teoria bazy ekonomicznej

Opracował: Andrzej Sztando
tel. +48 603163839
e-mail: [email protected]
Web: www.Sztando.com
Teoria bazy ekonomicznej
Jedną
najbardziej
popularnych
koncepcji
wyjaśniania/kreowania
rozwoju
regionalne-
go/lokalnego/miasta jest teoria bazy ekonomicznej (economic base theory). Według niej, Ŝe ludność
pracującą w regionie/gminie/mieście moŜna podzielić na dwie podstawowe grupy:
-
egzogeniczną (zewnętrzną) – grupa ludności (mieszkańców), która poprzez swoją działalność
ukierunkowana jest na zewnątrz regionu/gminy/miasta czyli eksportowa (np. zajmująca się
produkcją na rynki zewnętrzne, świadcząca usługi dla firm spoza regionu/gminy/miasta, obsługująca ludność spoza regionu/gminy/miasta). Przyjmuje się, Ŝe ta grupa ludności oraz podmioty gospodarcze, w której ona pracuje to baza ekonomiczna rozwoju regionu/gminy/miasta.
-
endogeniczną (wewnętrzna) – grupa ludności (mieszkańców), której działalność ukierunkowana jest do wewnątrz regionu/gminy/miasta i ta grupa pełni funkcje uzupełniające, np. usługi
komunalne, usługi bytowe, handel detaliczny, szkolnictwo podstawowe, budownictwo.
Innymi słowy funkcje regionu/gminy/miasta moŜna podzielić na dwie grupy:
-
funkcje egzogeniczne (w przypadku miast zwane miastotwórczymi) – czyli formy działalności prowadzone na rzecz świata zewnętrznego (skierowane na eksport).
-
funkcje endogeniczne (zwane uzupełniającymi) – czyli działalność, którą wykonuje się w celu zaspokojenia własnych potrzeb ludności regionu/gminy/miasta
Podstawowym załoŜeniem teorii bazy ekonomicznej jest uznanie, Ŝe najistotniejszym elementem stymulującym wzrost/rozwój gospodarczy regionu/gminy/miasta jest właśnie zewnętrzny popyt na
towary lub usługi wytwarzane na jego/jej obszarze. Oznacza to konieczność opierania rozwoju regionalnego/lokalnego/miasta na funkcjach egzogenicznych. Przyjmuje się równieŜ, Ŝe rozwój bazy ekonomicznej zapewnia efekty mnoŜnikowe w postaci rozwinięcia się pokrewnych sektorów, podwykonawców oraz funkcji endogenicznych.
Na podstawie teorii bazy ekonomicznej formułowane są rozliczne rekomendacje dla działań publicznych. Najczęściej sugeruje się podejmowanie przedsięwzięć, które przyciągają do regionu/gminy/miasta inwestorów produkujących na eksport. Zaleca się, aby władze regionalne/subregionalne/lokalne poszukiwały firm, które wytwarzają konkurencyjne towary adresowane najlepiej na rynki krajowe, lub jeszcze lepiej - globalne. Za najbardziej korzystne uznaje się gałęzie przemysłu oparte na wysokich technologiach oraz usługi oparte na wiedzy.
Największym zagroŜeniem dla rozwoju wynikającego z teorii bazy ekonomicznej moŜe być
schyłek dominującej branŜy. Podobnie jest w przypadku wycofania się inwestora, na którym opiera się
rozwój gospodarczy regionu/gminy/miasta. Dlatego zaleca się dywersyfikację bazy ekonomicznej.
Ponadto, działania publiczne wspierające duŜych inwestorów mogą skutkować zaniedbywaniem
przedsiębiorstw lokalnych, zwłaszcza małych i średnich firm, które pozostają poza – niejednokrotnie
arbitralnie wyznaczonymi – granicami bazy ekonomicznej. W konsekwencji moŜe to zachwiać endogenicznym rozwojem całego regionu/gminy/miasta.