ŚW. JANA CHRYZOSTOMA

27 stycznia 2017 r.
ŚW. JANA CHRYZOSTOMA
(Biskupa, Wyznawcy i Doktora Kościoła)
S. Joannis Chrysostomi Episcopi Confessoris Ecclesiae Doctoris - III classis
Tempora: Feria VI infra Hebdomadam III post Epiphaniam
27 stycznia 2017r. – kolor szat biały – Piątek – św. Jana Chryzostoma – Biskupa, Wyznawcy i Doktora Kościoła,
3 klasy, Msza wł., Gloria, bez Credo, prefacja zwykła.
Jan urodził się ok. 349 r. (jak uważają katolicy) lub ok. 347 r. (jak podają prawosławni) w Antiochii, ówczesnej metropolii prowincji syryjskiej, jednym z największych miast świata. Pochodził z możnej rodziny. Jego ojciec był oficerem
cesarskim. Wcześnie osierocił syna. Wszechstronne wykształcenie zapewniła Janowi matka. U jej boku wiódł życie na pół
mnisze. Rozczytywał się w klasykach i uczył się ich na pamięć. Lubił jednak także rozrywkę i nie gardził młodzieńczymi
figlami.
Chrzest przyjął dopiero, gdy miał 20 lat. To był punkt zwrotny w jego dotychczasowym życiu. Wstąpił do stanu duchownego. Jako lektor uczestniczył w służbie liturgicznej u boku biskupa Antiochii, Melecjusza. Jednak po śmierci matki
(372) opuścił Antiochię i udał się na pustkowie, by tam prowadzić życie ascetyczne. W grocie spędził 4 lata. Zbyt surowe
życie tak dalece nadwyrężyło mu zdrowie, że musiał pustynię opuścić. Powrócił więc do Antiochii, gdzie ponownie pełnił
obowiązki lektora (378), a potem diakona (381). Święcenia kapłańskie przyjął w roku 385, gdy miał już ok. 36 lat.
W roku 387 w Antiochii wybuchły rozruchy przeciwko cesarzowi, Teodozemu I Wielkiemu. Rozjuszony tłum zaczął
rozbijać pomniki cesarza, co wywołało ze strony władz represje. Wtedy to Jan wygłosił słynne Mowy wielkopostne, w których zganił popędliwość ludu, a równocześnie wstawiał się za nim. Wpłynął także na biskupa Antiochii, Flawiana, by ten
osobiście wstawił się za swoim ludem u cesarza. Cesarz ogłosił amnestię i zakazał swojemu namiestnikowi represji. To
zjednało Janowi wielką wdzięczność ludu i przydomek Złotousty (Chryzostom). Na jego kazania przybywały tłumy.
W roku 397 zmarł patriarcha Konstantynopola. Urząd ten cesarz ofiarował Janowi. Konsekrowany na biskupa
przez patriarchę Aleksandrii, Jan z całym zapałem wziął się do pracy dla dobra swojej owczarni. Udało mu się najpierw
pojednać ze Stolicą Apostolską biskupa Antiochii, Flawiana. W ten sposób zakończyła się przykra schizma z Rzymem. Na
swoim dworze Jan zniósł wszelki przepych, jakim dotąd otaczali się jego poprzednicy. Zachęcał swoje duchowieństwo do
podobnej reformy. Lud zjednał sobie wspaniałymi kazaniami, jakie regularnie głosił, i troską o potrzeby zwykłych ludzi.
Piętnował nadużycia, nie szczędząc także dworu cesarskiego. Dla ubogich i bezdomnych wystawiał gospody i schroniska.
Użyczył azylu nawet ministrowi cesarskiemu, kiedy ten popadł w niełaskę. Wysyłał misjonarzy na obszary objęte przez
Arabów.
Z czasem pojawili się przeciwnicy radykalnego patriarchy. Duchowni mieli mu za złe, że zbyt wiele od nich wymagał; klasztory - że wprowadzał w nich pierwotną karność, a zwalczał rozluźnienie obyczajów. Ponadto Jan naraził się na
gwałtowne ataki ze strony św. Epifaniusza tym, że dał u siebie schronienie zwalczanym zwolennikom nauki Orygenesa.
Zarzucano mu, że okazuje jawnie sympatię dla Orygenesa. Najwięcej kłopotów wywołało jednak to, że Jan zaatakował w
swoich kazaniach zbyt swobodne życie dworu cesarskiego, przede wszystkim cesarzowej Eudoksji. Z polecenia cesarzowej
zwołano pod Chalcedonem synod, zwany później synodem "Pod Dębem" (nazwa wywodzi się od miejscowości Onercia Dąb). Wrogowie Jana pod przewodnictwem patriarchy Aleksandrii, Teofila, posunęli się do tego, że usunęli Jana z urzędu
patriarchy, a cesarzowa skazała go na banicję. Wywieziono go do Prenetos w Bitynii. Lud jednak tak gwałtownie wystąpił
w obronie swego pasterza, że cesarzowa była zmuszona przywrócić biskupowi wolność.
Spokój trwał jednak krótko. Cesarzowa kazała wystawić sobie pomnik przed samą katedrą Mądrości Bożej, gdzie
urządzano krzykliwe festyny i zabawy, nie licujące ze świętym miejscem. Jan potępił to w kazaniu z całą stanowczością. W
odwecie cesarzowa zwołała do Konstantynopola synod swoich zwolenników, który ponownie deponował Jana. Na mocy
orzeczeń tegoż synodu, w roku 404, cesarzowa skazała Jana na wygnanie. Wśród szykan i niewygód prowadzono go do Cezarei Kapadockiej, stąd do Tauru, wreszcie do Pontu nad Morzem Czarnym. Zima była bardzo surowa, co wymagało od
biskupa szczególnego hartu. On jednak nie załamał się. Pisał listy do papieża oraz do wpływowych i wiernych sobie osób.
Papież pięknym listem pochwalił bohaterstwo Chryzostoma i wysłał legatów w jego obronie do Konstantynopola. Dwór
cesarski jednak ich nie przyjął.
Jan Złotousty zmarł w drodze, w mieście Comana, 14 września 407 r. Już w roku 428 Kościół w Konstantynopolu
obchodził doroczną pamiątkę św. Jana Chryzostoma. W roku 438, na żądanie patriarchy stolicy cesarstwa - św. Proklusa,
cesarz Teodozy II nakazał sprowadzić relikwie Chryzostoma. 27 stycznia 438 r. triumfalnie witał je Konstantynopol. Ciało
złożono w kościele Dwunastu Apostołów. W roku 1489 sułtan turecki Bajazed II podarował te relikwie królowi francuskiemu Karolowi VIII. Od roku 1627 relikwie znajdują się w Rzymie, w bazylice św. Piotra, w kaplicy Najświętszego Sakramentu. Ponadto relikwie św. Jana Chryzostoma znajdują się dzisiaj także na Górze Athos, w Brugii, Clairvaux, Dubrowniku,
Kijowie, Maintz, Messynie, Moskwie, Paryżu i Wenecji.
3 klasy
Szaty biały
INTROITUS:
Syr 15,5
W pośrodku Kościoła Pan otworzył jego usta, napełnił In médio Ecclésiæ apéruit os eius: et implévit
go duchem mądrości i rozumu i przyodział go szatą eum Dóminus spíritu sapiéntiæ et intelléctus:
chwały.
stolam glóriæ índuit eum.
Ps 91,2
Ps. Dobrze jest wysławiać Pana i śpiewać imieniu Bonum est confitéri Dómino: et psállere nómini
Twemu, o Najwyższy. V. Chwała Ojcu.
tuo, Altíssime. V. Glória Patri.
ORATIO:
Prosimy Cię, Panie, niech łaska niebieska daje wzrost Ecclésiam tuam, quaesumus, Dómine, grátia
Twojemu Kościołowi, który raczyłeś oświecić nauką coeléstis amplíficet: quam beáti Ioánnis
i chwalebnymi zasługami św. Jana Złotoustego, Wy- Chrysóstomi Confessóris tui atque Pontíficis
znawcy Twego i Biskupa, Przez Pana.
illustráre voluísti gloriósis méritis et doctrínis.
Per Dominum.
LECTIO:
2 Tm 4,1-8
Najmilszy: Zaklinam cię wobec Boga i Chrystusa Je- Caríssime: Testíficor coram Deo, et Iesu Christo,
zusa, który będzie sądził żywych i umarłych, i na Jego qui iudicatúrus est vivos et mórtuos, per advén-
pojawienie się, i na Jego królestwo: głoś naukę, nastawaj w porę, nie w porę, [w razie potrzeby] wykaż
błąd, poucz, podnieś na duchu z całą cierpliwością,
ilekroć nauczasz. Przyjdzie bowiem chwila, kiedy
zdrowej nauki nie będą znosili, ale według własnych
pożądań - ponieważ ich uszy świerzbią - będą sobie
mnożyli nauczycieli. Będą się odwracali od słuchania
prawdy, a obrócą się ku zmyślonym opowiadaniom.
Ty zaś czuwaj we wszystkim, znoś trudy, wykonaj
dzieło ewangelisty , spełnij swe posługiwanie! Albowiem krew moja już ma być wylana na ofiarę, a chwila
mojej rozłąki nadeszła. W dobrych zawodach wystąpiłem, bieg ukończyłem, wiary ustrzegłem. Na ostatek
odłożono dla mnie wieniec sprawiedliwości, który mi w
owym dniu odda Pan, sprawiedliwy Sędzia, a nie tylko
mnie, ale i wszystkim, którzy umiłowali pojawienie się
Jego.
GRADUALE:
Oto wielki kapłan, który za dni swoich podobał się
Bogu. V. Nie znalazł się jemu podobny, który by zachował prawo Najwyższego.
ALLELÚIA:
Alleluja, alleluja. V. Błogosławiony człowiek, który
zniesie pokusę, bo utwierdziwszy się otrzyma wieniec
żywota. Alleluja.
EVANGELIUM:
Onego czasu: Rzekł Jezus uczniom swoim: Wy jesteście solą dla ziemi. Lecz jeśli sól utraci swój smak,
czymże ją posolić? Na nic się już nie przyda, chyba na
wyrzucenie i podeptanie przez ludzi. Wy jesteście
światłem świata. Nie może się ukryć miasto położone
na górze. Nie zapala się też światła i nie stawia pod
korcem, ale na świeczniku, aby świeciło wszystkim,
którzy są w domu. Tak niech świeci wasze światło
przed ludźmi, aby widzieli wasze dobre uczynki
i chwalili Ojca waszego, który jest w niebie. Nie sądźcie, że przyszedłem znieść Prawo albo Proroków. Nie
przyszedłem znieść, ale wypełnić. Zaprawdę bowiem
powiadam wam: Dopóki niebo i ziemia nie przeminą,
ani jedna jota, ani jedna kreska nie zmieni się w Prawie, aż się wszystko spełni. Ktokolwiek więc zniósłby
jedno z tych przykazań, choćby najmniejszych, i uczyłby tak ludzi, ten będzie najmniejszy w królestwie
niebieskim. A kto je wypełnia i uczy wypełniać, ten
będzie wielki w królestwie niebieskim.
tum ipsíus et regnum eius: praedica verbum,
insta opportúne, importune: árgue, óbsecra, íncrepa in omni patiéntia, et doctrína. Erit enim
tempus, cum sanam doctrínam non sustinébunt,
sed ad sua desidéria, coacervábunt sibi magistros, pruriéntes áuribus, et a veritáte quidem
audítum avértent, ad fábulas autem converténtur. Tu vero vígila, in ómnibus labóra, opus
fac Evangelístæ, ministérium tuum ímple.
Sóbrius esto. Ego enim iam delíbor, et tempus
resolutiónis meæ instat. Bonum certámen
certávi, cursum consummávi, fidem servávi. In
réliquo repósita est mihi coróna iustítiæ, quam
reddet mihi Dóminus in illa die, iustus iudex:
non solum autem mihi, sed et iis, qui díligunt
advéntum eius.
OFFERTORIUM:
Sprawiedliwy zakwitnie jak palma, rozrośnie się jak
cedr na Libanie.
SECRETA:
Panie, niech nam nie zabraknie serdecznej modlitwy
świętego Jana Złotoustego Twego Wyznawcy i Doktora, która zaleci Tobie naszą ofiarę i wyjedna nam Twoje przebaczenie. Przez Pana.
PRAEFATIO COMMUNIS:
Zaprawdę godne to i sprawiedliwe, słuszne i zbawienne, abyśmy zawsze i wszędzie Tobie składali dziękczynienie, Panie, Ojcze Święty, wszechmogący, wieczny Boże, przez Chrystusa, Pana naszego. Przez Niego
Twój majestat chwalą Aniołowie, uwielbiają Państwa,
z lękiem czczą Potęgi, Niebiosa i Moce niebios oraz
błogosławieni Serafini we wspólnej wysławiają rado-
Ps 91,13
Iustus ut palma florébit: sicut cedrus, quæ in
Líbano est, multiplicábitur.
Syr 44,16.20
Ecce sacerdos magnus, qui in diebus suis placuit
Deo. V. Non est inventus similis illi, qui conservaret legem Excelsi.
Jk 1,12
Allelúia, allelúia. V. Beátus vir, qui suffert tentatiónem: quóniam, cum probátus fúerit, accípiet corónam vitæ. Allelúia.
Mt 5,13-19
In illo témpore: Dixit Iesus discípulis suis: Vos
estis sal terræ. Quod si sal evanúerit, in quo saliétur? Ad níhilum valet ultra, nisi ut mittátur
foras, et conculcétur ab homínibus. Vos estis lux
mundi. Non potest cívitas abscóndi supra montem pósita. Neque accéndunt lucérnam, et ponunt eam sub módio, sed super candelábrum, ut
lúceat ómnibus qui in domo sunt. Sic lúceat lux
vestra coram homínibus, ut vídeant ópera vestra bona, et gloríficent Patrem vestrum, qui in
coelis est. Nolíte putáre, quóniam veni sólvere
legem aut prophétas: non veni sólvere, sed adimplére. Amen, quippe dico vobis, donec tránseat coelum et terra, iota unum aut unus apex non
præteríbit a lege, donec ómnia fiant. Qui ergo
solvent unum de mandátis istis mínimis, et
docúerit sic hómines, mínimus vocábitur in regno coelórum: qui autem fécerit et docúerit, hic
magnus vocábitur in regno coelórum.
Sancti Ioánnis Chrysóstomi Pontíficis tui atque
Doctóris nobis, Dómine, pia non desit orátio:
quæ et múnera nostra concíliet; et tuam nobis
indulgéntiam semper obtíneat. Per Dominum.
Vere dignum et iustum est, æquum et salutáre,
nos tibi semper et ubíque grátias agere: Dómine
sancte, Pater omnípotens, ætérne Deus: per
Christum, Dóminum nostrum. Per quem maiestátem tuam laudant Angeli, adórant Dominatiónes, tremunt Potestátes. Coeli coelorúmque
Virtútes ac beáta Séraphim sócia exsultatióne
ści. Z nimi to, prosimy, dozwól i naszym głosom wołać concélebrant. Cum quibus et nostras voces ut
w pokornym uwielbieniu:
admitti iubeas, deprecámur, súpplici confessione dicéntes:
COMMUNIO:
Łk 12,42
Oto wierny i roztropny sługa, którego Pan postawił Fidélis servus et prudens, quem constítuit
nad swoją czeladzią, by każdemu wydzielał żywność dóminus super famíliam suam: ut det illis in
w odpowiednim czasie.
témpore trítici mensúram.
POSTCOMMUNIO:
Prosimy Cię, Panie, niech święty Jan Złotousty, Twój
Wyznawca i znamienity Doktor, wstawi się jako orędownik, aby ta ofiara Twoja dała nam zbawienie.
Przez Pana.
Ut nobis, Dómine, tua sacrifícia dent salútem:
beátus Ioánnes Chrysóstomus Póntifex tuus et
Doctor egrégius, quaesumus, precátor accedat.
Per Dominum.