kształtowanie się pozapaństwowej podmiotowości

CCCVI
BARBARA. MIELNIK
KSZTAŁTOWANIE SIĘ
POZAPAŃSTWOWEJ
PODMIOTOWOŚCI
W PRAWIE
MIĘDZYNARODOWYM
WROCŁAW 2008
WYDAWNICTWO UNIWERSYTETU WROCŁAWSKIEGO
SPIS TREŚCI
Wykaz skrótów
Wstęp
8
9
Rozdział I. PODMIOTOWOŚĆ W PRAWIE MIĘDZYNARODOWYM
1. Wprowadzenie
2. Podmiotowość a osobowość
3. Podmiotowość a suwerenność
4. Doktrynalne koncepcje podmiotowości
5. Podsumowanie
13
13
17
18
23
33
Rozdział II. PODMIOTY POSIADAJĄCE ZDOLNOŚĆ DO PODEJMOWANIA
DZIAŁAŃ NA PŁASZCZYŹNIE PRAWNOMIĘDZYNARODOWEJ
35
A. Organizacje międzynarodowe
36
1. Wprowadzenie
36
2. Początki uznania podmiotowości organizacji międzynarodowych
37
3. Podstawy uznania podmiotowości organizacji międzynarodowych
41
4. Typowe atrybuty podmiotowości prawnomiędzynarodowej organizacji międzynarodowych
48
4.1. Postanowienia zawarte w statutach organizacji
49
4.2. Zdolność traktatowa
52
4.3. Kompetencje prawotwórcze
58
4.4. Zdolność do utrzymywania stosunków dyplomatycznych
'"64
4.5. Zdolność procesowa
69
4.6. Podmiotowość organizacji w prawie krajowym
77
5. Organizacje międzynarodowe szczególnego rodzaju
K.
80
6. Teorie dotyczące podmiotowości organizacji międzynarodowych
84
7. Podsumowanie
91
B. Strona wojująca i partyzanci
,
1. Wprowadzenie
2. Uprawnienia do występowania na płaszczyźnie międzynarodowej
2.1. Strona wojująca
2.2. Partyzanci
3. Podsumowanie
C. Naród
1. Pojęcie narodu
2. Naród jako podmiot prawa międzynarodowego
3. Czynniki pozwalające narodowi występować w roli samodzielnego podmiotu prawa międzynarodowego
3.1. Prawo do samostanowienia
3.2. Dekolonizacja
3.3. Ruchy narodowowyzwoleńcze
93
93
95
95
98
99
100
100
101
103
103
112
115
6
Spis treści
4. Naród jako podmiot chroniony przez społeczność międzynarodową
4.1. Mniejszości narodowe
4.2. Ludy tubylcze
5. Podsumowanie
123
124
129
133
D. Zakon Kawalerów Maltańskich
1. Geneza
2. Przejawy podmiotowości prawnomiędzynarodowej Zakonu
2.1. Stosunki z państwami i zdolność do zawierania międzynarodowych porozumień . . .
2.2. Zdolność do utrzymywania stosunków dyplomatycznych
3. Podsumowanie
134
134
137
137
141
143
Rozdział III. INNE PODMIOTY ASPIRUJĄCE DQ PEŁNOPRAWNEGO UCZESTNICTWA W STOSUNKACH NA PŁASZCZYŹNIE PRAWNOMIĘDZYNARODOWEJ
146
A. Osoba fizyczna
1. Wprowadzenie
2. Zdolność osoby fizycznej do wykonywania zobowiązań określonych w prawie międzynarodowym
2.1. Odpowiedzialność przed sądami krajowymi za zbrodnie międzynarodowe
2.2. Międzynarodowe trybunały karne
2.2.1. Wprowadzenie: Trybunał Norymberski i Tokijski
2.2.2. Współczesne międzynarodowe trybunały karne
3. Uprawnienia osoby fizycznej na płaszczyźnie międzynarodowej - ochrona praw człowieka
3.1. Ochrona wynikająca z powszechnych dokumentów międzynarodowych
3.2. Systemy regionalne - Europa
3.3. Systemy regionalne - Ameryka Pomocna i Południowa
3.4. Systemy regionalne -Afryka i Azja
4. Międzynarodowe organy sądowe dopuszczające skargi indywidualne
5. Sytuacja osoby fizycznej w regulacjach przyjętych w niektórych organizacjach międzynarodowych
5.1. Organizacje powszechne
5.2. Międzynarodowe organizacje regionalne - Europa
5.3. Międzynarodowe organizacje regionalne - inne regiony
5.4. Funkcjonariusze międzynarodowi
6. Podsumowanie
147
147
B. Organizacje pozarządowe
1. Wprowadzenie
2. Definicje organizacji pozarządowych
3. Zdolność organizacji pozarządowych do tworzenia norm prawa międzynarodowego . . . .
4. Status dyplomatyczny przedstawicieli organizacji pozarządowych
5. Współpraca z organizacjami międzynarodowymi
6. Zdolność do występowania przed międzynarodowymi trybunałami
7. Podsumowanie
190
190
190
193
202
203
208
214
C. Przedsiębiorstwa międzynarodowe
1. Wprowadzenie
2. Definicje przedsiębiorstw międzynarodowych
3. Zdolność do tworzenia norm prawa międzynarodowego
4. Zdolność do występowania przed międzynarodowymi organami sądowymi
5. Podsumowanie
215
215
217
221
224
232
152
154
158
158
160
164
164
168
171
173
176
178
178
180
183
185
189
Spis treści
7
D. Społeczność międzynarodowa jako podmiot in statu nascendi
1. Geneza pojęcia społeczności międzynarodowej
2. Współczesny charakter społeczności międzynarodowej
2.1. Jednorodność i powszechność
2.2. Regionalizacja
3. Społeczność międzynarodowa jako specyficzny podmiot prawa międzynarodowego? .. .
4. Podsumowanie
234
234
239
239
245
248
252
Rozdział IV. KRYTERIA PODMIOTOWOŚCI PRAWNOMIĘDZYNARODOWEJ
1. Wprowadzenie
2. Tradycyjne kryteria podmiotowości
2.1. Kryterium suwerenności
2.2. Kryterium terytorialne
2.3. Kryterium uznania
2.4. Kryterium zdolności do tworzenia norm prawa międzynarodowego
2.5. Kryterium zdolności procesowej
2.5.1. Kryterium biernej zdolności procesowej .
2.5.2. Kryterium czynnej zdolności procesowej
3. Nowe kryteria podmiotowości prawnomiędzynarodowej
3.1. Kryterium istnienia
3.2. Kryterium efektywności
3.3. Kryterium bycia adresatem norm prawnomiędzynarodowch
4. Podsumowanie
255
255
257
257
259
262
265
266
266
268
270
270
272
274
276
Zakończenie
Bibliografią
Dokumenty
Summary
278
283
297
312