Reforma systemu ubezpieczeń społecznych w Egipcie
Transkrypt
Reforma systemu ubezpieczeń społecznych w Egipcie
Reforma systemu ubezpieczeń społecznych w Egipcie1 Główne wskaźniki makroekonomiczne Egiptu obrazują skalę kosztów poniesionych przez gospodarkę egipską w okresie roku rewolucyjnej transformacji: GDP Egiptu wzrósł w roku finansowym 2010/2011 o 1,9% /5,9% w roku poprzednim/, wpływy z turystyki w 2011 roku zmniejszyły się o 31,5%, rezerwy zagraniczne zmniejszyły się do 18,1 mld dol. USA w grudniu 2011 r. /z 36 mld dol. USA w styczniu 2011 r./, funt egipski /EGP/ osłabł do poziomu 6,05 EGP za 1 dol. USA, deficyt bilansu płatniczego Egiptu w końcu listopada 2011 r. wyniósł 12,7 mld dol. USA /9,8 mld dol. USA w roku finansowym 2010/2011/. Odpływ rezerw zagranicznych podważa wiarygodność finansową Egiptu, jak również zdolność obsługi zadłużenia zagranicznego i pokrycia potrzeb społeczeństwa kraju, w którym ok. 40% ludności żyje na lub poniżej granicy ubóstwa 2 dolarów USA dziennie. W efekcie trzy główne agencje ratingowe – Standard & Poor’s, Moody’s Investors Service i Fitch Rating – obniżyły w okresie ostatnich kilkunastu tygodni ocenę wiarygodności kredytowej Egiptu. Oceny egipskiego sektora bankowego wskazują, że deficyt budżetowy będzie większy od założonego w budżecie na 2011/2012 rok i wyniesie ok. 11% GDP. W celu przeciwdziałania skutkom kryzysu podejmowane są w Egipcie działania w wielu sektorach gospodarki, m.in. w zakresie ubezpieczeń społecznych.2 Reforma systemu ubezpieczeń społecznych i emerytur, wprowadzona ustawą nr 135 w 2010 roku, miała obowiązywać od 1 stycznia 2012 roku /wejście w życie ustawy zostało przesunięte na 1 lipca 2013 r./. Potwierdzając ważność postanowień ustawy nr 79 z 1975 roku dot. zakresu ubezpieczenia socjalnego ustawa nr 135 obejmuje wszystkie rodzaje działalności gospodarczej. Ustawa w art. 18 postanawia, że każdy Egipcjanin mieszkający na stałe w Egipcie, nie posiadający żadnego dochodu oraz mając ukończone 65 lat, jest uprawniony do emerytury podstawowej. Emerytura podstawowa jest określona w ustawie na poziomie 18% średniej płacy dla całej gospodarki. Emerytura należna z ubezpieczenia społecznego jest zwiększona o wartość różnicy między emeryturą podstawową a 33% emerytury z tytułu otrzymywanych należności. Nowa ustawa ma zastosowanie wobec osób zatrudnionych, pracodawców, osób pracujących na warukach samozatrudnienia, Egipcjan zatrudnionych zagranicą, pracowników sezonowych i nieformalnego sektora rynku pracy, w tym zatrudnianych także w sektorze rolnictwa. Nowa 1 na podstawie informacji w publikacjach: Cairo Press Review – dziennik Middle East News Agency; Economic Weekly - tygodnik Middle East News Agency; Business Today Egypt – miesięcznik International Business Associates Group; Business Monthly - miesięcznik American Chamber of Commerce in Egypt oraz przy wykorzystaniu źródeł internetowych. 2 na podstawie Law no.135 of the year 2010 promulgating social insurance and pension law – The Middle East Library for Economic Services, serial no. 51/2010 1 ustawa rozszerza zakres ubezpieczenia socjalnego o 18 mln obywateli, obejmując systemem blisko 75% społeczeństwa. Egipski system ubezpieczeń społecznych administrowany jest przez National Organization for Social Insurance (NOSI) poprzez dwa oddzielne fundusze - pracowników rządowych (urzędników, armię, policję) oraz pracowników przedsiębiorstw publicznych, prywatnych, osób pracujących na własny rachunek, pracowników dorywczych, sezonowych i Egipcjan pracujących za granicą. Na mocy ustawy nr 135 utworzony został Fundusz Ubezpieczenia Społecznego i Emerytur /Social Insurance and Pension Fund/ posiadający rachunki: - emerytury wiekowej, niezdolności do pracy i śmierci; - ubezpieczenia od wypadków w pracy; - ubezpieczenia od bezrobocia; - kompensacji płacy i kosztów transportu w przypadku choroby. Ustawa wydłuża wiek emerytalny z 60 do 65 lat /jednakowy dla mężczyzn i kobiet/- wiek emerytalny będzie zwiększany o 1 rok co 3 lata począwszy od 2015 roku. Składka emerytalna jest płacona miesięcznie przez pracodawcę i ubezpieczonego zatrudnionego. Wysokość składki płaconej przez pracodawcę ustalona została w wysokości 13% uposażenia brutto ubezpieczonego zatrudnionego, a składka płacona przez zatrudnionego wynosi 9% miesięcznego uposażenia brutto. Pracodawca opłaca także 1% składkę na fundusz wypadkowy /składka jest zwiększona dla zawodów niebezpiecznych i bardzo niebezpiecznych odpowiednio do 1,5% i 2%/. Składka na fundusz bezrobocia opłacana przez pracodawcę wynosi 2%, a przez zatrudnionego w wysokości 0,5% deklarowanego uposażenia. Pracodawca, osoba wykonująca pracę na warunkach samozatrudnienia i Egipcjanie pracujący zagranicą opłacają składkę własnego ubezpiecznia socjalnego w wysokości 20% od deklarowanego dochodu, lecz nie mniejszego od płacy minimalnej dla całej gospodarki. W systemie wprowadzonym od 2012 roku wpłaty są odpowiednio dzielone i gromadzone na kontach „osobistych” ubezpieczonych oraz „wspólnych” dla wszystkich ubezpieczonych, gwarantując minimalny poziom świadczeń. Wpłaty dla ubezpieczonych sektora rolnictwa określane są kwotowo w odniesieniu do potencjału produkcyjnego /5,- EGP za każdą jednostkę standardową wagi – tonę, kwintal - sprzedanej produkcji rolnej; 25,- EGP za każdy feddan ziemi uprawnej; 100,- EGP za każdy feddan ogrodu/. Wg nowej ustawy pracodawca unikający opłacania składki ubezpieczeniowej wg realnego wynagrodzenia zatrudnionych podlega karze 1 roku więzienia i/lub grzywny nie mniej niż 5 tys. EGP i nie więcej niż 50 tys. EGP. W ramach reformowania systemu opieki społecznej została przygotowana w IV kwartale 2011 roku również ustawa o ubezpieczeniu zdrowotnym, która będzie przedmiotem debaty nowego parlamentu. Projekt przewiduje rozszerzenie ubezpieczenia zdrowotnego na wszystkich obywateli na zasadzie solidarności społecznej. Opracowanie: Tomasz Przygoda I-szy Sekretarz WPHI w Kairze, styczeń 2012 r. 2