egzamin maturalny z historii poziom rozszerzony

ARKUSZ ZAWIERA INFORMACJE PRAWNIE CHRONIONE
DO MOMENTU ROZPOCZĉCIA EGZAMINU!
Miejsce
na naklejkĊ
MHI-R1_1P-092
EGZAMIN MATURALNY
Z HISTORII
MAJ
ROK 2009
POZIOM ROZSZERZONY
Czas pracy 180 minut
Instrukcja dla zdającego
1. SprawdĨ, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 28 stron
(zadania 1 – 26). Ewentualny brak zgáoĞ przewodniczącemu
zespoáu nadzorującego egzamin.
2. Arkusz zawiera trzy czĊĞci. CzĊĞü pierwsza arkusza to test,
czĊĞü druga wymaga analizy materiaáów Ĩródáowych, a czĊĞü
trzecia napisania krótkiego wypracowania na jeden z podanych
tematów.
3. CzynnoĞci zaplanuj tak, aby moĪliwe byáo rozwiązanie zadaĔ
z trzech czĊĞci arkusza w ciągu 180 minut.
4. Rozwiązania zadaĔ zamieĞü w miejscu na to przeznaczonym.
5. Pisz czytelnie. UĪywaj dáugopisu/pióra tylko z czarnym
tuszem/atramentem.
6. Nie uĪywaj korektora, a báĊdne zapisy wyraĨnie przekreĞl.
7. PamiĊtaj, Īe zapisy w brudnopisie nie podlegają ocenie.
8. Na karcie odpowiedzi wpisz swoją datĊ urodzenia i PESEL.
Nie wpisuj Īadnych znaków w czĊĞci przeznaczonej
dla egzaminatora.
Za rozwiązanie
wszystkich zadaĔ
moĪna otrzymaü
áącznie
50 punktów
ĩyczymy powodzenia!
Wypeánia zdający przed
rozpoczĊciem pracy
PESEL ZDAJĄCEGO
KOD
ZDAJĄCEGO
Egzamin maturalny z historii
Poziom rozszerzony
2
CzĊĞü I (20 punktów)
Zadanie 1. (1 pkt)
Przeczytaj zamieszczone w tabeli fragmenty tekstów Ĩródáowych i okreĞl, których
paĔstw staroĪytnych one dotyczą. Nazwy tych paĔstw wpisz w odpowiednich rubrykach
obok tekstów.
Fragment tekstu Ĩródáowego
PaĔstwo
staroĪytne
1. Amenhotep, boski wáadca Heliopolis; syn [Amona], […] spáodzony
[…] do objĊcia wáadzy, którą [bóg] zdobyá i wyniósá go jako
samego króla na tron Īyjących. […]. Wszystkie krainy [są]
w strachu przed nim.
Inskrypcja Amenhotepa II wyryta w Ğwiątyni
2. […] z woli Ahuramazdy zostaáem […] królem. Kraje […] skáadaáy
mi daninĊ. […] Z woli Ahuramazdy kraje te podporządkowaáy siĊ
moim prawom. Co przykazaáem, one wykonywaáy posáusznie.
Napis Dariusza na skale w Behistun
3. Byáem najwyĪszym kapáanem, augurem, czáonkiem kolegium
piĊtnastu kapáanów dla skáadania ofiar […]. Uchwaáą senatu imiĊ
moje wáączone zostaáo do hymnu kapáanów Marsa.
Fragment autobiografii Oktawiana Augusta
ħródáo: S. Sprawski, G. Chomicki, StaroĪytnoĞü. Teksty Ĩródáowe, komentarze i zagadnienia do historii w szkole
Ğredniej, Kraków 1999, s. 18-19, 60-61, 263.
Zadanie 2. (1 pkt)
Na fotografiach zamieszczonych na nastĊpnej stronie przedstawiono trzy monety
(awersy i rewersy). Wpisz liczby odpowiadające wáaĞciwym podpisom monet.
1.
2.
3.
4.
Moneta rzymska
Moneta arabska
Moneta chiĔska
Moneta grecka
Egzamin maturalny z historii
Poziom rozszerzony
3
A. ......
B. ......
C. ......
ħródáa: http://commons.wikimedia.org/wiki/; http://www.klaser.pl; http://www.moneta.vir.pl
Nr zadania
Wypeánia Maks. liczba pkt
egzaminator!
Uzyskana liczba pkt
1.
1
2.
1
Egzamin maturalny z historii
Poziom rozszerzony
4
Zadanie 3. (1 pkt)
Wykonaj polecenia A, B i C, wybierając spoĞród podanych odpowiednie nazwy bitew
stoczonych w staroĪytnoĞci.
bitwa pod Platejami, bitwa pod Maratonem, bitwa pod Zamą, bitwa pod Cheroneą,
bitwa w wąwozie Termopile, bitwa pod Issos
A. Podaj nazwĊ bitwy chronologicznie pierwszej.
.......................................................................................................................................................
B. Podaj nazwĊ bitwy, w której przeciwnikami Greków byli MacedoĔczycy.
.......................................................................................................................................................
C. Podaj nazwĊ bitwy stoczonej przez Rzymian z KartagiĔczykami.
.......................................................................................................................................................
Zadanie 4. (1 pkt)
Na podstawie fragmentów biografii i danych z tablicy genealogicznej zamieszczonej
na nastĊpnej stronie wypeánij tabelĊ, wpisując wáaĞciwych przedstawicieli dynastii
Rurykowiczów.
Fragmenty biografii
1. Na czele wojsk Nowogrodu rozgromiá armiĊ szwedzką nad
Newą. Pokonaá KrzyĪaków na zamarzniĊtym Jeziorze
Pejpus. Po podboju Rusi przez Mongoáów byá
zwolennikiem porozumienia ze Záotą Ordą. Zostaá
ogáoszony ĞwiĊtym KoĞcioáa prawosáawnego.
2. Odpará trzy najazdy wielkiego ksiĊcia litewskiego Olgierda
– ojca Wáadysáawa Jagieááy. Staraá siĊ wykorzystaü zamĊt
w Záotej Ordzie i wywalczyü niepodlegáoĞü. Rozgromiá nad
Donem armiĊ emira Mamaja.
3. Zlikwidowaá wiĊkszoĞü dzielnic, konfiskując dobra
przeciwników. Z królem Kazimierzem JagielloĔczykiem
zawará traktat pokojowy koĔczący ekspansjĊ litewską
na wschód.
Imiona i przydomki
przedstawicieli dynastii
Rurykowiczów
Egzamin maturalny z historii
Poziom rozszerzony
5
Fragment tablicy genealogicznej dynastii Rurykowiczów
Aleksander Newski
ks. nowogrodzki 1236-1252
w. ks. wáodzimierski 1252-1263
Dymitr
Andrzej
w. ks. wáodzimierski w. ks. wáodzimierski
1277-1282,
1282-1283,
1283-1294
1294-1304
Daniel
ks. moskiewski
ok. 1263-1303
Jerzy
ks. moskiewski 1303-1325
w. ks. wáodzimierski 1318-1322
Iwan I Kalita
ks. moskiewski 1325-1340
w. ks. wáodzimierski 1328-1340
Siemion Dumny
(Szymon Pyszny)
w. ks. moskiewski
i wáodzimierski 1340-1353
Iwan II PiĊkny
w. ks. moskiewski
i wáodzimierski 1353-1359
Dymitr DoĔski
w. ks. moskiewski 1359-1389
w. ks. wáodzimierski 1362-1389
Wasyl I
w. ks. moskiewski
i wáodzimierski 1389-1425
Wasyl II ĝlepy
w. ks. moskiewski 1425-1462
Na podstawie: L. Bazylow, P. Wieczorkiewicz, Historia Rosji, Wrocáaw 2005, s. 568, 569; J. E. Morby,
Dynastie Ğwiata. Przewodnik chronologiczny i genealogiczny, Kraków 1994, s. 284-285.
Nr zadania
Wypeánia Maks. liczba pkt
egzaminator!
Uzyskana liczba pkt
3.
1
4.
1
Egzamin maturalny z historii
Poziom rozszerzony
6
Zadanie 5. (1 pkt)
Na podstawie diagramów wykonaj polecenia A i B.
Struktura zawodowa mieszkaĔców miast w Polsce w XV wieku
Miasta liczące ok. 2000 mieszkaĔców, np. PoznaĔ, Warszawa
3%
8%
7%
15%
rzemiosáo
handel
usáugi
produkcja rolna
inne
67%
Miasta liczące ok. 1000 mieszkaĔców,
np. Sieradz
Miasta liczące ok. 400 mieszkaĔców,
np. MiĔsk Mazowiecki
2%
3%
33%
25%
50%
2%
20%
50%
13%
2%
Na podstawie: Wielka historia Polski, t. 3, Kraków 1999, s. 267.
A. Wyciągnij wniosek dotyczący relacji miĊdzy liczbą mieszkaĔców miast
i procentowym udziaáem w ich strukturze zawodowej osób zatrudnionych
w rzemioĞle.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
B. Wyciągnij wniosek dotyczący relacji miĊdzy liczbą mieszkaĔców miast
i procentowym udziaáem w ich strukturze zawodowej osób zatrudnionych
w produkcji rolnej.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Egzamin maturalny z historii
Poziom rozszerzony
7
Zadanie 6. (1 pkt)
Wybierz element wyposaĪenia koĞcioáa, którego zdobnictwo jest charakterystyczne
dla gotyku, i uzupeánij zdanie.
A.
B.
C.
D.
ħródáa: http://commons/wikimedia.org/wiki; Miejsca ĞwiĊte, nr 7, 2006, s. 17; Fara lubartowska, Lubartów
1997, s. 22.
FotografiĊ przedstawiającą element wyposaĪenia koĞcioáa, którego zdobnictwo jest
charakterystyczne dla gotyku oznaczono literą ............... .
Nr zadania
Wypeánia Maks. liczba pkt
egzaminator!
Uzyskana liczba pkt
5.
1
6.
1
Egzamin maturalny z historii
Poziom rozszerzony
8
Zadanie 7. (1 pkt)
WĞród wymienionych faktów z historii Anglii wskaĪ dwa, które miaáy miejsce
w Ğredniowieczu. W tabeli obok tych wydarzeĔ wstaw znak „X”.
Wydarzenie
Odpowiedzi
Powstanie KoĞcioáa anglikaĔskiego
Dyktatura Oliviera Cromwella
ZwyciĊstwo wojsk Wilhelma Zdobywcy w bitwie pod Hastings
Pokonanie hiszpaĔskiej NiezwyciĊĪonej Armady
Powstanie parlamentu angielskiego
Zadanie 8. (2 pkt)
Przeczytaj tytuáy czterech rozdziaáów monografii historycznej i wykonaj polecenia.
Czeski zapalnik i pierwsze cesarskie zwyciĊstwo
DuĔski sáomiany ogieĔ i drugie zwyciĊstwo cesarskie
Najazd szwedzki i trzecie zwyciĊstwo cesarskie
Interwencja francuska i cesarska klĊska
ħródáo: J.F. Noël, ĝwiĊte cesarstwo, Warszawa 1998, s. 150-153.
A. Podaj nazwĊ wojny, której dotyczą rozdziaáy pracy opatrzone tymi tytuáami.
.....................................................................................................................................................
B. Na podstawie wáasnej wiedzy podaj nazwĊ kraju, którego sytuacjĊ po zakoĔczeniu
tej wojny charakteryzuje poniĪszy tekst.
[…] zginĊli wszyscy przywódcy […] powstania i wybitniejsi uczestnicy wojny, majątki ich
ulegáy konfiskacie, przekazano je przewaĪnie arystokracji i szlachcie pochodzenia
niemieckiego. [Kraj] zostaá przeksztaácony z niezaleĪnego prawie królestwa w prowincjĊ
monarchii habsburskiej. Nastąpiá gáĊboki upadek kultury.
ħródáo: Encyklopedia szkolna. Historia, Warszawa 1993, s. 765.
Nazwa kraju: ...............................................................................................................................
Egzamin maturalny z historii
Poziom rozszerzony
9
Zadanie 9. (2 pkt)
Na podstawie fragmentów trzech listów wáadczyni Rosji Katarzyny II, w których
komentuje ona aktualne wydarzenia w Polsce, wykonaj polecenia A i B.
ħródáo 1. Fragment listu Katarzyny II do Woltera
Nie znaleĨliĞmy innego wyjĞcia, by zabezpieczyü nasze granice przed atakiem
konfederatów, [...] jak tylko rozszerzyü te granice. ZajĊcie w tych dniach DĨwiny i Dniepru
dokonaáo tego: przyznasz chyba, Īe kto nie sáucha rozsądku, páaci za to.
ħródáo 2. Fragment listu Katarzyny II do Fryderyka II Wielkiego
Ze wszystkich pretendentów do korony ma najmniejsze moĪliwoĞci jej otrzymania, tak
wiĊc w konsekwencji bĊdzie miaá zobowiązania w stosunku do tych, z rąk których ją otrzyma.
ħródáo 3. Fragment listu Katarzyny II do Aleksandra Suworowa
Znany wam z pewnoĞcią KoĞciuszko, podburzywszy PolskĊ, w swych kontaktach
z potworami rządzącymi Francją zamierza wszĊdzie rozsiewaü bunt na záoĞü Rosji.
ħródáo: W. A. Serczyk, Poczet wáadców Rosji, Londyn 1992, s. 147, 151, 158.
A. Podaj adresata listu napisanego najwczeĞniej przez KatarzynĊ II.
.......................................................................................................................................................
B. WyjaĞnij, o kim Katarzyna II pisze w podkreĞlonym fragmencie listu (Ĩródáo 3.).
.......................................................................................................................................................
Zadanie 10. (1 pkt)
WĞród podanych w tabeli zdaĔ jedno jest faászywe. Obok tego zdania napisz sáowo faász.
1. „WiĊĨniem Watykanu” ogáosiá siĊ papieĪ, protestując przeciwko
okupacji Rzymu przez wojska niemieckie.
2. Encyklika Rerum novarum gáosiáa potrzebĊ solidaryzmu
spoáecznego i staáa siĊ ideową podstawą chrzeĞcijaĔskiej
demokracji.
3. Sobór WatykaĔski II zwoáany przez papieĪa Jana XXIII
wprowadziá w KoĞciele katolickim liturgiĊ w jĊzykach
narodowych.
Nr zadania
Wypeánia Maks. liczba pkt
egzaminator!
Uzyskana liczba pkt
7.
1
8.A.
1
8.B.
1
9.A.
1
9.B.
1
10
1
10
Egzamin maturalny z historii
Poziom rozszerzony
Zadanie 11. (1 pkt)
Na podstawie treĞci mapy zaproponuj dla niej tytuá.
Uwaga: tytuá powinien zawieraü okreĞlenie tematu, czasu i przestrzeni (np. Dziaáania zbrojne
na terenie Generalnego Gubernatorstwa i ziem wcielonych do Rzeszy w latach 1943–1945).
Na podstawie: H. Samsonowicz, J. Tazbir, T. àepkowski, T. NaáĊcz, Polska. Losy paĔstwa i narodu do 1939
roku, Warszawa 2003, s. 354.
Tytuá mapy: ................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................