Więcej o płk. Tadeuszu Perdzyńskim

Tadeusz Perdzyński (1910-1989)
Urodził się 10 października 1910 r. w Warszawie, gdzie jego ojciec był lekarzem. Już w młodości
rozpoczął karierę wojskową. Był w szkolnym hufcu Przysposobienia Wojskowego. Po maturze
ukończył m.in. Szkołę Podchorążych Artylerii i w roku 1932 otrzymał stopień podporucznika; dwa i
pół roku później był już porucznikiem. Zdał egzaminy do Wyższej Szkoły Wojennej, ale naukę przerwał
wybuch wojny w 1939 r.
W ramach Armii „Karpaty” wziął udział w walkach na Śląsku. Uniknął niewoli i przedostał się do
Warszawy, gdzie nawiązał kontakt ze Służbą Zwycięstwu Polski, przekształconą później w ZWZ i AK.
Pełnił w podziemiu jako oficer ważne funkcje, także w Komendzie Głównej AK; po wybuchu
powstania warszawskiego 1 sierpnia jako oficer ścisłego Sztabu gen. Bora-Komorowskiego. Od
początku walk na Starówce istniała konieczność nawiązania stałej łączności telefonicznej ze
Śródmieściem. Podjął się tego i w połowie sierpnia przeciągnął kanałami kabel, za co wkrótce
otrzymał Krzyż Walecznych po raz pierwszy. W końcu września objął dowództwo wyborowego
oddziału przeznaczonego do wsparcia oddziałów mokotowskich, ale oddziałowi nie udało się przejść
kanałami na Mokotów. W czasie tych walk został ranny. Po kapitulacji powstania wyszedł z Warszawy
z ludnością cywilną, uciekł z kolumny i dotarł do Częstochowy, gdzie kontynuował służbę
konspiracyjną w KG AK do 19 stycznia 1945 r.
2 lipca 1945 r. powołany do służby w Wojsku Polskim (ludowym) i od 20 lipca był st. instruktorem w
Oddziale Wyszkolenia Głównego Zarządu Polityczno-Wychowawczego WP, gdzie uzyskał opinię:
„Wybitna inteligencja i znajomość rzemiosła wojskowego. Jest b. pilny, sumienny, zdyscyplinowany i
ochotny do pracy. W poglądach i w postępowaniu szczery demokrata, wykazujący pozytywny
stosunek do Rządu Jedności Narodowej i jego poczynań. Zasługuje na zaufanie.”
4 września przeniesiony do Centrum Wyszkolenia Artylerii w Toruniu, gdzie od października był
wykładowcą taktyki. 20 grudnia 1946 r. awansowany do stopnia podpułkownika. W tym czasie, w
końcu roku 1945, rozpoczął studia na Wydziale Prawno-Ekonomicznym UMK. Studia ukończył 20
marca 1947 r. W CWArt. zmienia się nastawienie do niego, o czym świadczy opinia z 7 października:
„Nie zdradza zamiłowania do pracy w szkolnictwie, a nawet w wojsku. Angażuje się w pracy
politycznej w kierunku niewłaściwym” (w PPS). Mimo to 14 października 1947 r. w stopniu
komandora-porucznika został przeniesiony do Gdyni, na stanowisko szefa Artylerii Marynarki
Wojennej. Tu dwa lata później dowódca MW kontradmirał Wł. Steyer wystawił mu zaskakującą
opinię: „Nieprzydatny na stanowisku. Nie posiada kwalifikacji artylerzysty morskiego. Jest poglądów
reakcyjnych i w swoisty sposób przejawia wrogie oddziaływanie na innych oficerów.”
1 lutego 1949 r. został zdemobilizowany. Podjął pracę w gdańskim Biurze Regionalnym Centralnego
Urzędu Planowania, a następnie w Przedsiębiorstwie Inżynieryjno-Budowlanym. Tu 4 maja 1950 r.
zatrzymany przez Informację Wojskową pod zarzutem działalności dywersyjno-szpiegowskiej na rzecz
imperialistów, tymczasowo aresztowany i sądzony w tzw. procesie odpryskowym gen. Stanisława
Tatara. Skazany na 10 lat więzienia, spędził w nich sześć. W kwietniu 1956 r. Naczelny Sąd Wojskowy
formalnie umorzył sprawę i uznał karę za odbytą, jednocześnie rehabilitując go. Zamieszkał w
Toruniu. W grudniu 1956 r. został wpisany na listę aplikantów adwokackich. Do 31 grudnia 1983 r.
pracował w Zespole Adwokackim nr 1, a następnie nr 3 i specjalizował się w sprawach karnych. W
styczniu 1984 przeszedł na emeryturę. Był pasjonatem gór i nart.
Zmarł 27 października 1989 r. w Toruniu. Za zasługi wojenne i w pracy zawodowej był odznaczany, w
tym m.in. Orderem Virtuti Militari V kl. i trzykrotnie Krzyżem Walecznych. Dwukrotnie żonaty. Z
pierwszego małżeństwa - córka Barbara, z drugiego z Ireną Celichowską miał dwoje dzieci: syna
Wojciecha i córkę Annę (oboje są lekarzami).
Oprac. Lesław Welker