KRWAWNICOWATE (Lythraceae) KRZYŻOWNICOWATE
Transkrypt
KRWAWNICOWATE (Lythraceae) KRZYŻOWNICOWATE
KRWAWNICOWATE (Lythraceae) kw. krótkoszyjkowy WYSTĘPOWANIE: gł. w obszarach tropikalnych i subtropikalnych, b. niewielka część w strefie klimatu umiarkowanego. Do rodziny należy ponad 20 rodzajów i ok. 500 gatunków. W Polsce rosną 3 gat. krwawnicy (Lythrum) i bebłek błotny (Peplis portula). MORFOLOGIA: drzewa, krzewy albo rośliny zielne (czasem kolczaste: Lawsonia). Liście pojedyncze, przeważnie całkowite, ustawione naprzeciwlegle lub okółkowo. KWIATY: często duże i efektowne. Obupłciowe, promieniste, wyjątkowo grzbieciste – lepnota (Cuphea). Dno kwiatowe kubkowate lub rurkowate – hypantium. Kielich zrosłodziałkowy, korona wolna złożona z 4-16 płatków. Pręcików zwykle 2 razy tyle co płatków, w 2 okółkach. Słupek 1, górny (dno kwiatowe otacza zalążnię, ale nie zrasta się z nią). U niektórych przedstawicieli, np. krwawnicy pospolitej (L. salicaria) występują kwiaty trójpostaciowe, o różnym stosunku długości pręcików i szyjki słupka, co decyduje o interesującej biologii zapylania. kw. średnioszyjkowy kw. długoszyjkowy OWOCE: torebka. UŻYTKOWANIE: ozdobne: gatunki lepnoty, piękne drzewo Lagerstroemia indica, lawsonia bezbronna (Lawsonia inermis) – dostarcza też henny (barwnika używanego do włosów i brwi), z cienkich pędów wyrabia się kosze, z nasion uzyskuje się olej kosmetyczny. Lecznicze, np. krwawnica pospolita. JK KRZYŻOWNICOWATE (Polygalaceae) WYSTĘPOWANIE: obszary o klimacie tropikalnym, subtropikalnym, a także umiarkowanym na całej kuli ziemskiej (z wyjątkiem Nowej Zelandii). Rodzina obejmuje około 900 gat. W Polsce rosną dziko 4 gatunki z największego rodzaju krzyżownica (Polygala). MORFOLOGIA: drzewa (niewielkich rozmiarów), krzewy, pnącza o zdrewniałych łodygach, rośliny zielne, a nawet kilka bezzieleniowych pasożytów i roztocza. Liście o blaszkach nie podzielonych, różnie ułożone, z gruczołami KWIATY: obupłciowe,, grzbieciste, zebrane w groniaste kwiatostany; opatrzone 1 przysadką i 2 podkwiatkami. Kielich złożony z 5 działek, 2 z nich są często znacznie większe od pozostałych i barwne (skrzydełka). Korona 5-płatkowa lub 2 płatkowa (redukcja następuje w celu przystosowania do owadopylności). Z trzech pozostałych jeden przekształca się w czółenko (z postrzępionym przyrostkiem na HETEROSTYLIA d) jego przyrostek e) boczne płatki korony a) drobne działki kielicha b) działki ("skrzydełka") kielicha podobne do płatków korony c) dolny płatek korony ("czółenko") szczycie), obejmujące pręciki i słupek. Pręcików 10-8 i mniej, które zrastają się nitkami w rurkę otaczającą słupek i zrośniętą przynajmniej częściowo z czółenkiem. Słupek górny, zalążnia 2-komorowa. Owadopylne, czasami autogamiczne. OWOCE: torebka lub rzadziej orzeszek. UŻYTKOWANIE: lecznicze: krzyżownica wirginijska (Polygala senega), k. gorzkawa (P. amarella). JK – 33 –