SŁOWO WSTĘPNE Bezpieczeństwo państwa to stan stabilnego

SŁOWO WSTĘPNE
Bezpieczeństwo państwa to stan stabilnego funkcjonowania i rozwoju,
niezakłóconego wewnętrznymi lub zewnętrznymi zagrożeniami wymierzonymi
w interesy Polski i jej obywateli. Bezpieczeństwo kraju zapewniają przede
wszystkim państwowe organy powołane do realizacji jednych z zasadniczych
celów współczesnego państwa – zachowania bezpieczeństwa i utrzymania
porządku publicznego na jego terytorium, obronności państwa oraz ochrony jego
porządku konstytucyjnego.
W Polsce polityka bezpieczeństwa narodowego i wprowadzone systemy
bezpieczeństwa, obejmujące różne sfery działalności państwa, tworzą
odpowiednie
instrumenty
organizacyjno-prawne,
wskazując
podmioty
zapewniające osiąganie wskazanych powyżej celów oraz zadania i procedury
wykonawcze. Wiodącą rolę w zagwarantowaniu bezpieczeństwa naszego kraju
spełniają organy prokuratorskie i wymiaru sprawiedliwości, które poprzez nadzór
nad realizacją zadań wykonywanych przez służby specjalne (wywiad
i kontrwywiad), służby policyjne (kryminalne, graniczne, finansowe) i Siły
Zbrojne stanowią przejaw praworządnej polityki państwa. We współczesnym
świecie zwalczanie zagrożeń generowanych przez człowieka musi oparte być
na legalizmie, mimo iż nie zawsze przynosi ono najwyższą skuteczność i tworzy
asymetrię warunków realizacyjnych przeciwstawnych podmiotów.
Służby specjalne w Polsce odgrywają szczególną rolę w ochronie
bezpieczeństwa państwa.
Przymiotnik „specjalne” wyróżniający je spośród innych służb nadany został
w związku z:
przyznanymi
kompetencjami
(zadania
dotyczące
żywotnych
interesów państwa, szczególne uprawnienia, wykorzystywanie wysoce
wyspecjalizowanego sprzętu),
angażowanymi zasobami kadrowymi (kwalifikacje, predyspozycje,
procedury zatrudnienia, szkolenie),
zajmowaną pozycją w ustroju państwa (centralne organy administracji
rządowej).
Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencja Wywiadu, Służba
Kontrwywiadu Wojskowego, Służba Wywiadu Wojskowego i Centralne Biuro
Antykorupcyjne upoważnione są między innymi do wykonywania czynności
operacyjno-rozpoznawczych, w ramach których mogą stosować kontrolę
operacyjną oraz wykorzystywać różne osobowe i rzeczowe środki służące do
monitorowania i rozpracowywania przestępczych zjawisk i środowisk.
Uprawnienia operacyjno-rozpoznawcze, oprócz pięciu wymienionych służb
specjalnych, posiadają również Policja, Straż Graniczna, Żandarmeria Wojskowa,
Wywiad Skarbowy oraz w węższym zakresie Biuro Ochrony Rządu. Wokół
przyznanych organom odpowiedzialnym za bezpieczeństwo państwa uprawnień
toczą się dyskusje polityczne i naukowe rozważania dotyczące zakresu ingerencji
w prywatność człowieka i naruszanie jego praw i wolności.
Metody i formy stosowane w czynnościach operacyjno-rozpoznawczych
oraz służbowe zainteresowania służb wywiadowczych, kontrwywiadowczych
i policyjnych objęte są jako informacje niejawne kwalifikowaną ochroną prawną.
Nie wyklucza to jednak możliwości prowadzenia badań i rekomendowania
nowych rozwiązań, ocen i prognoz usprawniających działalność polskich służb
specjalnych, policyjnych i Sił Zbrojnych RP.
W tych uwarunkowaniach podjęliśmy próbę włączenia się do dyskursu na
temat bezpieczeństwa państwa i zaangażowanych w jego utrzymanie podmiotów –
nie tylko organów państwowych.
Prezentowana książka zawiera dwa rozdziały zatytułowane: „Służby specjalne
w systemie bezpieczeństwa państwa” oraz „Praktyczne aspekty bezpieczeństwa”.
W pierwszym z nich zamieściliśmy artykuły autorstwa uznanych autorytetów,
praktyków i naukowców specjalizujących się w niejawnych działaniach na rzecz
bezpieczeństwa państwa, w tym również zabezpieczenia kontrwywiadowczego
i wsparcia wywiadowczego naszych kontyngentów wojskowych. Drugi rozdział
składa się z dwudziestu czterech eksperckich artykułów i w szerszym ujęciu
traktuje o bezpieczeństwie państwa, występujących w tym względzie zagrożeniach
i podejmowanych staraniach ukierunkowanych na zapobieganie powstawania,
wykrywanie, rozpoznawanie i eliminowanie zagrożeń oraz neutralizowanie lub
ograniczanie skutków negatywnych zdarzeń.
Inspiracją do podjęcia tematów niniejszej publikacji jest potrzeba prowadzenia
permanentnych badań nad udziałem poszczególnych podmiotów systemu
bezpieczeństwa Polski w celu optymalizacji przyjmowanych rozwiązań. Zagrożenia
dla bezpieczeństwa państwa ulegają przeobrażeniom. Stąd też muszą one
implikować stosowne zmiany w systemach bezpieczeństwa i w zadaniowaniu
kompetentnych służb i instytucji, przyczyniając się do wzrostu efektywności
podejmowanych wysiłków na rzecz bezpieczeństwa i harmonijnego rozwoju Polski.
Marek ILNICKI
Andrzej PIOTROWSKI