FRONTEX FRONTEX

EUROPEJSKA AGENCJA ZARZĄDZANIA WSPÓŁPRACĄ OPERACYJNĄ NA
ZEWNĘTRZNYCH GRANICACH PAŃSTW CZŁONKOWSKICH UNII EUROPEJSKIEJ
(FRONTEX)
LIBERTAS SECURITAS
LIBERTAS
SECURITAS JUSTITIA
JUSTITIA
F RONTEX
SPRAWOZDANIE OGÓLNE AGENCJI FRONTEX ZA 2005 r.
1. Wprowadzenie
Europejska Agencja Zarządzania Współpracą Operacyjną na Zewnętrznych Granicach Państw
Członkowskich Unii Europejskiej (FRONTEX) ustanowiona na mocy rozporządzenia Rady (WE)
nr 2007/2004 z dnia 26 października 2004 r.1 ma być niezawodnym koordynatorem operacyjnym
Wspólnoty i uczestnikiem w procesie zarządzania granicami zewnętrznymi, a także kluczowym
podmiotem we wdrażaniu wspólnej unijnej polityki w dziedzinie zintegrowanego zarządzania
granicami.
Zgodnie ze swoją misją FRONTEX aktywnie promuje współpracę z innymi organami
egzekwowania prawa dotyczącego granic, odpowiedzialnymi za bezpieczeństwo wewnętrzne na
szczeblu UE. Działalność agencji FRONTEX jest oparta na danych wywiadowczych. FRONTEX
uzupełnia i wzbogaca o szczególną wartość dodaną krajowe systemy zarządzania granicami
w państwach członkowskich oraz wolność i bezpieczeństwo ich obywateli.
Zgodnie z art. 20 ust. 2 lit. c) wyżej wymienionego rozporządzenia Rady zarząd do dnia 31 marca
każdego roku przyjmuje sprawozdanie ogólne Agencji za poprzedni rok i przesyła je, najpóźniej
do dnia 15 czerwca, Parlamentowi Europejskiemu, Radzie, Komisji, Europejskiemu Komitetowi
Ekonomiczno-Społecznemu oraz Trybunałowi Obrachunkowemu.
Niniejsze sprawozdanie ogólne przedstawia prace podjęte przez FRONTEX w 2005 r. zgodnie
z programem prac na 2005 r. Zawiera ono także opis wykonanych zadań koniecznych, aby
Agencja mogła przystąpić do działań operacyjnych od chwili rozpoczęcia faktycznej działalności
w dniu 3 października 2005 r.
Sprawozdanie podzielone jest na dwie części, w których szczegółowo opisano postęp w rozwoju
FRONTEKSU. W pierwszej części przedstawiono strukturę administracji, zasobów i infrastruktury
FRONTEKSU w pierwszych trzech miesiącach funkcjonowania. W drugiej części opisano bieżące
prace podejmowane w obszarze działań operacyjnych.
1. Struktura FRONTEKSU
1.1. Zarząd
Zarząd jest najwyższym organem zarządzającym i kontrolnym FRONTEKSU. Powierzono mu
kompetencje niezbędne do tworzenia budżetu, przyjmowania odpowiednich zasad finansowych,
ustalania przejrzystych procedur roboczych na potrzeby podejmowania przez Agencję decyzji oraz
powoływania dyrektora wykonawczego i jego zastępcy.
1
Rozporządzenie Rady (WE) nr 2007/2004 z dnia 26 października 2004 r. ustanawiające Europejską Agencję Zarządzania
Współpracą Operacyjną na Zewnętrznych Granicach Państw Członkowskich Unii Europejskiej, Dz.U. L 349 z 25.11.2004.
1
Pierwsze posiedzenie zarządu
(25 maja 2005 r.)
Podczas pierwszego posiedzenia zarząd przyjął regulamin oraz wybrał przewodniczącego w osobie
Minze Atte Beuvinga (Holandia) oraz zastępcę przewodniczącego w osobie Jozsefa Bendeka (Węgry).
Ilkka Laitinen (Finlandia) został powołany na stanowisko dyrektora wykonawczego FRONTEKSU.
Drugie posiedzenie zarządu
(30 czerwca 2005 r.)
Zarząd przyjął szereg podstawowych dokumentów, takich jak struktura organizacyjna i polityka
zatrudnienia Agencji, regulamin finansowy oraz plan zatrudnienia FRONTEKSU, a także program
prac Agencji na 2005 r.
Członkowie zarządu przyjęli także preliminarz budżetu na 2005 r. oraz podjęli dwie decyzje
w sprawie przepisów wykonawczych do regulaminu pracowniczego z dnia 1 stycznia 2005 r. oraz
zasad oddelegowywania do Agencji ekspertów krajowych.
Uzgodniono powierzenie dyrektorowi wykonawczemu mandatu do prowadzenia negocjacji
z władzami polskimi w sprawie umowy dotyczącej siedziby głównej.
Trzecie posiedzenie zarządu
(23 września 2005 r.)
Zarząd przedyskutował szereg ważnych kwestii, m.in. strategię FRONTEKSU opracowaną przez
dyrektora wykonawczego oraz jednomyślnie przyjął preliminarz budżetu na 2006 r.
Czwarte posiedzenie zarządu
(16 września 2005 r.)
Gil Aries Fernández (Hiszpania) został powołany na stanowisko zastępcy dyrektora
wykonawczego od 1 stycznia 2006 r. Zarząd zatwierdził zmiany w strukturze organizacyjnej,
przyjął przepisy wykonawcze do regulaminu finansowego FRONTEKSU oraz procedury
podejmowania decyzji związanych z zadaniami operacyjnymi FRONTEKSU.
1.2. Zasoby ludzkie
Rekrutacja ma kluczowe znaczenie dla tworzenia nowej instytucji. FRONTEX oficjalnie rozpoczął
działalność pod koniec maja 2005 r. Rekrutacja najlepiej wykwalifikowanych pracowników jest
jednym z istotnych elementów strategii FRONTEKSU. Działalność operacyjną rozpoczęto dnia
3 października 2005 r. po rekrutacji personelu pomocniczego oraz czasowo oddelegowanych
krajowych ekspertów. Do końca 2005 r. we FRONTEKSIE było zatrudnionych ogółem
45 pracowników. W tej liczbie uwzględniono jednego pracownika czasowego, 17 pracowników
pomocniczych i 27 czasowo przydzielonych krajowych ekspertów. Ponieważ FRONTEX dopiero
rozpoczął działania, prawie 40% pracowników zatrudniono w administracji w celu zaspokojenia
potrzeb związanych z tworzeniem Agencji, a ponad 60% w jednostkach operacyjnych.
2
Distribution
of
Podział
personelu
staf f
39%
A dmninstration
Administracja
Operational
units
Jednostki
operacyjne
61%
W drugim etapie FRONTEX rozpoczął rekrutację personelu kontraktowego. Do Agencji wpłynęło
ponad 300 podań na 12 stanowisk dla pracowników kontraktowych.
W okresie od października do grudnia zrealizowano szereg inicjatyw, których celem było
rozpoczęcie tworzenia metod, zasad i narzędzi niezbędnych do zarządzania zasobami ludzkimi we
FRONTEKSIE. Wśród nich było opracowanie wewnętrznych i zewnętrznych zasad/procedur
wprowadzenia regulaminu pracowniczego i polityki kadrowej.
W 2005 r. w celu uregulowania pracy w sferze administracyjnej zarząd przyjął następujące regulacje:
1) Decyzję zarządu ustalającą zasady oddelegowywania do Agencji ekspertów krajowych (zasady
dotyczące ekspertów krajowych),
2) Decyzję zarządu w sprawie przyjęcia przepisów wykonawczych do regulaminu pracowniczego
(tworząc powiązanie z decyzjami Komisji Europejskiej dotyczącymi pracowników).
1.3. Logistyka, infrastruktura, sprzęt komputerowy i telekomunikacyjny
W październiku 2005 r. polskie Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji przekazało do
dyspozycji FRONTEKSU powierzchnię biurową 800 metrów kwadratowych, meble oraz sprzęt
komputerowy i telekomunikacyjny. Pod koniec tego roku tymczasowa siedziba zajmowała
1750 metrów kwadratowych powierzchni biurowej netto w budynku Blue Point w Warszawie.
Od dnia 31 grudnia 2005 r. FRONTEX dysponował 55 komputerami osobistymi, wielofunkcyjną
kopiarką, 15 drukarkami i faksem. Polska straż graniczna zaoferowała FRONTEKSOWI
praktyczne wsparcie w zorganizowaniu bezpieczeństwa fizycznego i transportu.
Podstawowa sieć informatyczna zgodna z wysokimi standardami bezpieczeństwa funkcjonuje od
połowy października 2005 r. Sieć zabezpieczona jest przy pomocy wysoce zaawansowanego
urządzenia mogącego pełnić równocześnie trzy funkcje: funkcję firewalla, ochrony antywirusowej
sprzętu oraz urządzenia przeciwwłamaniowego. Rozwiązanie to umożliwia także monitorowanie
w czasie rzeczywistym całego ruchu przychodzącego i wychodzącego.
1.4. Finanse i zamówienia
W 2005 r. FRONTEX nie miał autonomii finansowej. Odpowiedzialność za realizację budżetu na
2005 r. spoczywała na Komisji i to jej pracownicy działali jako urzędnicy zatwierdzający.
3
Budżet na 2005 r. przewidywał tylko wydatki administracyjne. Budżet administracyjny wynosił
2,133 mln EUR; z tego kwota zaangażowana wyniosła 1,255 mln EUR oraz dokonano wypłat
w wysokości 0,690 mln EUR. Dwa główne obszary wydatków to wypłaty dla pracowników i na
posiedzenia zarządu.
Praca w dziedzinie finansów koncentrowała się na przygotowywaniu autonomii finansowej,
obejmowała nabycie systemu księgi głównej oraz określenie niezbędnych zasad i procedur, a także
na przygotowywaniu dokumentacji finansowej i przetargowej. Pracownicy FRONTEKSU
regularnie pracowali w siedzibie Komisji, żeby ułatwić przetwarzanie tej dokumentacji.
W lutym 2006 r. zarząd zdecydował o przeniesieniu kwoty 0,586 mln EUR z 2005 r. na 2006 r.,
w związku z 10 projektami operacyjnymi, które miały być uruchomione w 2006 r., ale ich
przygotowanie było już daleko zaawansowane w 2005 r.
1.5. Kontrola wewnętrzna i standardy kierowania we FRONTEKSIE
Standardy kontroli wewnętrznej i kierowania FRONTEKSU zostały przyjęte przez zarząd w dniu
16 grudnia 2005 r. w oparciu o standardy Komisji. Standardy te określają zasady zarządzania,
których muszą przestrzegać wszystkie służby w zarządzaniu zasobami. Mają one zagwarantować
spójny poziom kontroli wewnętrznej w całej agencji FRONTEX.
Standardy skonstruowane są wokół pięciu kluczowych elementów kontroli:
1) Środowisko kontroli,
2) Wyniki działalności i zarządzanie ryzykiem,
3) Informacja i komunikacja,
4) Czynności kontrolne,
5) Audyt i ocena.
Standardy odnoszące się do środowiska kontroli, a zwłaszcza czynności kontrolnych (odnosi się to
głównie do ustalenia standardów w świetle struktur kontroli finansowej) potraktowano jako
priorytet, tak więc ich wdrażanie rozpoczęło się już w listopadzie 2005 r. Największym wyzwaniem
było wprowadzenie narzędzi niezbędnych do zapewnienia zgodności ze standardami w zakresie
informacji i komunikacji. Praca nad standardami związanymi z zarządzaniem ryzykiem i wynikami
działalności oraz standardami dotyczącymi audytu i oceny będzie prowadzona w 2006 r.
2. Zadania operacyjne określone w programie prac na 2005 r.
Program prac FRONTEKSU na 2005 r. został przyjęty przez zarząd na posiedzeniu w dniu
30 czerwca 2005 r. Ustalono w nim główne działania, które należy wdrożyć w drugiej połowie
roku. Prace operacyjne FRONTEKSU rozpoczęły się równocześnie z podstawowymi
przedsięwzięciami administracyjnymi w dniu 3 października 2005 r.
Prace operacyjne FRONTEKSU ruszyły z wigorem. Mimo że jednocześnie należało opracowywać
procedury administracyjne i finansowe, FRONTEX z powodzeniem wykonał wszystkie główne
zadania wyznaczone w programie prac na 2005 rok. Zadania opisane poniżej przedstawione są
zgodnie ze strukturą ustaloną w programie prac na 2005 r.
4
2.1. Wspólne działania
FRONTEX utworzył sieć krajowych punktów kontaktowych. Większość państw członkowskich
powołała krajowe punkty kontaktowe.
Pierwsze wspólne działanie lądowe zostało zorganizowane w dniach 16–23 grudnia 2005 r.
w Austrii, Czechach, Niemczech, Polsce, Słowacji, Słowenii, na Węgrzech i we Włoszech.
Na wniosek FRONTEKSU państwa członkowskie, które zorganizowały biura krajowych punktów
kontaktowych, nadesłały sprawozdania z prac przeprowadzonych w 2005 r.
Nawiązano kontakty z władzami greckimi i włoskimi w celu skorzystania z ich doświadczeń
w zapewnianiu bezpieczeństwa podczas dużych imprez sportowych.
FRONTEX ustanowił kontakty z Konferencją Współpracy Służb Granicznych Państw Regionu
Morza Bałtyckiego.
2.2. Analiza ryzyka
Eksperci FRONTEKSU uczestniczyli w misji technicznej Komisji UE do Maroka, w tym do Ceuty
i Melilli.
FRONTEX sporządził dostosowaną do potrzeb analizę ryzyka sytuacji związanej z nielegalną
imigracją w Ceucie i Melilli. Ogólna analiza ryzyka za 2005 r., dotycząca nielegalnej imigracji w
państwach członkowskich UE i krajach będących stronami układu z Schengen, została wykonana
w terminie.
W listopadzie 2005 r. odbyła się wstępna wizyta w Europolu w ramach delegacji FRONTEKSU
w celu nawiązania współpracy jednostek ds. analiz ryzyka Europolu i FRONTEKSU.
FRONTEX współpracował w opracowaniu pierwszego sprawozdania Europolu na temat oceny
zagrożeń ze strony przestępczości zorganizowanej (OCTA).
FRONTEX był gospodarzem dwudniowej konferencji zorganizowanej w swojej siedzibie, w której
wzięli udział przedstawiciele państw członkowskich UE, krajów będących stronami układu
z Schengen oraz Komisji UE. Celem konferencji było nawiązanie współpracy w dziedzinie analizy
ryzyka.
2.3. Badania naukowe, rozwój i szkolenie
Podjęto działania w zakresie szkolenia straży granicznej w następujących dziedzinach:
1) Wspólna podstawa programowa (CCC),
2) Wykrywanie dokumentów fałszywych i podrobionych,
3) Opracowanie zadań dla partnerskich akademii dla celów certyfikacji,
4) Europejski dzień szkoleniowy 2006.
5
Pod kierownictwem FRONTEKSU odbyły się cztery sesje grup roboczych ds. zarządzania
projektami w związku z opracowywaniem „Wspólnej podstawy programowej – modułu granic
lądowych”, „Wspólnej podstawy programowej – modułu granic morskich”, „Wspólnej podstawy
programowej – części ogólnej”.
Zorganizowano dwie konferencje poświęcone wdrażaniu wspólnych narzędzi szkoleniowych wraz
z zaawansowanym szkoleniem szefów z nowych państw członkowskich.
Zorganizowano także jedne warsztaty tłumaczeniowe oraz jedno szkolenie na zasadzie efektu
mnożnikowego. Stworzono też narzędzie FRONTEKSU do szkolenia na poziomie zaawansowanym.
Zorganizowano konferencję i warsztaty poświęcone realizacji europejskiego dnia szkoleniowego
2006.
W celu nawiązania współpracy ze Wspólnym Centrum Badawczym odbyły się dwa nieformalne
spotkania na poziomie ekspertów. Określono obszary i zakres przyszłej współpracy.
Eksperci FRONTEKSU uczestniczyli w kilku spotkaniach i seminariach związanych z technologią
i badaniami technologicznymi.
6