Tabela z prognozami: Scenariusz 1
Transkrypt
Tabela z prognozami: Scenariusz 1
28 Lutego 2012 r. Materiał przeznaczony wyłącznie dla doradców i profesjonalnych inwestorów Schroders Stanowisko w sprawie sytuacji gospodarczej i strategii Keith Wade Aktualizacja prognozy dla świata: Podwyższony wzrost, ale nadal występują problemy Główny ekonomista i strateg (44-20)7658 6296 Azad Zangana Ekonomista ds. europejskich (44-20)7658 2671 W odpowiedzi na lepsze dane i dalsze łagodzenie polityki skorygowaliśmy w górę nasze prognozy światowego wzrostu. Szczególnie sukces Europejskiego Banku Centralnego (EBC) związany z długoterminowymi operacjami zwiększającymi płynność i zaskakująca odporność Niemiec powodują, że możemy spodziewać się mniejszej niż wcześniej recesji w Europie. Jednak prognozy są wciąż słabe. Nie dostrzegamy zaprzestania wzmożonych działań przez Stany Zjednoczone, ponieważ proces zmniejszania zadłużenia musi nadal trwać. Duża część ostatniego ożywienia odzwierciedla cykl zapasów, ponieważ czynniki hamujące gospodarkę w zeszłym roku zanikają i zaczynają wywierać przeciwny wpływ. W strefie euro ostatni pakiet pomocowy dla Grecji jest skazany na porażkę, ponieważ jest oparty na błędnym założeniu, że oszczędności mogą generować wzrost. W związku z tym przewidujemy, że Grecja opuści strefę euro w 2013 roku po zmianie polityki w następstwie niezrealizowania celów budżetowych i zwiększonych żądań dalszych oszczędności. Głównym zagrożeniem naszej podstawowej prognozy jest wzrost cen ropy naftowej, a bieżące zagrożenie wynika z impasu w sprawie irańskiego programu nuklearnego. Podatek energetyczny już się zwiększa, a wzrost cen mógłby spowodować powrót światowej gospodarki do recesji. Europa: opanowanie zapaści kredytowej Wydaje się, że zapaść kredytowa w Europie została powstrzymana dzięki trzyletnim aukcjom płynności EBC. Dopływ długoterminowego taniego finansowania do systemu bankowego mógł zapobiec wystąpieniu przypadku banku Lehman Brothers w Europie, jednocześnie pomagając zwiększyć zaufanie inwestorów i zmniejszyć koszty pożyczek dla rządów Hiszpanii i Włoch. Jednak banki są ciągle pod presją oddłużania i przy trwającym zaostrzeniu polityki fiskalnej przez kolejne 2–3 lata nadal przewidujemy recesję w strefie euro, szczególnie w europejskich krajach peryferyjnych. Kraje rdzenia Europy zdają się być bardziej odporne, niż wcześniej prognozowano, jednak będą prawdopodobnie zmagały się z odbiciem po kryzysie ze względu na niski popyt w sąsiednich krajach. Jednak wydaje się, że w porównaniu z poprzednimi miesiącami prognozy poprawiły się, co zmniejsza prawdopodobieństwo przeprowadzenia łagodzenia ilościowego przez EBC. Wykres: Działania EBC obniżają rentowności hiszpańskich i włoskich obligacji rządowych 8% 7% i) EBC obniża stopy procentowe z 1,50% do 1,25% i) EBC ECB obniża cuts rates from 1.50% toz1.25% ii) stopy procentowe 1,25% do 1,00% i zapowiada 3letniecuts długoterminowe operacje refinansowania (LTRO) ii) ECB rates from 1.25% to 1.00% & announces 3-yr LTROs iii) 489 EURlent miliardów ramach pierwszej, €489bn throughpożyczki 1st 3-yrwLTRO długoterminowej operacji refinansowania i ii iii 6% 5% 4% 3% 2% 01.2011 02.2011 03.2011 2011 05.2011 06.2011 07.2011 08.2011 09.2011 10.2011 11.2011 12.2011 01.2012 02.2012 Jan Feb Mar 04.Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec Jan Feb 11 11 11 11 11 11 11 11 11 11 11 11 12 12 Włochy, Włochy, Hiszpania, Hiszpania, Italy 10yr Italy 2yr Spain 10yr Spaint 2yr 10-letnie 2-letnie 10-letnie Źródło: Thompson Datastream, Schroders. Zaktualizowano 28 Lutego 2012 r. Wydane w lutym 2012 r. przez spółkę Schroder Investment Management Limited. 31 Gresham Street, Londyn EC2V 7QA. Numer rej.: 1893220 Anglia. Autoryzacja od Financial Services Authority, będącego organem regulacyjnym. 2-letnie 28 Lutego 2012 r. Materiał przeznaczony wyłącznie dla doradców i profesjonalnych inwestorów Świat Podwyższenie prognozy wzrostu na świecie dzięki lepszym danym i działaniom politycznym Aktualizacja prognozy dla świata: Podwyższony wzrost, ale nadal występują problemy Podnieśliśmy naszą prognozę światowego wzrostu na ten rok, uwzględniając bardziej optymistyczne nastroje wynikające z danych gospodarczych i dodatkowe złagodzenie polityki monetarnej przez banki centralne. Przewidywany światowy wzrost wynosi 2,3% — o 0,5% więcej od naszych poprzednich szacunków (dokonanych przy kwartalnej analizie z listopada). To pierwsze podwyższenie prognozy światowej od grudnia 2010 roku. Największa zmiana nastąpiła w strefie euro, gdzie wciąż spodziewamy się recesji, ale nie takiego silnego ograniczenia wzrostu, jak poprzednio prognozowano (-0,8% w porównaniu do -1,8%). Dotychczas Niemcy udowodniły, że są bardziej odporne, niż przewidywano, a prognozuje się, że zapewnienie bankom dużej płynności przez EBC (oferta długoterminowych operacji refinansowania) zapobiegło najgorszym skutkom zapaści kredytowej w regionie. Dokonaliśmy także niewielkiego podwyższenia wzrostu Stanów Zjednoczonych (z 1,7% do 2,1%), aby odzwierciedlić lepszą niż oczekiwano reakcję na dane dotyczące indeksu PMI — zatrudnienie i rynek nieruchomości zaczynają się odbijać od najniższych poziomów (wykres 1). Prowadzona polityka także okazała się pomocna. Kongres zgodził się na dalsze cięcia podatkowe do końca roku, a Rezerwa Federalna sygnalizuje, że stopy procentowe pozostaną na niskim poziomie jeszcze dłużej (aż do końca 2014 roku). Wykres 1. Rynek nieruchomości w Stanach Zjednoczonych zaczyna się umacniać od najniższego poziomu 7 2600 2400 2200 2000 1800 1600 1400 1200 1000 800 600 400 6 5 4 3 2 65 67 69 71 73 75 77 79 81 83 85 87 89 91 93 95 97 99 01 03 05 07 09 11 Fazy recesji w Stanach Zjednoczonych według organizacji US NBER recession phases Rozpoczęte budowy domów w sektorze prywatnym (tys.) Private starts (000's) Inwestycje mieszkaniowe jako % PKB, prawa skala Residential investment as % of GDP, rhs Źródło: Thomson Datastream, Schroders, 27 lutego 2012 r. Na skutek większego wzrostu w Stanach Zjednoczonych i strefie euro podwyższyliśmy także prognozy dla reszty świata, a Wielka Brytania ma zgodnie z obecnymi oczekiwaniami odnotować rok dodatniego wzrostu (0,2% w porównaniu do -0,4%). Na rynkach wschodzących także odnotowano wzrosty w obliczu pojawiających się oznak, że Chiny unikną przewidywanego „twardego lądowania” (wykres 2 na następnej stronie). 2 Wydane w lutym 2012 r. przez spółkę Schroder Investment Management Limited. 31 Gresham Street, Londyn EC2V 7QA. Numer rej.: 1893220 Anglia. Autoryzacja od Financial Services Authority, będącego organem regulacyjnym 28 Lutego 2012 r. Materiał przeznaczony wyłącznie dla doradców i profesjonalnych inwestorów Wykres 2. Chiński indeks PMI sygnalizuje spowolnienie, ale nie załamanie wzrostu Wskaźnik r/r Ratio y/y% % 1,3 12 1.3 11 1,2 1.2 10 1,1 1.1 9 1,0 1.0 8 0,9 0.9 7 0,8 0.8 6 2008 2009 2010 2011 Chiny, Flash PMI w sektorze produkcyjnym: Nowe inventories zamówienia/zapasy (3-miesięczna średnia ruchoma) Chinawskaźnik flash manufacturing PMI: New orders/ (3-month moving average) Wzrost PKB growth, w Chinach,y/y%, ujęcie roczne Chinarealnego real GDP rhs (%), prawa skala Źródło: Thomson Datastream, Schroders, 27 lutego 2012 r. Przeciwności nie ustępują Zaostrzenie polityki fiskalnej i oddłużanie gospodarstw domowych będą nadal hamować wzrost Nasze prognozy są lepsze niż te sprzed trzech miesięcy, jednak wciąż zauważamy spowolnienie światowej aktywności. Światowy wzrost na poziomie 2% jest o wiele poniżej trendu i nie wpłynie znacząco na bezrobocie. Zasadniczo w światowej gospodarce wciąż ma miejsce redukcja zadłużenia przy ograniczeniu kredytów i wydatków konsumentów. Długoterminowe operacje refinansowania EBC mogą pomóc w uzyskaniu płynności, lecz banki wciąż powinny zmniejszać swoje aktywa i zwiększać poziom kapitału w Europie. W ten sposób porównalibyśmy aukcje EBC do środka znieczulającego, który przynosi ulgę. Potrzebna jest jednak poważna operacja. Tymczasem jeżeli chodzi o politykę fiskalną, rządy będą dalej zmniejszać deficyty budżetowe. Dług publiczny w stosunku do PKB w krajach OECD wynosi obecnie ponad 100% i będzie dalej rósł (wykres 3). Aktywna polityka fiskalna będzie wciąż zaostrzana przez wprowadzenie wyższych podatków i cięcia wydatków publicznych. Korzystając z danych organizacji OECD, szacujemy, że okres zaostrzania polityki będzie najbardziej znaczący od końca lat 90., lecz nastąpi w o wiele mniej sprzyjających okolicznościach. Wykres 3. Dalsze występowanie dużych problemów fiskalnych % PKB % of GDP 110 1,5 1.5 1,0 1.0 100 Zacieśnianie polityki fiskalnej Fiscal tightening 0,5 0.5 0,0 0.0 90 -0,5 -0.5 -1,0 -1.0 80 -1,5 -1.5 -2,0 -2.0 70 Rozluźnianie polityki fiskalnej Fiscal loosening -2,5 -2.5 60 92 94 96 98 00 02 04 06 08 10 12 Dług publiczny krajach jako % PKB OECD govt. wdebt as OECD % of GDP Źródło: Thomson Datastream, Schroders, 27 lutego 2012 r. 3 Wydane w lutym 2012 r. przez spółkę Schroder Investment Management Limited. 31 Gresham Street, Londyn EC2V 7QA. Numer rej.: 1893220 Anglia. Autoryzacja od Financial Services Authority, będącego organem regulacyjnym -3,0 -3.0 92 94 96 98 00 02 04 06 08 10 12 Efekt fiskalny krajach% OECD, PKB OECD fiscal wimpact, GDP % (+tighter/ - looser) (+zacieśnianie/ - luzowanie) 28 Lutego 2012 r. Materiał przeznaczony wyłącznie dla doradców i profesjonalnych inwestorów Grecja opuści strefę euro w 2013 roku Grecja będzie walczyć o zrealizowanie celów fiskalnych, co prawdopodobnie doprowadzi do ustanowienia nowego rządu i opuszczenia strefy euro Nasz główny wniosek jest taki, że kraje z problemami zadłużenia będą wciąż z nimi walczyć, ponieważ słaby wzrost wywiera niekorzystny wpływ na ich dążenia do zmniejszenia długów. W związku z tym przewidujemy, że ostatni pakiet pomocowy dla Grecji jest skazany na porażkę. Gospodarka Grecji jest piąty rok w recesji i będzie się borykać się z problemami wynikającymi z zaostrzenia polityki fiskalnej, a reforma strukturalna tylko pogorszy sytuację w krótkim okresie ze względu na zmniejszenie płac. Ponieważ staje się jasne, że Grecja nie realizuje swoich celów, MFW, EBC i UE („Trójka”) będą prawdopodobnie wymagać kolejnych oszczędności, co może skutkować wyborem nowego rządu w oparciu o hasła wyjścia ze strefy euro. Może to nastąpić raczej szybko, bo jak wskazują ostatnie sondaże w Grecji, ani Pasok, ani Nowa Demokracja, partnerzy koalicyjni, którzy zgodzili się na ostatni pakt pomocowy, nie dojdą do władzy po wyborach w kwietniu. Ostatnie badania pokazują, że w rządzie znalazłoby się co najmniej 8–9 partii (podczas gdy dostępnych jest tylko 300 miejsc), łącznie ze skrajnie lewicowymi ugrupowaniami KKE i SYRIZA oraz neonazistowską organizacją Złoty Świt (wykres 4). Wykres 4. Brak partii dominującej według badań opinii publicznej w Grecji New Democracy Nowa Demokracja 21,2% 26,3% Democratic Left Lewica Demokratyczna PASOK Ogólnogrecki Ruch Socjalistyczny (PASOK) 13,4% 6,0% 9,4% 11,5% 12,5% Communist party (KKE) Komunistyczna Partia Grecji (KKE) Koalicja Radical Left Radykalnej CoalitionLewicy (SYRIZA) Ludowe Zgromadzenie Popular Orthodox Rally Prawosławne (LAOS) (LAOS) Inne Other Źródło: ALCO, MARC, Bloomberg, 27 lutego 2012 r. Uwaga: Przedstawiony rozdział głosów jest średnią wyników dwóch badań opinii publicznej. Rozprzestrzenianie się kryzysu powinno być ograniczone po ostatnich umorzeniach długu, jednak należy wprowadzić mechanizmy ochronne Jak podkreślaliśmy w zeszłym miesiącu, ta sytuacja może mieć poważne skutki dla greckiej gospodarki tak samo, jak miało to miejsce w przypadku Argentyny dziesięć lat temu.1 Początkowo zostanie odnotowany spadek produkcji, nastąpi załamanie systemu bankowego i z kraju odpłynie kapitał. Konieczne byłoby dalsze wsparcie zewnętrzne, bardziej w formie pomocy niż pożyczek. Jednak, podobnie jak w przypadku Argentyny, uważamy, że nastąpi stabilizacja gospodarki i ożywienie dzięki korzyściom związanym z niezwykle konkurencyjną walutą. Ścieżka, którą podąży Grecja, nie byłaby inna niż w przypadku Argentyny dziesięć lat temu, gdy po jej odejściu od sztywnego kursu walutowego nastąpił spadek bezrobocia. Nasza podstawowa prognoza zakłada, że euro przetrwa wyjście Grecji ze strefy euro, ponieważ uważamy, że ekspozycja na sektor prywatny została w większej części zredukowana poprzez „dobrowolną” restrukturyzację. Ponadto zostaną zapewnione mechanizmy ochronne uniemożliwiające rozprzestrzenienie się kryzysu na państwa takie, jak Portugalia, Irlandia i pozostałe kraje peryferyjne. Ostatnie sprzeciwy ze strony Niemców przeciwko rozszerzeniu mechanizmu ochronnego (pakietu pomocowego ESM) powinny ustąpić po tym, jak drugi pakiet pomocowy dla Grecji został zaakceptowany przez Bundestag. 1 Zobacz Stanowisko w sprawie sytuacji gospodarczej i strategii z 30 stycznia 2012 r., Wyjście ze strefy euro — droga do ożywienia gospodarki czy do katastrofy? 4 Wydane w lutym 2012 r. przez spółkę Schroder Investment Management Limited. 31 Gresham Street, Londyn EC2V 7QA. Numer rej.: 1893220 Anglia. Autoryzacja od Financial Services Authority, będącego organem regulacyjnym 28 Lutego 2012 r. Materiał przeznaczony wyłącznie dla doradców i profesjonalnych inwestorów Oczywiście, istnieje ryzyko, że jesteśmy zbyt optymistyczni, a odejście Grecji ze strefy euro będzie początkiem rozpadu strefy euro. Byłby to precedens, a kryzys mógłby przejść przez strefę euro i dotknąć Włochy oraz Hiszpanię, kraje zbyt duże, aby mogły im pomóc jakiekolwiek pakiety pomocowe. Naszym zdaniem mogłoby to być bardziej prawdopodobne, gdyby strefa euro była w jeszcze gorszej kondycji, a główne kraje również borykały się z problemami. Jedną z takich okoliczności byłby gwałtowny wzrost cen ropy, więc dodaliśmy scenariusz, w którym szok naftowy przyspiesza rozwiązanie strefy euro. Wydarzenia w Iranie mogą zadecydować o losie wspólnej waluty. Oszczędności fiskalne i wzrost — debata Zacieśnianie polityki fiskalnej obniży tempo wzrostu, jeśli strategia ta nie zostanie zrównoważona działaniami z zakresu polityki monetarnej Podstawą naszej opinii dotyczącej Euro jest przekonanie, że oszczędności fiskalne nie wygenerują wzrostu pożądanego przez Trójkę. Poprzednie okresy pomyślnej konsolidacji fiskalnej w wielu gospodarkach odbywały się przy ożywionym globalnym wzroście, kiedy polityka monetarna mogła w skuteczny sposób zrównoważyć działania fiskalne, a eksport zapewniał popyt wspierający aktywność. Dziś, w obliczu globalnego kryzysu finansowego, polityka monetarna jest nieskuteczna a wzrost eksportu niewielki i obserwujemy wojnę walutową, gdyż kraje dążą do obniżenia wartości swoich walut, aby pobudzić gospodarki. Ponadto poprzednie okresy pomyślnej konsolidacji fiskalnej odbywały się osobno w poszczególnych krajach. Obecnie w dużej części świata kraje zacieśniają politykę jednocześnie. Zakres problemów w tym otoczeniu oznacza, że mnożniki fiskalne będą większe niż w przeszłości.2 Jeżeli te propozycje zostałyby przedstawione osobom odpowiedzialnym za pakiet pomocowy (tj. finansistom i urzędnikom z północnoeuropejskich banków centralnych), powiedziałyby, że spadek stóp procentowych spowodowany oszczędnościami fiskalnymi wywoła napływ inwestycji i zwiększy tempo wzrostu. W normalnych warunkach nie zaprzeczalibyśmy, jednak gdy mechanizmy kredytowe nie są sprawne, niższe stopy procentowe są niewielkim równoważącym impulsem monetarnym. Zamiast tego pojawiają się obawy rynku o wypłacalność, jeszcze wolniejsze tempo wzrostu i malejąca podstawa wymiaru podatku. Problem w strefie euro potęguje niezdolność do obniżenia wartości waluty. Wówczas efektem są często wyższe stopy procentowe, gdyż inwestorzy koncentrują się na ryzyku niewypłacalności. Niestety, szanse na to, że Trójka zmieni zdanie, wydają się małe. Grecja potrzebuje nowoczesnej wersji Planu Marshalla w celu odbudowy gospodarki. Jest to możliwe, jednak dopiero po wyjściu ze strefy euro. Lepsze dane w Stanach Zjednoczonych częściowo odzwierciedlają tymczasowe czynniki Czy Stany Zjednoczone wyszły na prostą? Kolejną kwestią kluczową dla naszej prognozy jest określenie, czy Stany Zjednoczone znajdują się w początkowym stadium ożywienia gospodarczego. Tempo realnego wzrostu PKB wzrosło do prawie 3% pod koniec zeszłego roku a bezrobocie zaczęło spadać za sprawą dwóch milionów miejsc pracy utworzonych do stycznia. Jednak podobnie jak w zeszłym roku twierdziliśmy, że ludzie są zbyt pesymistyczni co do Stanów Zjednoczonych, dziś obserwujemy ryzyko nadmiernego optymizmu. Ożywienie zawdzięczamy po części ustąpieniu tymczasowych przeciwności, które hamowały wzrost gospodarczy w 2011 roku. Na przykład trzęsienie ziemi w Tohoku i tsunami w Japonii początkowo spowolniły produkcję i sprzedaż, jednak później, po odbudowaniu łańcuchów dostaw, powróciły one do poprzednich poziomów. Przywrócenie produkcji w Japonii spowodowało powrót sprzedaży samochodów w Stanach Zjednoczonych na wyższe poziomy (wykres 5 na następnej stronie). 2 Zobacz Zmniejszanie długu i deficytów, Schroders Talking Point, 23 stycznia 2012 r. 5 Wydane w lutym 2012 r. przez spółkę Schroder Investment Management Limited. 31 Gresham Street, Londyn EC2V 7QA. Numer rej.: 1893220 Anglia. Autoryzacja od Financial Services Authority, będącego organem regulacyjnym 28 Lutego 2012 r. Materiał przeznaczony wyłącznie dla doradców i profesjonalnych inwestorów Wykres 5. Sprzedaż samochodów w Stanach Zjednoczonych i produkcja przemysłowa w Japonii mln Indeks Millions Index 12 Trzęsienie ziemi i tsunami Japan earthquake and tsunami w Japonii 11 10 110 105 100 9 95 8 90 7 85 6 5 80 02.2010 05.201010 Aug 08.2010 11.2010 02.2011 05.201111 Aug 08.2011 02.2012 11.2011 Feb 10 May 10 Nov 10 Feb 11 May 11 Nov 11 Feb 12 Sprzedaż w Stanach US lightpojazdów vehiclelekkich sales - annual volume Zjednoczonych (prawa strona) — w ujęciu rocznym Produkcjaindustrial przemysłowa w Japonii, prawa Japan production, rhs skala Źródło: Thomson Datastream, Schroders, 27 lutego 2012 r. Popyt końcowy wyhamował Ponadto spadek realnego dochodu za sprawą wyższych cen towarów był największy w pierwszej połowie 2011 roku. Gdy ceny towarów i inflacja spadły, sytuacja uspokoiła się, przynosząc doraźną pomoc gospodarstwom domowym. Powrót popytu do wyższych poziomów spowodował, że przedsiębiorstwa w obliczu braku zapasów zwiększyły produkcję, co z kolei zaowocowało dalszym wzrostem. Potwierdzeniem tego jest różnica między PKB a sprzedażą dóbr finalnych w czwartym kwartale, której dynamika rosła w tempie poniżej 1% w ujęciu rocznym, a odbudowa zapasów zwiększyła realny PKB o 2 punkty procentowe (wykres 6). Wykres 6. PKB i sprzedaż dóbr finalnych w Stanach Zjednoczonych Kwartał/kwartał (%) q/q% 2 1 0 -1 -2 -3 2007 2008 2009 Krajowa dóbr finalnych US Finalsprzedaż domestic sales w Stanach Zjednoczonych Źródło: Thomson Datastream, Schroders, 27 lutego 2012 r. 6 Wydane w lutym 2012 r. przez spółkę Schroder Investment Management Limited. 31 Gresham Street, Londyn EC2V 7QA. Numer rej.: 1893220 Anglia. Autoryzacja od Financial Services Authority, będącego organem regulacyjnym 2010 2011 Wzrost PKB US realrealnego GDP growth w Stanach Zjednoczonych 2012 28 Lutego 2012 r. Materiał przeznaczony wyłącznie dla doradców i profesjonalnych inwestorów Ponadto, aby utrzymać obecne tempo wzrostu po skorygowaniu poziomu zapasów, konieczne jest zwiększenie sprzedaży dóbr finalnych. Nie oczekujemy, aby wydatki rządowe z rygorystycznymi budżetami mogły dodatkowo wpłynąć na sprzedaż dóbr finalnych. Inwestycje przedsiębiorstw powinny nadal utrzymywać się na wysokim poziomie dzięki silnym przepływom środków pieniężnych i zadowalającej rentowności. Również inwestycje mieszkaniowe powinny mieć pozytywny wpływ na wzrost w Stanach Zjednoczonych w tym roku (pierwszy raz od 2006 roku). Kluczowy jest sektor konsumencki Te zyski ze sprzedaży konsumenckiej mogą się nie utrzymać z uwagi na prawdopodobieństwo wzrostu oszczędności Jednak nadal wątpliwe są szanse na wzrost wydatków konsumenckich, które stanowią największy składnik popytu finalnego. Niższa inflacja, podobnie jak wzrost zatrudnienia, przyczyni się do wzrostu realnego dochodu. Czynnikiem decydującym będzie jednak stopa oszczędności. W latach przed globalnym kryzysem finansowym stale spadająca stopa oszczędności była kluczowym czynnikiem wzrostu konsumpcji i globalnego popytu w Stanach Zjednoczonych. Spadek oszczędności oznaczał wzrost zadłużenia sektora gospodarstw domowych, gdyż Rezerwa Federalna za kadencji Greenspana cięła stopy procentowe, kiedy tylko pojawiały się oznaki trudności. To poprawiało sytuację, jednak kosztem jeszcze łagodniejszej polityki monetarnej, wyższych poziomów dźwigni finansowej i ostatecznie bańki na rynku nieruchomości. O konsekwencjach tego wiemy już z historii. Natomiast wzrost stopy oszczędności w Stanach Zjednoczonych odzwierciedlają dążenia sektora gospodarstw domowych do ponownego wykorzystania dźwigni finansowej. Nasze obawy o aktualne wyniki w sektorze konsumenckim opierają się na przekonaniu, że spadek stopy oszczędności, który spowodował wzrost tempa rozwoju, nie jest według nas trwały (wykres 7). Wykres 7. Stopa oszczędności w Stanach Zjednoczonych % 12 10 8 6 4 2 0 65 67 69 71 73 75 77 79 81 83 85 87 89 91 93 95 97 99 01 03 05 07 09 11 Fazy recesjirecession w Stanach Zjednoczonych według organizacji NBER US NBER phases Stopa oszczędności % dochodu rozporządzalnego, Savings rate as % ofjako disposable income, 3-month moving average 3-miesięczna średnia ruchoma Źródło: Thomson Datastream, Schroders, 27 lutego 2012 r. Obecny poziom dźwigni finansowej gospodarstw domowych wskazuje również na dalszą konieczność zmniejszania zadłużenia, a cały sektor systematycznie odnotowuje wyraźne okresy wzrostu stopy oszczędności. W krótkim okresie spodziewamy się wzrostu stopy oszczędności skutkującego spadkiem wydatków konsumenckich. Na przykład ostatni spadek stopy oszczędności nie zbiegł się ze wzrostem wartości majątku netto z uwagi na utrzymującą się presję cen aktywów, w szczególności mieszkań, stanowiących 23% wartości aktywów gospodarstw domowych. 7 Wydane w lutym 2012 r. przez spółkę Schroder Investment Management Limited. 31 Gresham Street, Londyn EC2V 7QA. Numer rej.: 1893220 Anglia. Autoryzacja od Financial Services Authority, będącego organem regulacyjnym 28 Lutego 2012 r. Materiał przeznaczony wyłącznie dla doradców i profesjonalnych inwestorów Wszystkie te czynniki wskazują na prawdopodobieństwo spowolnienia gospodarczego w Stanach Zjednoczonych w wyniku zmniejszenia bodźców związanych z cyklem zapasów i utrzymujących się niskich poziomów sprzedaży dóbr finalnych. Dlatego też spodziewamy się, że w tym roku Rezerwa Federalna uruchomi trzecią rundę łagodzenia ilościowego (QE3), również ze względu na zastój na rynku pracy, gdzie stopa bezrobocia znacznie przekracza dopuszczalny poziom. Scenariusze Istnieje potencjał wyższego tempa wzrostu w Stanach Zjednoczonych Jednak napięcia na Bliskim Wschodzie nadal stanowią zagrożenie dla ceny ropy i globalnego wzrostu Pierwszy z naszych dwóch scenariuszy zakłada większą dynamikę tempa wzrostu globalnego napędzaną przez Stany Zjednoczone. Oczekujemy, że w największej na świecie gospodarce Stanów Zjednoczonych dzięki zakończeniu kryzysu finansowego i konkurencyjności dolara nastąpi ożywienie i powrót do tempa wzrostu na poziomie 3–4%. Stopa oszczędności będzie nadal spadać, napędzając jednocześnie konsumpcję i handel światowy. Drugi scenariusz jest dużo mniej optymistyczny i zakłada eskalację konfliktu wokół irańskiego programu nuklearnego, gdyż Izrael weźmie sprawy w swoje ręce i zbombarduje infrastrukturę nuklearną w Iranie. W rezultacie cena ropy w trzecim kwartale tego roku osiągnie poziom 200 dolarów za baryłkę, co w naszej opinii wystarczy, aby znów wpędzić globalną gospodarkę w recesję w 2013 roku. Najbardziej odczułaby to strefa euro, gdzie spowolnienie przesądziłoby już o losach wspólnej waluty. Ostatnie zwyżki cen ropy do poprzednich rekordowych poziomów w GBP i EUR już zaczynają negatywnie wpływać na dochody konsumentów. Wraz z powrotem cen do poziomów ostatnio odnotowanych w czasie arabskiej wiosny w zeszłym roku rośnie także wpływ rachunków za prąd w stosunku do dochodów Amerykanów (wykres 8). Wykres 8. Ponowny wzrost „podatku od ropy naftowej” % 4,5 4.5 6,5 6.5 4,0 4.0 6,0 6.0 3,5 3.5 5,5 5.5 3,0 3.0 5,0 5.0 2,5 2.5 2,0 2.0 4,5 4.5 1,5 1.5 2007 4,0 4.0 2008 2009 2010 2011 2012 Cena detaliczna benzyny zwykłej(USD w Stanach Zjednoczonych (USD za galon) US retail gasoline regular per gallon) Wydatki energię rozporządzalnego, Energynaspend asjako %% ofdochodu disposable income, rhsprawa skala Źródło: Thomson Datastream, Schroders, 27 lutego 2012 r. Działa to jak podatek na gospodarstwa domowe na całym świecie i ogólnie nie lekceważylibyśmy wpływu cen towarów na napędzanie cyklów gospodarczych w gospodarce po kryzysie. Szczegółowe informacje na temat naszych scenariuszy zawierają tabele na końcu dokumentu. 8 Wydane w lutym 2012 r. przez spółkę Schroder Investment Management Limited. 31 Gresham Street, Londyn EC2V 7QA. Numer rej.: 1893220 Anglia. Autoryzacja od Financial Services Authority, będącego organem regulacyjnym 28 Lutego 2012 r. Materiał przeznaczony wyłącznie dla doradców i profesjonalnych inwestorów Europa Europa może być już w recesji, jednak EBC reaguje... Europa: opanowanie zapaści kredytowej Europa jest już najprawdopodobniej w recesji. Rzeczywiście Belgia, Włochy, Holandia, Grecja i Portugalia potwierdziły, że pod koniec 2011 roku znajdowały się w recesji i prawdopodobnie dotknie ona więcej krajów. W wydaniu z listopada 2011 roku znacząco obniżyliśmy naszą prognozę wzrostu w Europie z uwagi na wcześniejsze sygnały, że kryzys zadłużenia państw zaczynał rozwijać się, jak się okazało, we wczesne stadium zapaści kredytowej. Od tamtej pory Europejski Bank Centralny (EBC) obniżył stopy procentowe do 1%, a co ważniejsze, kontynuuje 3-letnią nieograniczoną aukcję płynności, która zaowocowała pożyczeniem 489 miliardów dolarów 523 europejskim bankom. Dzięki kolejnej aukcji zaplanowanej na koniec tego miesiąca wydaje się, że działania EBC zwiększyły zaufanie inwestorów i prawdopodobnie ograniczyły skalę zapaści kredytowej. Ograniczenie ryzyka eksplozji Długoterminowe operacje refinansowania EBC (LTRO) wprowadzono w drugiej połowie 2008 roku i w przeszłości okazały się pomocne w zapewnianiu systemowi bankowemu wystarczającej płynności i ograniczaniu ryzyka popadania banków w problemy związane z finansowaniem. Operacje te umożliwiają instytucjom bankowym składanie niepłynnych zabezpieczeń w EBC w zamian za płynność. Jednak, ponieważ jest to transakcja typu reverse repo, zyski z bazowego zabezpieczenia (np. obligacje rządowe) są zatrzymywane przez banki. EBC natomiast pobiera opłaty w postaci oprocentowania, które obecnie wynosi 1%. ...obniżając stopy procentowe i prowadząc 3letnią długoterminową operację refinansowania. Banki mają tyle środków, ile potrzebują, a nawet więcej. Stwarza to możliwość stosowania przez banki strategii carry trade, mimo że w przeszłości korzystanie z niej było postrzegane jako oznaka, że dany bank może być zagrożony. Tę opinię podważa teraz Mario Draghi, prezes EBC, który w aktywny sposób zachęca banki do działania bez względu na to, czy mają problemy. Niezależnie od tego, czy strategia taka jest piętnowana, fakt, że banki otrzymały możliwość skutecznego zabezpieczenia 3-letniego finansowania po stopach znacznie niższych niż rynkowe, to duży krok w ograniczaniu ryzyka wystąpienia przypadku Lehman Brothers w Europie. Jest to wyraźnie widoczne w reakcji rynku obligacji korporacyjnych, gdzie odnotowano znaczny spadek popytu banków inwestujących w obligacje premiowe w stosunku do popytu inwestorów niezwiązanych z bankami (wykres 9 poniżej). Wykres 9. Premia za pożyczki dla instytucji finansowych Spread pomiędzy stopami zwrotu z kredytów udzielanych europejskim przedsiębiorstwom finansowym i Spread between European financial & non-financial corporate credit yields, bps niefinansowym (w punktach bazowych) 2500 2000 1500 1000 500 0 -500 2007 2008 2009 AA A 2010 BBB Źródło: Thompson Datastream, Schroders. Zaktualizowano 27 lutego 2012 r. 9 Wydane w lutym 2012 r. przez spółkę Schroder Investment Management Limited. 31 Gresham Street, Londyn EC2V 7QA. Numer rej.: 1893220 Anglia. Autoryzacja od Financial Services Authority, będącego organem regulacyjnym 2011 2012 28 Lutego 2012 r. Materiał przeznaczony wyłącznie dla doradców i profesjonalnych inwestorów Dodatkowa płynność ograniczyła ryzyko wystąpienia powtórki historii Lehman Brothers w Europie... ...i zwiększyła popyt na instrumenty dłużne krajów peryferyjnych. Mimo że zwiększona płynność ograniczyła czynniki ryzyka w sektorze bankowym, EBC nadal daleki jest od decyzji o przeprowadzeniu złagodzenia ilościowego (QE) w taki sposób jak Bank Anglii i Rezerwa Federalna. W rzeczywistości od 13 lutego EBC nie kupił także więcej obligacji rządowych w ramach swojego programu sterylizowanego skupu obligacji (SMP). Okazuje się, że potężna 3-letnia, długoterminowa operacja refinansowa uruchomiona pod koniec grudnia oraz kolejna 3-letnia operacja mogły spowodować obawy o wielkość płynności zapewnionej gospodarce. Niechęć do uruchomienia operacji łagodzenia ilościowego jest zrozumiała ze strony banku centralnego, który stanowczo dba o swoją niezależność. Nawet pod przewodnictwem nowego włoskiego prezesa EBC, zamiast wystawiać swój bilans na próbę, nakłania rządy do rozwiązania problemu niewypłacalności Grecji, Portugalii i Irlandii oraz innych krajów borykających się z problemami. Wiele osób uważa, że EBC już pośrednio (przez system bankowy) rozpoczął program łagodzenia ilościowego, prowadząc długoterminowe operacje refinansowania. Niezależnie od wartości działań EBC wydaje się, że popyt inwestorów na obligacje rządowe europejskich krajów peryferyjnych powrócił. Prawdopodobnie to jest przyczyna, dla której EBC wstrzymuje program skupu obligacji. Od końca listopada stopy zwrotu z hiszpańskich i włoskich 10-letnich obligacji znacząco spadły (patrz wykres na pierwszej stronie). Lepszą wiadomością jest spadek krótkoterminowych kosztów pożyczek — Hiszpania ma najniższą rentowność 2-letnich obligacji od listopada 2010 roku, a Włochy za 2-letnie obligacje płacą najmniej od maja 2011 roku. Spadek kosztów zaciągania pożyczek dla Włoch i Hiszpanii ma kluczowe znaczenie dla perspektyw w strefie euro. Jak stwierdziliśmy w przeszłości, Hiszpania i Włochy są naszym zdaniem zbyt duże, aby wystarczyły im jakiekolwiek programy pomocowe. Gdyby koszt zaciągania pożyczek dla tych państw nadal rósł, miałoby to dramatyczne skutki i w naszej ocenie EBC nie miałby innego wyboru, jak tylko obniżyć rentowność za pomocą łagodzenia ilościowego. Ponieważ stopy zwrotu spadły, uważamy, że EBC nie podejmie takiego działania. Jednak dalecy jesteśmy od stwierdzenia, że kryzys się skończył, i w tym roku może zostać ogłoszona większa liczba długoterminowych operacji refinansowania. Wciąż w strefie zagrożenia Może udało się uniknąć bezpośredniej zapaści kredytowej, jednak nadal są duże przeciwności do pokonania Może udało się uniknąć bezpośredniego zagrożenia zapaści kredytowej, jednak droga do rozwiązania problemów w Europie jest jeszcze daleka. Zacieśnianie polityki fiskalnej w prawie całej Europie uderzy w popyt krajowy i wzrost w nadchodzących 2–3 latach. Jednocześnie system bankowy nadal wymaga dokapitalizowania, a ze względu na brak inwestorów chętnych do podjęcia nowego kapitału banki będą musiały zredukować swoje bilanse, ograniczając działalność pożyczkową w gospodarce realnej. Ostatnie badanie EBC dotyczące warunków kredytowania ukazuje, że banki mogły już zacząć ich zaostrzanie. Warunki udzielania gospodarstwom domowym pożyczek na budownictwo mieszkaniowe i kredytów, a także warunki kredytowe dla małych i dużych przedsiębiorstw wydają się coraz bardziej rygorystyczne (wykres 10 na kolejnej stronie). Ponadto ostatnie dane dotyczące podaży pieniądza opublikowane przez EBC również świadczą o tym, że gospodarka realna znacznie zwolniła od grudnia. 10 Wydane w lutym 2012 r. przez spółkę Schroder Investment Management Limited. 31 Gresham Street, Londyn EC2V 7QA. Numer rej.: 1893220 Anglia. Autoryzacja od Financial Services Authority, będącego organem regulacyjnym 28 Lutego 2012 r. Materiał przeznaczony wyłącznie dla doradców i profesjonalnych inwestorów Banki nadal muszą redukować stopień zadłużenia i zacieśniają warunki kredytowania W efekcie, mimo że podnosimy naszą prognozę wzrostu PKB dla strefy euro, nadal przewidujemy recesję w krajach peryferyjnych oraz w całej unii monetarnej. Ostatecznie o skuteczności długoterminowych operacji refinansowania rozstrzygnie to, czy warunki kredytowania zostaną ponownie złagodzone. Wykres 10. Warunki kredytowe w strefie euro Bardziej restrykcyjne warunki kredytowania netto Net tighter lending conditions 80 70 60 Tighter Bardziej lending restrykcyjne conditions warunki 50 40 30 20 10 0 -10 -20 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Małe Duże Kredyty mieszkaniowe Kredyty konsumenckie Small firms Large firms Housing credit Consumer credit przedsiębiorstwa przedsiębiorstwa Źródło: Europejski Bank Centralny, Thompson Datastream, Schroders. Zaktualizowano 27 lutego 2012 r. Spodziewamy się, że Grecja wyjdzie ze strefy euro, ale rozprzestrzenianie się kryzysu zostanie ograniczone Francja i Niemcy wykazały większą odporność niż oczekiwano... Jak zostało to przedstawione w części dotyczącej sytuacji światowej w niniejszej publikacji, otwarcie zakładamy, że Grecja opuści strefę euro (a zatem Unię Europejską) ze względu na rozpad przywództwa politycznego kraju i niezdolność spełnienia żądań Trójki. Jednak nie przewidujemy znaczącego rozprzestrzeniania się kryzysu na inne państwa poza Portugalią (która jest niewielkim krajem, potrzebującym stosunkowo niewielkiego pakietu pomocowego). Jesteśmy świadomi, że europejscy przywódcy są bliscy ogłoszenia szczegółów systemu ubezpieczeń oraz funduszu inwestycyjnego, które zostały zapowiedziane w październiku, z nadzieją, że w odniesieniu do pozostałych funduszy z Europejskiego Funduszu Stabilizacji Finansowej (EFSF) będzie można zastosować dźwignię finansową, aby mieć do dyspozycji bilion euro. Instrumenty te, oprócz większego finansowania ze strony europejskich państw członkowskich, mogą spowodować znaczny wzrost wkładu MFW, który może zostać podwojony z 250 do 500 miliardów euro. Jednak aby MFW mógł zwiększyć swój wkład, Stany Zjednoczone oraz Wielka Brytania żądają, aby Europa zwiększyła własny wkład środków pieniężnych, co spotkało się z oporem ze strony Niemiec. Wracając do prognoz dla strefy euro, kluczowe gospodarki, takie jak Niemcy, a w szczególności Francja, wykazują ostatnio większą odporność, niż oczekiwaliśmy. Dlatego też prognoza wzrostu dla tych krajów została znacząco skorygowana w górę. Główne gospodarki nadal będą borykać się z trudnościami z uwagi na zły stan gospodarek sąsiadujących (patrz tabela 1 na następnej stronie). Mimo to powinny uniknąć głębokiej recesji. Skorygowaliśmy w górę także prognozę inflacji za sprawą wyższych cen energii, a także w wyniku prognozowanej przez nas mniejszej recesji. 11 Wydane w lutym 2012 r. przez spółkę Schroder Investment Management Limited. 31 Gresham Street, Londyn EC2V 7QA. Numer rej.: 1893220 Anglia. Autoryzacja od Financial Services Authority, będącego organem regulacyjnym 28 Lutego 2012 r. Materiał przeznaczony wyłącznie dla doradców i profesjonalnych inwestorów ...w związku z tym musimy podwyższyć prognozy wzrostu. Tabela 1. Prognoza spółki Schroders dotycząca europejskiego PKB i inflacji 2011 2012 2013 Wzrost Inflacja Wzrost Inflacja Wzrost Inflacja Nowa Poprz. Nowa Poprz. Nowa Poprz. Nowa Poprz. Strefa euro 1,5 2,7 -0,8 -1,8 1,8 1,6 0,0 0,7 1,4 0,8 Niemcy 3,1 2,5 0,2 1,7 1,3 1,5 -0,9 1,6 2,1 1,1 1,7 1,5 0,7 1,2 1,3 1,0 Francja 1,7 2,3 0,0 -1,7 Hiszpania 0,7 3,1 -1,4 -2,1 1,5 1,7 -0,1 -1,2 1,4 0,8 Włochy 0,4 2,9 -2,1 2,3 -0,5 1,5 -2,9 2,0 -0,9 0,5 Wielka Brytania 0,9 4,5 0,2 2,3 1,2 2,9 -0,4 1,9 0,9 1,6 Źródło: Schroders. Zaktualizowano 24 Lutego 2012 roku. Dane strefy euro włączając Grecję. Wykluczając Grecję, gospodarka strefy euro w 2012 roku skurczyłaby się o 0,6%, a w 2013 roku wzrosłaby o 0,6%. Źródło optymizmu Na rynkach finansowych nastąpiła poprawa warunków a ostatnie kluczowe wskaźniki w Europie były korzystne. Niemiecki wskaźnik IFO mierzący oczekiwania w biznesie osiągnął w lutym najwyższą wartość na przestrzeni 8 miesięcy, a niemiecki wskaźnik ZEW badający nastroje gospodarcze jest najwyższy od 9 miesięcy. Badania aktywności prowadzone przez Narodowy Bank Belgii oraz indeks Markit PMI dla całej gospodarki także wskazują bliskość punktu zwrotnego. Na wykresie 11 widać, że wskaźniki wyprzedzające o około kwartał nadal sugerują, że w pierwszym kwartale 2012 roku w strefie euro będzie występować recesja, jednak ostatnie miesięczne indeksy wskazują, że może się w tym czasie zakończyć. Wykres 11. PKB w zestawieniu z kluczowymi wskaźnikami WzrostGrowth PKB (ujęcie GDP (Y/Y)roczne) Kluczowe wskaźniki dowodzą, że do lata wzrost może powrócić do wyższych poziomów 6% 4% 2% 0% -2% Becslés Estimate -4% -6% 2006 2007 2008 PKB w strefie Eurozone GDP euro 2009 2010 2011 2012 Analiza banku Indeks PMI composite BNB survey PMI composite BNB Źródło: Thomson Datastream, Eurostat, Banque Nationale de Belgique (Narodowy Bank Belgii), Markit, Schroders. Zaktualizowano 27 lutego 2012 r. Końcowy punkt obu badań przedstawia wartość szacunkową w oparciu o informacje z 2–3 miesięcy. 12 Wydane w lutym 2012 r. przez spółkę Schroder Investment Management Limited. 31 Gresham Street, Londyn EC2V 7QA. Numer rej.: 1893220 Anglia. Autoryzacja od Financial Services Authority, będącego organem regulacyjnym 28 Lutego 2012 r. Materiał przeznaczony wyłącznie dla doradców i profesjonalnych inwestorów ...jednak nasze ostrożniejsze poglądy dotyczące Stanów Zjednoczonych oraz kryzys zadłużenia państwowego nastawiają nas bardziej pesymistycznie niż większość analityków. Zwiększenie tempa wzrostu gospodarczego w strefie euro byłoby mile widziane, ponieważ złagodziłoby to negatywne skutki wynikające z planowanego zaostrzenia polityki fiskalnej. Taki rozwój sytuacji zwiększyłby również szanse na powodzenie planów silnego zaostrzenia polityki fiskalnej między innymi w Portugalii, Irlandii, Hiszpanii i we Włoszech. Jeśli tempo wzrostu miałoby się podnieść do lata, to okazałoby się, że nasza prognoza była zaniżona. Jednakże, nasza bardziej ostrożna opinia na temat trwałości ożywienia w Stanach Zjednoczonych, jak i spodziewane przez nas opuszczenie przez Grecję strefy euro powodują, iż jesteśmy nieco bardziej pesymistyczni niż większość analityków. 13 Wydane w lutym 2012 r. przez spółkę Schroder Investment Management Limited. 31 Gresham Street, Londyn EC2V 7QA. Numer rej.: 1893220 Anglia. Autoryzacja od Financial Services Authority, będącego organem regulacyjnym 28 Lutego 2012 r. Materiał przeznaczony wyłącznie dla doradców i profesjonalnych inwestorów Prognoza podstawowa Realny PKB R/r Stany Zjednoczone Wielka Brytania Strefa euro Japonia Kraje OECD Kraje BRIC Rynki wschodzące łącznie* Waga (%) 26,4 4,1 23,5 9,5 63,5 21,5 36,5 100,0 Świat Wskaźnik CPI (inflacja) R/r Waga (%) Stany Zjednoczone 26,4 Wielka Brytania 4,1 Strefa euro 23,5 Japonia 9,5 Kraje OECD 63,5 Kraje BRIC 21,5 Rynki wschodzące łącznie* 36,5 Świat 100,0 2011 1,7 0,9 1,5 -0,9 1,2 7,0 6,0 2,9 2012 2,1 0,2 -0,8 1,8 0,9 6,1 4,9 2,3 Consensus 2,2 0,5 -0,3 1,8 1,1 6,5 5,1 2,6 2013 1,9 1,2 0,0 1,2 1,0 6,5 5,6 2,7 Consensus 2,5 1,8 0,9 1,4 1,7 6,9 5,7 3,2 2011 3,2 4,5 2,7 -0,5 2,5 6,2 5,9 3,7 2012 1,8 2,3 1,8 -0,2 1,5 4,4 4,8 2,7 Consensus 2,0 2,6 2,0 -0,3 1,7 4,9 5,2 3,0 2013 1,0 1,9 1,4 -0,2 1,0 4,8 4,9 2,4 Consensus 2,0 2,0 1,7 0,0 1,6 4,8 5,1 2,9 Scenariusz bazowy — spowolnienie gospodarki światowej, recesja w strefie euro, wyjście Grecji ze strefy euro w 2013 roku *Rynki wschodzące: Argentyna, Brazylia, Chile, Kolumbia, Meksyk, Peru, Wenezuela, Chiny, Indie, Indonezja, Malezja, Filipiny, Korea Płd., Tajwan, Tajlandia, RPA, Rosja, Czechy, Węgry, Polska, Rumunia, Turcja, Ukraina, Bułgaria, Chorwacja, Łotwa, Litwa Stopy procentowe % Waga (%) Stany Zjednoczone 26,4 Wielka Brytania 4,1 Strefa euro 23,5 Japonia 9,5 Kraje OECD 63,5 Dane rynkowe na dzień Kluczowe zmienne 12.2011 0,25 0,50 1,00 0,10 0,52 Waluty USD/GBP USD/EUR JPY/USD GBP/EUR Obecnie 1,57 1,32 80,3 0,85 123,6 12.2011 1,55 1,30 75,0 0,84 112,9 12.2012 1,52 1,25 81,0 0,82 116,2 -4,2 76,6 -4,0 Ropa naftowa Brent Luka PKB w Stanach Zjednoczonych (% PKB) 12.2012 0,25 0,50 1,00 0,10 0,52 22/02/2012 Rynek 0,57 0,99 0,83 0,33 0,66 r/r (%) -1,9 -3,8 8,0 -1,9 2,9 Bezrobocie % 8,3 1,8 8,3 Źródło: Schroders, Datastream, Consensus Economics, luty 2012 r. 14 Wydane w lutym 2012 r. przez spółkę Schroder Investment Management Limited. 31 Gresham Street, Londyn EC2V 7QA. Numer rej.: 1893220 Anglia. Autoryzacja od Financial Services Authority, będącego organem regulacyjnym 12.2013 0,25 0,50 1,00 0,10 0,52 12.2013 1,59 1,35 83,0 0,85 109,7 -3,3 7,9 Rynek 0,74 1,21 1,01 0,35 0,81 r/r (%) 4,6 8,0 2,5 3,2 -5,6 Po mocnym obniżeniu naszych prognoz w ostatnim kwartale tym razem nieznacznie je podwyższamy i szacujemy, że światowy wzrost gospodarczy w 2012 roku wyniesie 2,3%, a nie 1,8%, jak wcześniej szacowaliśmy. To nadal będzie trudny rok dla gospodarki światowej przy wzrostach na niskim poziomie, niemniej jednak ostatnio opublikowane dane sugerują stabilizację w sektorze produkcyjnym. Co więcej, decydenci byli ostatnio bardziej stanowczy, niż początkowo zakładano, jeżeli chodzi o rozluźnianie polityki pieniężnej. W rezultacie w strefie euro można zaobserwować zmniejszenie objawów recesji. Spadek produkcji wyniesie 0,8% w porównaniu do poprzedniego spadku o 1,8%. Zaostrzona polityka fiskalna i obniżenie poziomu zadłużenia w sektorze bankowym są nadal widoczne, ale oczekuje się, że wprowadzenie przez EBC trzyletniego programu finansowania banków (tzw. długoterminowe operacje refinansowania) załagodzi najgorsze skutki zapaści kredytowej. Okazuje się, że wzrost gospodarczy w Niemczech jest niezwykle odporny na spowolnienie. Podobną sytuację można zaobserwować w Stanach Zjednoczonych, gdzie w wyniku zwiększenia poziomu konsumpcji i zamówień prognoza dotycząca wzrostu gospodarczego została podwyższona z poziomu 1,7% do 2,1%. Cięcia podatkowe zostały rozszerzone, a inwestycje w budownictwo mieszkaniowe powinny korzystnie wpłynąć na wzrost gospodarczy w tym roku. Jednakże, nadal wierzymy, że proces oddłużania gospodarstw domowych będzie trwać, dlatego w naszej prognozie zakładamy, że w drugiej połowie roku stopy oszczędności wzrosną a wydatki konsumentów spadną. Dobre wiadomości płynące ze Stanów Zjednoczonych i Europy sprzyjają poprawie sytuacji w Wielkiej Brytanii, Japonii i na rynkach wschodzących. W Wielkiej Brytanii jest spodziewany dodatni wzrost w 2012 roku. Do podniesienia prognoz dotyczących rynków wschodzących przyczyniły się również oznaki wskazujące, że Chiny czeka „miękkie lądowanie” połączone ze złagodzeniem wymogów odnośnie rezerw. Inflacja w 2012 roku jest nieznacznie wyższa niż przewidywano, co wynika z szybszego wzrostu cen ropy. Jednakże, w przeciwieństwie do poprzedniego roku, wykazuje trend spadkowy, co z kolei pozwoli zmniejszyć presję na wysokość realnych dochodów. Chociaż podwyższyliśmy prognozy na rok 2012, perspektywy na rok 2013 nadal nie są zbyt optymistyczna. Polityka fiskalna w Stanach Zjednoczonych ma zostać poważnie zaostrzona, co oznacza, że wzrost gospodarczy nie przekroczy poziomu 2%. Tymczasem spodziewamy się, że Grecja w roku 2013 wyjdzie ze strefy euro. Kraj jest nadal pogrążony w głębokiej recesji, a cele wyznaczone temu krajowi w ramach ostatniego pakietu pomocowego prawdopodobnie nie zostaną osiągnięte. Oczekuje się, że wobec perspektywy kolejnych planów oszczędnościowych grecki rząd zadecyduje o opuszczeniu strefy euro. Spowoduje to kolejne spadki w greckim PKB i wywrze wpływ na pozostałe kraje regionu. Jednak biorąc pod uwagę skalę dotychczasowych umorzeń długu oraz spodziewane wprowadzenie mechanizmów ochronnych, rozprzestrzenienie kryzysu powinno zostać ograniczone, co pozwoli Grecji na „kontrolowane” wyjście ze strefy euro. Oczekujemy, że banki centralne zaangażują się w dalsze stymulowanie rynku, a Rezerwa Federalna będzie wdrażać trzecią rundę łagodzenia ilościowego w okresie letnim, ponieważ na rynku pracy panuje zastój. W Wielkiej Brytanii spodziewamy się także kolejnych etapów łagodzenia ilościowego, a w strefie euro oczekujemy, że EBC będzie nadal zapewniać systemowi bankowemu długoterminową płynność. W przypadku rynków walutowych w 2012 roku oczekujemy umocnienia dolara względem euro oraz osłabienia w następnym roku po wyjściu Grecji ze strefy euro. 24 lutego 2012 r. 28 Lutego 2012 r. Materiał przeznaczony wyłącznie dla doradców i profesjonalnych inwestorów Tabela z prognozami: Scenariusz 1 — ożywienie w Stanach Zjednoczonych Realny PKB Waga (%) Stany Zjednoczone 26,4 Wielka Brytania 4,1 Strefa euro 23,5 Japonia 9,5 Kraje OECD 63,5 Kraje BRIC 21,5 Rynki wschodzące łącznie* 36,5 Świat 100,0 2011 1,7 0,9 1,5 -0,9 1,2 7,0 6,0 2,9 IV kwartał 2011 r. 2012 3,0 0,6 0,0 2,5 1,7 7,0 5,9 3,2 IV kwartał 2012 r. Wskaźnik CPI (inflacja) Waga (%) Stany Zjednoczone 26,4 Wielka Brytania 4,1 Strefa euro 23,5 Japonia 9,5 Kraje OECD 63,5 Kraje BRIC 21,5 Rynki wschodzące łącznie* 36,5 Świat 100,0 2011 3,2 4,5 2,7 -0,5 2,5 6,3 5,9 3,7 IV kwartał 2011 r. 2012 2,1 2,6 2,2 0,0 1,9 5,4 5,3 3,1 IV kwartał 2012 r. 3,3 4,6 2,7 -0,6 2,6 6,3 5,9 3,8 12.2012 0,25 0,50 1,00 0,10 0,52 1,6 0,8 0,7 -1,0 0,8 7,0 6,0 2,7 2013 4,1 2,4 1,9 2,4 2,9 7,5 6,7 4,3 IV kwartał 2013 r. 2013 1,8 2,9 2,3 0,0 1,8 5,7 5,7 3,2 IV kwartał 2013 r. 2,0 2,5 2,4 0,3 1,9 5,4 5,3 3,2 Rynek 0,57 0,99 0,83 0,33 0,66 12.2013 1,50 0,75 2,00 1,10 1,58 Rynek 0,74 1,21 1,01 0,35 0,81 R/r (%) -0,6 15,4 21,3 16,1 7,3 12.2013 1,61 1,60 93,0 0,99 119,6 3,6 1,3 0,7 3,0 2,3 7,0 5,9 3,6 4,1 2,6 2,2 2,0 3,0 7,5 6,7 4,3 1,9 3,2 1,8 0,3 1,7 5,7 5,7 3,1 Rok bazowy 2012 2013 0,9 2,2 0,4 1,2 0,8 1,9 0,7 1,2 0,8 1,9 0,9 1,1 1,0 1,1 0,9 1,6 2012 0,3 0,3 0,4 0,2 0,3 1,0 0,6 0,4 2013 0,8 1,0 0,9 0,2 0,7 0,9 0,7 0,7 2012 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 2013 1,3 0,3 1,0 1,0 1,1 Ożywienie w Stanach Zjednoczonych nabiera tempa Stopy procentowe Stany Zjednoczone Wielka Brytania Strefa euro Japonia Kraje OECD Waga (%) 12.2011 26,4 0,25 4,1 0,50 23,5 1,00 9,5 0,10 63,5 0,52 Dane rynkowe na dzień 22/02/2012 Kluczowe zmienne Waluty Obecnie USD/GBP 1,57 USD/EUR 1,32 JPY/USD 80,28 GBP/EUR 0,85 Ropa naftowa Brent 123,6 Luka PKB USA (%) -4,17 12.2011 1,55 1,30 75,00 0,84 112,9 12.2012 1,54 1,50 91,0 0,97 121,2 76,6 1,8 -2,5 8,30 7,1 Bezrobocie % Źródło: Schroders, Datastream, Consensus Economics, luty 2012 r. 0,5 4,7 15 Wydane w lutym 2012 r. przez spółkę Schroder Investment Management Limited. 31 Gresham Street, Londyn EC2V 7QA. Numer rej.: 1893220 Anglia. Autoryzacja od Financial Services Authority, będącego organem regulacyjnym R/r (%) 4,5 6,7 2,2 2,0 -1,4 W tym scenariuszu zakładamy, że w Stanach Zjednoczonych wystąpi ożywienie aktywności gospodarczej w wyniku silniejszego wzrostu zatrudnienia, który z kolei przekłada się na wyższe dochody i konsumpcję. Wzrost gospodarczy w USA przyspieszy, zwiększając tym samym popyt globalny. W porównaniu ze scenariuszem bazowym światowy wzrost gospodarczy jest wyższy o niemal 1% w 2012 roku i o 1,6% w 2013 roku. Strefie euro i Wielkiej Brytanii udaje się uniknąć recesji. Ceny towarów oraz inflacja są również wyższe, ale sytuacja wyjściowa wciąż oznacza, że inflacja zasadnicza w 2012 roku jest niższa niż w roku poprzednim. Sądzimy, że spowolnienie gospodarki światowej wystarczy, aby zapobiec znacznemu przyspieszeniu wzrostu inflacji na tym etapie cyklu. Jeżeli chodzi o politykę, Rezerwa Federalna wstrzymuje dalsze łagodzenie ilościowe z powodu zmniejszającego się bezrobocia. W 2013 roku zacznie się zaostrzanie polityki i do końca roku nastąpi wzrost krótkoterminowych stóp procentowych do poziomu 1,5%. Dzięki silniejszemu wzrostowi gospodarczemu w Europie Wielka Brytania również rezygnuje z dalszego łagodzenia ilościowego a strefa euro z długoterminowych operacji refinansowych. Stopy procentowe zaczynają rosnąć w obu regionach. Wzrost gospodarczy oznacza załagodzenie problemów dotyczących zadłużenia Europy i utrzymanie euro. Jeżeli chodzi o walutę, lepsza sytuacja makroekonomiczna powinna sprzyjać ryzykownym klasom aktywów, co spowoduje osłabienie dolara amerykańskiego i umocnienie euro w porównaniu do roku bazowego. 24 lutego 2012 r. 28 Lutego 2012 r. Materiał przeznaczony wyłącznie dla doradców i profesjonalnych inwestorów Tabela z prognozami: Scenariusz 2 — szok naftowy i rozpad strefy euro Realny PKB Waga (%) Stany Zjednoczone 26,4 Wielka Brytania 4,1 Strefa euro 23,5 Japonia 9,5 Kraje OECD 63,5 Kraje BRIC 21,5 Rynki wschodzące łącznie* 36,5 Świat 100,0 2011 1,7 0,9 1,5 -0,9 1,2 7,0 6,0 2,9 IV kwartał 2011 r. Wskaźnik CPI (inflacja) Waga (%) Stany Zjednoczone 26,4 Wielka Brytania 4,1 Strefa euro 23,5 Japonia 9,5 Kraje OECD 63,5 Kraje BRIC 21,5 Rynki wschodzące łącznie* 36,5 Świat 100,0 2011 3,2 4,5 2,7 -0,5 2,5 6,3 5,9 3,7 IV kwartał 2011 r. 12.2011 12.2012 0,25 0,50 1,00 0,10 0,52 0,25 0,50 1,00 0,10 0,52 Stopy procentowe Waga (%) Stany Zjednoczone 26,4 4,1 Wielka Brytania Strefa euro 23,5 Japonia 9,5 Kraje OECD 63,5 Dane rynkowe na dzień 3,3 4,6 2,6 -0,6 2,5 6,3 5,6 3,6 IV kwartał 2012 r. 2012 2,0 2,8 2,4 0,8 2,0 6,9 3,9 2,7 IV kwartał 2012 r. Rynek 0,57 0,99 0,83 0,33 0,66 12.2013 12.2013 0,9 -1,9 -1,7 0,5 -0,3 6,2 4,5 1,4 1,9 3,0 2,6 0,8 2,1 6,9 3,4 2,5 0,25 0,50 1,00 0,10 0,52 2013 -0,3 -3,0 -9,2 0,7 -3,6 3,4 2,5 -1,4 IV kwartał 2013 r. 2013 0,0 3,3 3,8 0,1 1,6 0,7 0,0 1,0 IV kwartał 2013 r. Rynek 0,74 1,21 1,01 0,35 0,81 0,4 -1,9 -8,8 -0,5 -3,3 3,4 2,5 -1,2 -0,9 2,2 4,2 -0,7 1,2 0,7 -0,5 0,6 Rok bazowy 2012 2013 -0,4 -2,2 -0,4 -4,2 -0,3 -9,2 -1,5 -0,5 -0,5 -4,7 0,1 -3,1 -0,4 -3,1 -0,5 -4,1 2012 0,2 0,5 0,6 1,0 0,5 2,5 -0,9 0,0 2013 -1,1 1,4 2,4 0,3 0,6 -4,1 -4,9 -1,4 2012 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 2013 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 Szok naftowy przyspiesza rozpad strefy euro 22/02/2012 Kluczowe zmienne Waluty Obecnie USD/GBP 1,57 USD/EUR 1,6 0,8 0,9 -1,0 0,9 7,0 6,0 2,7 2012 1,7 -0,2 -1,1 0,3 0,3 6,2 4,5 1,8 1,32 JPY/USD GBP/EUR 80,28 0,85 Ropa naftowa Brent 123,56 12.2011 12.2012 1,55 1,50 R/r % -3,2 1,50 R/r % 0,0 1,30 1,18 -9,2 1,18 0,0 75,0 0,84 112,9 71,0 0,79 190,0 -5,3 -6,2 68,2 73,0 0,79 165,0 2,8 0,0 -13,2 Luka PKB w Stanach Zjednoczonych (% PKB) -4,17 76,6 -7,0 -8,2 Bezrobocie % 8,30 1,8 9,6 10,5 Źródło: Schroders, Datastream, Consensus Economics, luty 2012 r. 16 Wydane w lutym 2012 r. przez spółkę Schroder Investment Management Limited. 31 Gresham Street, Londyn EC2V 7QA. Numer rej.: 1893220 Anglia. Autoryzacja od Financial Services Authority, będącego organem regulacyjnym W tym scenariuszu zakładamy, że wydarzenia w Iranie powodują dramatyczny wzrost cen ropy do poziomu 200 USD za baryłkę w trzecim kwartale 2012 roku. Inflacja rośnie, realne dochody maleją a światowy wzrost gospodarczy mocno zwalnia. Stany Zjednoczone pogrążają się w recesji, ale skutki są najbardziej odczuwalne w Europie, gdzie kryzys pogłębia regionalne problemy z zadłużeniem, co prowadzi do rozprzestrzeniania niewypłacalności. Włochy i Hiszpania nie uniknęłyby tych problemów, a bez środków na wsparcie tych większych gospodarek kryzys przenika do Francji, co w konsekwencji prowadzi do rozpadu strefy euro i przywrócenia przez państwa członkowskie własnych walut. W rezultacie mimo późniejszego ustabilizowania cen ropy Europa jest pogrążona w głębokiej recesji a załamanie światowego wzrostu gospodarczego utrzymuje się w 2013 roku. Spadek światowego PKB w 2013 roku wynosi 1,4% i jest niemal tak duży jak w 2009 roku. Pomimo okresu wysokiej inflacji nie oczekuje się, że banki centralne podniosą stopy procentowe, gdyż skupiają się na negatywnych konsekwencjach wyższych cen ropy naftowej. Spodziewalibyśmy się raczej z ich strony innego wsparcia i dalszego łagodzenia ilościowego. Euro słabnie i pod koniec okresu przestaje istnieć. 24 lutego 2012 r. 28 Lutego 2012 r. Materiał przeznaczony wyłącznie dla doradców i profesjonalnych inwestorów I. Zaktualizowane wykresy prognoz — Consensus Economics W przypadku rynków wschodzących, rynków wschodzących z Azji oraz krajów Pacyfiku z wyłączeniem Japonii prognozy na temat wzrostu i inflacji są ważone względem PKB i obliczane przy użyciu prognoz organizacji Consensus Economics dla poszczególnych krajów. Wykres A. Prognozy Consensus Economics — PKB 2012 2013 % % 8 8 Rynki wschodzące w Azji 7 6 Rynki wschodzące 5 Stany Zjednoczone 3 Japonia 2 Wielka Brytania 1 6 Rynki wschodzące 5 Kraje Pacyfiku z wyłączeniem Japonii 4 Rynki wschodzące w Azji 7 0 4 Kraje Pacyfiku z wyłączeniem Japonii 3 Stany Zjednoczone 2 Wielka Brytania Japonia 1 Strefa euro 0 Strefa euro -1 Luty Kwiecień Czerwiec Sierpień Październik Grudzień Luty -1 StyczeńFebMarzec Wrzesień Styczeń Mar Apr Maj May JunLipiecJul Aug Sep Oct Listopad Nov Dec Jan Feb Jan Styczeń Miesiąc prognozy Luty Miesiąc prognozy Wykres B. Prognozy organizacji Consensus Economics — inflacja 2012 2013 % % 6 6 Rynki wschodzące 5 Rynki wschodzące Rynki wschodzące w Azji 4 5 Rynki wschodzące w Azji 4 Kraje Pacyfiku z wyłączeniem Japonii Kraje Pacyfiku z wyłączeniem Japonii 3 3 Wielka Brytania Stany Zjednoczone 2 Wielka Brytania 2 Stany Zjednoczone Strefa euro Strefa euro 1 1 Japonia -1 Styczeń Japonia 0 0 Luty Marzec Kwiecień Maj Czerwiec Sierpień Październik Grudzień Luty Lipiec Wrzesień Listopad Styczeń Miesiąc prognozy -1 Styczeń Luty Miesiąc prognozy Źródło: Consensus Economics (luty 2012 r.), Schroders. Kraje Pacyfiku z wyłączeniem Japonii: Australia, Hongkong, Nowa Zelandia, Singapur. Rynki wschodzące w Azji: Chiny, Indie, Indonezja, Malezja, Filipiny, Korea Południowa, Tajwan, Tajlandia. Rynki wschodzące: Chiny, Indie, Indonezja, Malezja, Filipiny, Korea Południowa, Tajwan, Tajlandia, Argentyna, Brazylia, Kolumbia, Chile, Meksyk, Peru, Wenezuela, RPA, Czechy, Węgry, Polska, Rumunia, Rosja, Turcja, Ukraina, Bułgaria, Chorwacja, Łotwa, Litwa. W niniejszym dokumencie zawarto poglądy i opinie zespołu ekonomistów spółki Schroder Investments Management, które nie muszą odpowiadać poglądom wyrażonym lub opisanym w ramach innych przekazów, strategii lub funduszy spółki Schroders. Niniejszy dokument nie ma charakteru oferty ani ubiegania się o zakup lub sprzedaż jakichkolwiek papierów wartościowych ani innych instrumentów opisanych w niniejszym dokumencie. Zawarte tu informacje i opinie zostały uzyskane ze źródeł uznawanych przez nas za rzetelne. Spółka nie ponosi odpowiedzialności za błędy co do faktów lub opinii. Powyższe nie wyłącza ani nie ogranicza obowiązków i odpowiedzialności spółki Schroders wobec klientów spółki wynikającej z ustawy o usługach i rynkach finansowych z 2000 r. z późniejszymi zmianami ani z jakiegokolwiek innego przepisu. Nie należy opierać się na poglądach i informacjach zawartych w dokumencie, podejmując indywidualne decyzje inwestycyjne i/lub strategiczne. Dla Państwa bezpieczeństwa kontakty mogą być nagrywane lub monitorowane. 17 Wydane w lutym 2012 r. przez spółkę Schroder Investment Management Limited. 31 Gresham Street, Londyn EC2V 7QA. Numer rej.: 1893220 Anglia. Autoryzacja od Financial Services Authority, będącego organem regulacyjnym