WIĄZOWATE (Ulmaceae) WIECHLINOWATE (Poaceae)

WIĄZOWATE (Ulmaceae)
U. glabra
WYSTĘPOWANIE: na obszarach tropikalnych
(gł. półkuli północnej), ale również w krainach o klimacie umiarkowanym. Rodzina liczy ponad 200 gat.
We florze polskiej rosną 3 gat. z rodzaju wiąz
(Ulmus): w. górski (U. glabra), w. polny – brzost U. laevis
U. minor
(U. minor), w. szypułkowy – limak (U. laevis).
MORFOLOGIA: drzewa i krzewy. Liście ułożone
przeważnie skrętolegle, o blaszkach często w nasadzie niesymetrycznych, pokryte szorstkimi włoskami. Wiąz szypułkowy posiada charakterystyczne,
deskowato rozszerzone nasady głównych korzeni. natomiast znajduje się 1 słupek, górny, z 2 szyjkami
Wiąz polny rosnący w miejscu suchym ma gałęzie i 2 znamionami. Zalążnia zazwyczaj 1-komorowa.
pokryte listwami korkowymi.
OWOCE: najczęściej charakterystycznie oskrzydKWIATY: drobne, wiatropylne i przeważnie lony orzeszek, rzadziej pestkowiec.
rozdzielnopłciowe (przez niedorozwój 1 płci), obu- UŻYTKOWANIE: wiązy dostarczają cenne
płciowe – Ulmus, zebrane w wierzchotkowate drewno do wyrobu wozów, części maszyn rolkwiatostany. Okwiat promienisty, nie zróżnicowany, niczych, do budowli wodnych, w meblarstwie.
złożony zwykle z 4-5 zrośniętych nasadami listków. Wiązowiec (Celtis) posiada wysokiej jakości
Kw. męskie mają 4-5 pręcików, a w kw. żeńskich drewno i jadalne owoce.
JK
WIECHLINOWATE (Poaceae)
WYSTĘPOWANIE: na całej kuli ziemskiej; 1 gat.
Teoretyczny narys kwiatowy
na Antarktydzie – Deschampsia antarctica. Ok. 750
rodzajów i 10000 gat. W Polsce 52 rodzaje i 160 gat.
MORFOLOGIA: rośliny jednoroczne lub wieloletnie, źdźbła okrągłe w przekroju, wyjątkowo
kwadratowe (Chimonobambusa quadrangularis),
podzielone na węzły i przeważnie puste międzywęźla. Tworzą kępy, kłącza i rozłogi. Wys. od kilku
cm do ponad 30 m (Dendrocalamus brandisii). Liście
ustawione dwurzędowo, składają się z pochwy liściowej, obejmującej źdźbło i zgrubiałej u nasady
(kolanko), oraz z długiej blaszki. System korzeniowy
wiązkowy.
KWIATY: wiatropylne, zebrane w wielokwiatowe, lub jednokwiatowe kłoski, a te w wiechowaty
lub kłosowaty kwiatostan. Przeważnie obupłciowe.
Pręciki 3, rzadziej 1-6, do 170. Słupek 1-komorowy
z 1 zalążkiem, zakończony 2 piórkowatymi znamionami.
Schemat budowy trójkwiatowego kłoska
1
2
3
4
5
6
7
8
9
- oś główna kwiatostanu
- oś kłoska
- plewa dolna
- plewa górna
- plewka dolna
- plewka górna
- łuszczki
- słupek
- wewnętrzny okółek pręcików, który w kwiatach
traw zwykle nie istnieje
10 - zewnętrzny okółek pręcików
(funkcjonujących)
11 - wewnętrzny okółek listków
okwiatu złożony z łuszczek
12 - zewnętrzny okółek listków
okwiatu, z których jeden
zaginął, a dwa utworzyły
plewkę górną
OWOCE: najczęściej niełupki zwane ziarniakami,
rzadziej jagody lub orzeszki. Bielmo silnie rozwinięte,
bogate w skrobię.
UŻYTKOWANIE: ogromne znaczenie gospodarcze mają zboża. Z soku trzciny cukrowej
(Saccharum officinarum) uzyskuje się cukier trzcinowy. Liczne trawy pastewne. Surowiec na plecionki.
CHRONIONE W POLSCE: turówka wonna
(Hierochloë odorata) i wszystkie gatunki ostnic
(Stipa).
– 69 –
JK