱǻ£ǰȱŘŖŗŖǼǯȱȱȱÙȱ¢£ȱČȱ ¿ȱ £°ǰȱČȱȱ ïȱȱȱ ¢ Ȭ£ £ȱȱ¿ï°ȱ ȱ£¢ȱǮ¢£¢Ȅǰȱ£ȱ¢ȱï°ȱČȱ °ȱȱ£¢ȱ Ǯ¢ȄǯȱȱǮ£¢¢Ȅȱ£ȱïȱï £ȱČȱ ¢ȱ£¢ȱȱ ïȱ ï Ȭǰȱ ȱàȱ£¢ȱČ£ȱ¿Čȱ£¢Ù¢ȱ¢ȱȱ¢ȱ¢ȱÙȱ¢£ǯȱȱ ïȱ Ȭȱȱȱ¢ǰȱČȱ£ ȱ¢ ȱ ȱȱ£ȱȱ¿ȱÙǰȱ ȱ£ȱ£Ù ǯȱ ȱ£Ù ȱ¿ȱ ȱ ¢£ȱ ¢£¢ȱ ȱ ¿ȱ £ȱ à ȱ ȱ £¢ȱ £Ù ȱ ¿ȱ ïȱȬǯȱ£ïȱ£Ù ȱ¿ȱ ȱ¢ȱȱ¢ȱ £ȱ£ȱȱ¿Čȱȱ¿ȱȱ£ àȱ ïȱȬǯ ¢ȱ ¢ ¢ȱ ȱ ¢ȱ ¢ȱ Úȱ ï°ȱ ȱ £ ȱ ££ȱ¢£ȱïȱȱ¿ïȱ ȱ£¢¢ ȱ¿ȱ£ȱ£à ȱ ïȱȱȱǯȱȱ££ȱ ¢ȱ¢ȱàȱ ȱ¢£ȱȱïȱČïȱ£ ǰȱȱ °ȱ££àȱ ȱ ïȱ¢ȱȬȱ£ȱȬǯȱČȱ¢Ùȱ£¢££°ǰȱČȱ¢ȱȱ¢ȱ ȱ¢ȱ Ùȱ¢£ȱ¿ȱȮȱȱȱ¢ȱȱȱ¿ȱȮȱ °ȱ£Ùȱ ǯȱȱÚȱ¢ȱȱ£ȱ ¢ȱï°ȱȱ¿ï°ǰȱ£ȱ¢ȱȱàȱï¢ȱȱ¢ę£ȱȱȱ¿Čȱȱ ¢ȱȱ¿ǯȱȱàČȱ ȱ ïȱ¢ȱȬȱȱȬȱ¿£¢ȱȱ ¢£¢ȱȱ£àČ ¢ȱÙ ȱ £ǰȱČȱȱȱ££ǰȱ£¢ȱ ȱÙȱ¿ȱȱÙȱ ȱ£ £ȱȱȱȱ ȱČ¢ȱȱÙ¢ȱǯȱ ȱ ïȱ £¢¢ȱ ¢à ȱ ČÙ¢ȱ ï°ȱ ¿ȱ ¿ȱ ȱ latu Bem o najlepszej adaptacji i zdrowiu psychicznym osób androgynicznych ǻŘŖŖŖǼǰȱ ȱ à¢ȱ ¢¢£ȱ ȱ Čȱ ¢£ï°ȱ ȱ £ ǰȱ ȱ Čȱ £ ȱ ¢ȱ ǰȱ àȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ¢ǯȱ ¢ȱ £ ¢ȱ ȱ ¢ȱ Úȱ £ǰȱ Čȱ ïȱ £ȱ ȱ ï°ȱ Ȭȱ ȱ Ȭǰȱ ¢ȱ££ȱ¿ȱ¿£¢ȱȱȱ¢ȱȱ¿ȱ¢ȱÙȱ¢£ǰȱ ȱ ȱ ȱ ¢£¢ȱ àȱ ï¢ǯȱ Čȱ ££°ȱ ¿ȱ £ȱ £ǰȱ strona 77 Čȱ ȱ ¢ȱ £ïȱ £ ȱ ¢ ȱ ȱ ȱ ȱ ¢ȱ ǻȬǼǰȱ ȱ ǰȱ àȱ ȱ ¿ȱ £ ȱ £Ùȱ ¢ǯȱ ¢ȱ Ù ¢ǰȱ ȱ ȱ ¢ ȱ £ £ȱ ¢ǰȱ ¢ȱ ȱ ȱ Čǰȱ Čȱ ǰȱ ȱ Čȱ ȱ £ £ȱ £ȱ ȱ £ ȱ £¢ǯȱ Čȱ ȱ £¢ȱ ïȱ Ȭǰȱ ȱ à¢ȱ à ¢ȱ ȱ ȱ ȱ £¿£ȱ ȱ £¢ȱ ¢ǰȱ Čȱ ȱ £°ȱ ȱ ïǯȱ £ȱ ¢ȱ £ȱ ¢ȱ Ù°ȱ ¢£ȱ £Ù¢ȱ ¿ȱ ¢ȱ £ȱ £¢£ǰȱ Čȱ £ ȱ ¢ ȱ ȱ ¢ȱ ï°ȱȬȱà Čȱȱ¢°ȱ¢ǯ Literatura cytowana: Aluja, A., Torrubia, R. (2004). Hostility-Aggressiveness, Sensation Seeking, and Sex Hormones in Men: Re-Exploring Their Relationship. Neuropsychobiology, 50, 102-107. ǰȱ ǯȱ ǻŘŖŖŚǼǯȱ ¡ȱ ěȱ ȱ ȱ ȱ Ȭȱ ĴDZȱ ȱ -Analytic Review. Review of General Psychology, 8, 4, 291-322. Bem, S.L. (2000). ¿ï°ǰȱï°ǯȱȱàČȱ ¢¢ȱ£ȱÙǯȱÚDZȱǯ Bem, S.L. (1981). Gender Schema Theory: A Cognitive Account of Sex Typing. Psychological Review, 88, Ś, 354-364. Benton, D. (1992). Hormones and Human Aggression. W: K. Bjorkqvist, P. Niemela (red.). Of Mice and Women. Aspects of Female Aggression (s. 37-48). San Diego: Academic Press, INC. ǰȱ ǯǰȱ ǰȱ ǰȱ ĵǰȱ ǯȱ ǯǯȱ ǻŗşşŚǼǯȱ ¡ȱ ěȱ ȱ Aggression Among Adults. Aggressive Behavior, 20, s. 27-33. ǰȱǯǰȱĵǰȱǯǯǯǰȱǰȱǯȱǻŗşşŘǼǯȱȱȱȱȱ ¢ȱǵȱ ȱ ȱȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱsion. Aggressive Behavior, 18, s. 117-127. ȱǯǰȱǰȱǯȱǻŘŖŖŞǼDZȱȱȱ ȱȱǵȱȱȱȱ¡sion of Anger. Aggressive Behavior, řŚ, s. 282–293. Campbell, A., Muncer, S., Coyle, E. (1992): Social Representation of Aggression ȱ ȱ ¡ȱ ȱ ȱ ěǯȱ Aggressive Behavior, 18, s. 95-108. Cashdan, E. (2003). Hormones and Competitive Aggression in Women. Aggressive Behavior, 29, s. 107-115. ǰȱǯǰȱǰȱǯȱǻŘŖŖŜǼǯȱěȱȱȱ¢ȱȱȱȱȱ of Aggression in Men. Psychology of Men and Masculinity, ŝǻŚǼ, s. 179-190. Crick, N.R. (1997). Engagement in Gender Normative Versus Nonnormative Forms of Aggression: Links to Social-Psychological Adjustment. Developmental Psychology 33, Ś, s. 610-617. Deaux, K. (1985). Sex and Gender. Annual Review of Psychology, 36, s. 49-81. ¢ǰȱǯȱ ǯǰȱěǰȱǯȱǯȱǻŗşŞŜǼǯȱȱȱȱDZȱȱȬ¢ȱ Review of the Social Psychological Literature. Psychological Bulletin, 100, 3, s. 309-330. Frodi, A, Macaulay, J., Thome, P. R. (1977). Are Women Always Less Aggressive ȱǵȱȱ ȱȱȱ¡ȱǯȱPsychological Bulletin, ŞŚ, Ś, s. 634-660. strona 78 £ǰȱǯȱ ǻŘŖŗŖǼǯȱ ȱ ȱ ȱ Ĵȱ ȱ ȱ ȱȱ Ȯȱ ȱ ǯȱȱ ¢Ù£¢ȱȱŗŘȱȱȱȱȱan Association for Research on Adolescence. Wilno: Litwa. £ǰȱǯǰȱǰȱǯǰȱǰȱǯǰȱ£ǰȱǯǯȱǻŘŖŖşǼǯȱ¡ȱȱȱȱěȱȱȱȱȱȱǻȬȱȱ¢Ǽ. ȱ ¢Ù£¢ȱȱȱȱǯȱDZȱ¢ǯ £ǰȱ ǯȱ ǻŘŖŖŞǼǯȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ǻȱ Ǽǯȱ ȱ ¢Ù£¢ȱ ȱ ȱ ȱǯȱ Poczdam: Niemcy. £ǰȱǯȱǻŘŖŖŘǼǯȱȱ£ȱȱ ȱ¿ȱ¢£ȱȱȱsonalnejǯȱDZȱǯȱ£ǰȱǯȱ£ ȱǻǯǼǰȱ¢ȱ£¢ïǯȱ ȱtywy (s. 45-64). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar. £ǰȱǯȱǻŗşşřǼǯȱSocjalizacja a intrapsychiczna regulacja agresji interpersonalnej. W: A. £ǰȱ ǯȱ ¢ȱ ǻǯǼǰȱ Socjalizacja a agresja (s. 47-60). Warszawa: IPPAN, WSPS. Hoppe, C. M. (1978). Interpersonal Aggression as a function of subject’s sex role ęǰȱȂȱ¡ǰȱȱȱȱǯȱJournal of Personality, Śŝ, 2, s. 317-329. Konopka, K., Dominiak-Kochanek, M. (2012). Orientacja edukacyjna a wzorce goto ï ȱȱȱ ȱȱȱȱ £ȱÙïǯȱ Ruch Pedagogiczny, 3, s. 69-84. Kopper, B.A., Epperson, D.L. (1991). Women and anger. Sex and Sex-Role Comparisons in the Expression of Anger. Psychology of Women Quarterly, 15, s. 7-14. £ÚǰȱǯȱǻŘŖŖśǼǯȱ ȱ¢¢ȱ¢¢£ȱ £ȱ¢ȱÙ Psychologicznej (IPP). Studia Psychologica, 6, s. 37-50. £¢ÚǰȱǯȱǻŗşşŘǼǯȱ £ȱȱ¢ȱÙȱ¢£ǯȱ£ DZȱǯ ĵǰȱǯǯǯǰȱȱǯǰȱǰȱǯȱǻŗşŞŞǼǯȱȱȱȱ¢ȱ of ǵȱȱěȱȱȱȱŗŗȬȱŗŘȬȬȱdren. Aggressive Behavior, ŗŚ, s. 403-414. ǰȱ ǯȱ ǰȱ ǯǰȱ ĵǰȱ ǯȱ ǯǯǰȱ ǰȱ ǯǰȱ ǰȱ ǯǯǰȱ £ǰ A. Caprara, G.V. (1998). Cross-Cultural Evidence of Female Indirect Aggression. Aggressive Behavior, ŘŚ, s. 1-8. £ǰȱ ǯǰȱ ǰȱ ǯȱ ǻŘŖŖśǼǯȱ ¢ȱ ȱ ȱ ¡ȱ ěȱ ȱ ¢ȱ ǵȱ The ȱ ȱ¡ȱȱȬȱȱȱǰȱĜȱ ěǰ and Accident Involvement Among Young Turkish Drivers. Aggressive Behavior, 31, s. 547-558. £ÚǰȱǯȱǻŘŖŖŝǼǯȱČ¢£ï°ȱ £ȱ¢ȱÙȱ¢£ȱǻǼȱ bec £¢ȱïȱ¢à ȱÙ ¢ǯȱ¢ǰȱȱȱÙ£Ú , Ś, s. 353-365. Smulczyk, M. (2008). Functions of Emotional Reactivity and Perseverativness in Intrapsychic Mechanisms of Interpersonal Aggression. Poster zaprezentowany na 18th ISRA World Meeting, Budapeszt: ¿¢ǯ strona 79 Walker, S., Richardson D.S., Green L. R. (2000). Aggression Among Older Adults: The Relationship of Interaction Networks and Gender Role to Direct and Indirect Responses. Aggressive Behavior, 26, s. 145–154. ǰȱ ǯǰȱ ǰȱ ǯǯǰȱ Ȃǰȱ ǯǯȱ ǻŗşşşǼǯ ȱ ȱ ȱ ȱ ǵȱ Ȃ masculinity and aggression. Sex Roles, ŚŖǻŝȬŞǼ, s. 583-592. Wojciszke, B. (2010). £ï°ȱȱ à ï°ǯȱ ȱ ¢¢ȱ£ȱ Ù£ǯȱÚDZȱǯ Zawadzki, B., Strelau, J. (1997). ȱ ¢¢ȱ ȱ Ȯȱ £ȱ ȱ ǻȱ Ȯȱ Ǽ. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP. strona 80